Van'da maliyetini yüzde 5 azaltacak diye yüzlerce bina göçtü!

Deprem değil bina öldürür gerçeği önceki gün Vanda yaşanan felaketle bir kez daha ortaya çıktı. İlde yeni binalar bile depremde yerle bir oldu. Diğer bir deyişle müteahhitler demirden, betondan çalarak binanın maliyetini sadece yüzde 5 daha ucuza getirecek diye yüzlerce insan evinden sağ çıkamadı. 1999 depreminden sonra hiçbir şey değişmedi mi dedirten bu görüntüler, zorunlu hale getirilen deprem denetimini akıllara getirdi ancak buradan da başka bir ihmal çıktı. Çünkü 2001de 19 pilot il ile yürürlüğe giren Yapı Denetim Yasası ancak bu yıl başında tüm Türkiyeye yayıldı. Van da depreme yapı denetiminden nasibini alamadan yakalandı.
 
19 il denetimiyle yürürlüğe giren yasanın ancak çıktıktan 10 yıl sonra tüm illeri kapsadığını belirten ilk yapı denetim firmalarından Anadolu Yapı Denetim Yöneticisi ve İnşaat Mühendisi Murat Akyürek, Müteahhit istediği yapı denetim firmasıyla anlaşıp işini yaptırabiliyor. Suiistimale çok açık diyor. Bireysel başvuruyla da binanın denetimi yapılabiliyor. Yapı denetim firmaları binadan beton kesikleri alarak maliyeti 7-20 bin lira arasında olan dayanıklılık testleri yaptırmak mümkün.
 
Geçmişte inşaatlarda kullandığı kötü malzeme itirafıyla bir dönem tepki toplayan Ali Ağaoğlu, 20-30 yıl önce yapılan tüm inşaatların bu şekilde tehlikeli olduğunu ve lüks semtler dahil büyükşehirlerde yaygın olarak kullanıldığını söylüyor. Ağaoğlu Ama maliyete bakarsak bugün de en fazla yüzde 5 fark eder diyor. İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım ise Vandan yola çıkarak aslında büyükşehirlerde bile nüfusun yarısının neredeyse muhtemel mezarlarda yaşadığı gerçeğine dikkat çekiyor. Türkiyede inşaatın çok basite alındığının altını çizen Durbakayım, Artık önüne gelen bina yapıyor. Az miktarda demirden, toprak gibi betondan facia inşaatlar görüyoruz. Bunların zaten ayakta kalması mucize diyor.
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) Başkanı Ayhan Güleryüz de, Vanda 7 tane, Ercişte 3 tane hazır beton firması bulunduğunu ve bunların hiçbirinin Kalite Güvence Sistemi (KGS) belgesi olmadığını iddia ederek, Bunlar birliğimize üye değil. Bu firmalar birliğimize üye olsaydı biz bunları denetleyebilirdik diyor. Güleryüze göre de facianın nedeni kalitesizlik ve denetimsizlik.

Türkiyenin zayıf bina karnesi
81: ilin 55i birinci derece deprem bölgesinde.
18: milyonu aşan yapı stokunun % 67si kaçak.

Binalar nasıl denetleniyor
* İnşaatın projelendirme aşamasında müteahhit, bir yapı denetim firmasıyla anlaşıyor.
* Denetim mühendisleri projeyi denetliyor.
* Zemin etüdü yapılıyor.
* Beton kalitesi, inşaatın temeli ve demir oranı bilgisayar ile inceleniyor.
* Kullanılacak demir ve betondan numune alınıp, laboratuvarlarda inceleme yapılıyor. Bu işlem 7-28 gün sürüyor.
* Ardından malzemeler kırılıp, dayanıklılığı ölçülüyor.
* Tüm malzemelerin TSE standartlarında olması gerekiyor.
* En son Bina 7 ve üstü büyüklükteki depreme dayanıklıdır onayı veriliyor.
Radikal/NURİYE DOĞU