Yabancılara mülk satışı yeniden başladı

Genelgenin yayımlanması ile birlikte, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının ardından oluşan yasal boşluk nedeniyle 16 Nisan 2008'de durdurulan satışlar yeniden başlatıldı.

Yeni düzenlemeyle daha önce Türk vatandaşları gibi gayrimenkul edinilebilmesini öngören 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Sermaye Kanunu kapsamındaki şirketler, artık "valilik izni" ile mülk alabilecek.
 
Valilik iznine ilişkin esaslar 3 ay içinde yayımlanacak yönetmelikle belirlenecek, bu nedenle süre zarfında söz konusu şirketlere herhangi bir satış yapılmayacak.

Yabancı ülkelerde kurulu şirketler ve yabancı gerçek kişiler ise ilçe bazında, uygulama imar planı ve mevzi imar plan sınırları içinde kalan toplam alanın yüzde 10'una kadar taşınmaz ile sınırlı ayni hak edinebilecek.

Bir yabancının, Türkiye'de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinimi, 2,5 hektar ile sınırlı olacak.

Bayındırlık ve İskan Bakanı Faruk Nafiz Özak imzasıyla yayımlanan genelgede, yabancı gerçek kişiler, yabancı şirketler ve yabancı yatırımcıların Türkiye'de kurduğu şirketlere gayrimenkul satışı ile ilgili tapu sicil müdürlüklerinde yürütülecek işlemler belirlendi.

Buna göre, Türkiye ile arasında "tam karşılıklılık bulunan ülkelerin" vatandaşlarının talebi, söz konusu alanın, "uygulama imar planı veya mevzi imar planında konut veya iş yeri olarak ayrılmış olduğunun belgelendirilmesi", "bu amaçlarla kullanılmak üzere tapuya tescil edilmiş olması" ve "askeri yasak bölge-güvenlik bölgeleri dışında kaldığının tespiti" kaydıyla doğrudan tapu sicil müdürlüklerince sonuçlandırılacak.

Tam karşılıklılık bulunmayan ülkelerin vatandaşlarının talebi, tapu sicil müdürlüklerince doğrudan reddedilecek. İki listede de yer almayan ülkelerin vatandaşların için ise Genel Müdürlüğe başvurulacak ve buradan gelecek talimata göre işlem yapılacak.

Ayrıca, gayrimenkul satışı yapılmayan Suriye uyrukluların taşınmazlara ilişkin miras, intikal gibi talepleri de merkezden sorularak, sonuçlandırılacak.
 
Türk asıllı olmayan Yunan uyruklu gerçek kişilerin taşınmaz talepleri de yine Genel Müdürlüğe aktarılacak ve alınacak talimat doğrultusunda işlem gerçekleştirilecek.

Cemaat vakıflarının Türkiye'de taşınmaz mal edinim talepleri, Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı'nca düzenlenen genelge esasları çerçevesinde değerlendirildirilecek.

2,5 hektar için taahhüt alınacak
 
Yabancı uyruklu gerçek kişilerin Türkiye'de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinimleri 2,5 hektarla sınırlandırıldığından, bu miktarı aşan talepler geri çevrilecek.

Ayrıca, işlemler sırasında yabancılardan, kanuni miras dışındaki tasarruflar için, 2,5 hektarın üzerinde gayrimenkulü bulunmadığına dair taahhüt alınacak. Taahütte, tespiti halinde, 2,5 hektarı aşan kısmın tasfiyesinin "kayıtsız şartsız kabul edildiği" belirtilecek.

Tapu Kanununa aykırı edinilen veya amacına uygun kullanılmadığı belirlenen bütün taşınmazlar ve sınırlı ayni haklar da tasfiye edilecek ve bedeli hak sahibine ödenecek.

Genelgede, sürecin takibi için yabancı gerçek kişiler ve yabancı ülkelerde kurulu şirketlerin Türkiye'deki her türlü taşınmaza ilişkin işlemlerinin sonunda "bilgi formunun" düzenlenmesi ve en kısa sürede Genel Müdürlüğe gönderilmesinin büyük önem taşıdığı vurgulandı.

Teşvik kapsamındaki şirketler
 
Genelgede, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında yabancı yatırımcıların Türkiye'de kurdukları veya iştirak ettiklerin şirketlerin mal edinimine ilişkin esaslara da açıklık getirildi.

Söz konusu şirketler, Türk vatandaşlarının sahip olduğu koşullarda gayrimenkul edinebiliyordu. Anayasa Mahkemesinin buna yönelik iptal kararı dikkate alınarak yapılan yasal düzenleme çerçevesinde, söz konusu şirketlerin Türkiye'deki gayrimenkul edinimleri "valilik iznine" bağlandı.

Genelgede, sürecin uygulamasına ilişkin usun ve esasların 3 ay içinde yayımlanacak yönetmelik ile belirleneceği kaydedilerek, ilgili kurumların yönetmelik çıkarılıncaya kadar alması gereken önlemelere yer verildi.

Genelgede, ticaret şirketinin 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre kurulduğunun bildirilmesi halinde, yapılacak işlemler şöyle belirtildi:

"Edinilmek istenilen söz konusu taşınmaz malın askeri yasak bölgesi, güvenlik bölgesi ya da stratejik alanlarda kalıp kalmadığı, bu alanlarda kalıyorsa satışında sakınca bulunup bulunmadığı hususunda Genelkurmay Başkanlığı izni; taşınmaz ediniminin şirket faaliyet konusuna uygun olup olmadığı ile özel güvenlik bölgesinde kalıp kalmadığı, bu alanlarda kalıyorsa satışında sakınca bulunup bulunmadığı hususlarında da Valilik izni gerekmektedir.

Valilikler nezdinde oluşturulacak Komisyonca, edinilecek taşınmazın şirketin faaliyet konusuna uygunluğu yönünden yapılacak değerlendirmede, Genelkurmay Başkanlığınca verilecek izinlerin de dikkate alınması uygun olacağından, anılan komisyonca gerekli değerlendirmenin daha doğru bir şekilde yapılabilmesi için; söz konusu taşınmazın askeri yasak bölgesi, güvenlik bölgesi ya da stratejik alanlarda kalıp kalmadığı, bu alanlarda kalıyorsa satışında sakınca bulunup bulunmadığı hususlarının da Valilik tarafından Genelkurmay Başkanlığı ya da yetkilendireceği komutanlıktan alınacak yazının komisyonca verilecek izin yazısına ek yapılmasının talep edilmesi ve Valilikten alınacak cevap sonucuna göre taleplerin karşılanması ya da ret edilmesi gerekmektedir."

Bakan Özak, genelgenin sonunda, bölge müdürlüklerinden, genelge hükümleri doğrultusunda işlem yapılmasının temini ve uygulamanın titizlikle takibini istedi.

Satış yapılacak alanlar
 
Öte yandan, yasaya göre, ilgili kurum ve kuruluşlar, yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kurulu ticaret şirketlerinin taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinemeyecekleri alanların yüzölçümlerini ve valilikler de ilçelerin uygulama imar planı ve mevzi imar plan sınırları içinde kalan toplam alanların yüzölçümlerini 3 ay içinde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bünyesinde ilgili idare temsilcilerinden oluşan komisyona bildirecek.

Yabancı uyruklu gerçek kişiler, merkez ilçe ve ilçeler bazında edinebilecekleri taşınmazlar ile ayni hakların miktarı belirleninceye kadar geçecek süre içinde yasa hükümleri çerçevesinde taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilecek.