10 soruda kira sözleşmesi nasıl yapılır?

Konut ve işyeri kiralamalarında taraflar arasında sözleşme yapılıyor. Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşme oluyor. 

Kira sözleşmesi esasları Borçlar Kanunu kapsamında düzenleniyor. Bu sözleşmeyi yapan taraflar kanunen bazı hak ve sorumluluklara sahip oluyor. Peki, sözleşme imzalayan kiracı ile mal sahibinin hakları nelerdir? Kira sözleşmesi nasıl yapılır?

1- Kira sözleşmesi şekil şartı nedir?

Kira sözleşmesi için kanunda herhangi bir şekil şartı bulunmuyor. Taraflar sözleşmelerini yazılı olarak yapabileceği gibi, sözlü olarak da yapabiliyor. Ancak sözlü anlaşmalarda ispat yükü olacağından, genellikle yazılı sözleşmeler tercih ediliyor. Zorunlu olmamakla birlikte bu sözleşme noter huzurunda da imzalanabiliyor.

2- Kira sözleşmesi ne kadarlık süre için yapılabilir?

Kira sözleşmesi, belirli ve belirli olmayan bir süre için yapılabiliyor. Kararlaştırılan sürenin geçmesiyle herhangi bir bildirim olmaksızın sona erecek kira sözleşmesi belirli sürelidir; diğer kira sözleşmeleri belirli olmayan bir süre için yapılmış sayılıyor.

3- Kira sözleşmesi için ne kadar depozito verilir?

Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmeyle kiracıya güvence verme borcu getirilmişse, bu güvence üç aylık kira bedelini aşamıyor. Güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo eder. Banka, güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebiliyor.

4- Kira bedeli nasıl belirlenir? Nasıl zam yapılır?

Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamıyor. Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerli oluyor. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanıyor.

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirleniyor.

5- Kiralamalarda mal sahibinin sorumlulukları nelerdir?

Mal sahibinin kiracısına, gayrimenkulü teslim borcu, vergi ve benzeri yükümlülüklere katlanma borcu, yan giderlere katlanma borcu, kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğu, kiralananın sonradan ayıplı hâle gelmesinden sorumluluğu, üçüncü kişinin ileri sürdüğü haklar sebebiyle sorumluluğu bulunuyor. 

6- Kiralamalarda kiracıların sorumlulukları nelerdir?

Kiracı, kira bedelini ödemekle yükümlü oluyor. Kiracı, aksine sözleşme ve yerel âdet olmadıkça, kira bedelini ve gerekiyorsa yan giderleri, her ayın sonunda ve en geç kira süresinin bitiminde ödemekle yükümlü oluyor. Kiracının aynı zamanda özenle kullanma ve komşulara saygı gösterme borcu, temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu, ayıpları kiraya verene bildirme borcu bulunuyor.

7- Kiralanan malda yenilik ve değişiklik nasıl yapılır?

Kiralanan malda yenilik ve değişiklik, kiraya veren tarafından yapılabileceği gibi, kiracı tarafından da yapılabiliyor. Ancak kiracı, kiraya verenin yazılı rızasıyla kiralananda yenilik ve değişiklikler yapabilir.

8- Kiracı sözleşme bitmeden çıkabilir mi?

Kiracı, sözleşme süresine veya fesih dönemine uymaksızın kiralananı geri verdiği takdirde, kira sözleşmesinden doğan borçları, kiralananın benzer koşullarla kiraya verilebileceği makul bir süre için devam ediyor. Kiracının bu sürenin geçmesinden önce kiraya verenden kabul etmesi beklenebilecek, ödeme gücüne sahip ve kira ilişkisini devralmaya hazır yeni bir kiracı bulması hâlinde, kiracının kira sözleşmesinden doğan borçları sona eriyor. Kiraya veren, yapmaktan kurtulduğu giderler ile kiralananı başka biçimde kullanmakla elde ettiği veya elde etmekten kasten kaçındığı yararları kira bedelinden indirmekle yükümlü oluyor.

9- Kira sözleşmesi hangi durumlarda sona erer?

Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde taraflardan her biri, daha uzun bir fesih bildirim süresi veya başka bir fesih dönemi kararlaştırılmış olmadıkça, yasal fesih dönemlerine ve fesih bildirim sürelerine uyarak sözleşmeyi feshedebiliyor. Olağanüstü fesih ise, önemli sebeplerin, kiracının iflası, kiracının ölümü gibi durumlarda gerçekleşiyor.

10- Kira sözleşmesi feshi için dava hangi durumlarda açılabilir?

Fesih davası, kiraya verenden kaynaklanan sebeplerle ve kiracıdan kaynaklanan sebeplerle açılabiliyor. Kiraya veren gereksinim, yeniden inşa ve imar gerektiren durumlarda ve yeni malikin gereksinimi halinde bu davayı açabiliyor. Kiracı, kiralananın teslim edilmesinden sonra, kiraya verene karşı, kiralananı belli bir tarihte boşaltmayı yazılı olarak üstlendiği hâlde boşaltmamışsa kiraya veren,kira sözleşmesini bu tarihten başlayarak bir ay içinde icraya başvurmak veya dava açmak suretiyle sona erdirebiliyor.

ÖRNEK KİRA SÖZLEŞMESİ

Dairesi

(Buraya taşınmazın bağlı olduğu tapu dairesi yazılacak)

Mahallesi

(Burayı tapudaki mahallesi hanesinde yazan yazılacak)

Cadde/Sokağı

(Cadde veya sokak yazılacak)

Numarası

(Apartman kapı numarası ve Daire kapı numarası yazılacak)

Kiralananın Cinsi

Apartman dairesi

Kiralayan

(Kiraya verenin tam adı ve soyadı yazılacak)

Kiralayanın T.C. Kimlik No

(Kiraya verenin T.C. Kimlik no yazılacak)

Kiralayanın Adresi

(Kiraya verenin tam adresi yazılacak)

Kiracı

(Kiracının tam adı ve soyadı yazılacak)

Kiracının T.C. Kimlik No

(Kiracının T.C. Kimlik no yazılacak)

Kiracının Adresi

(Kiracının tam adresi yazılacak)

Akdin Başlangıç Tarihi

(Kira sözleşmesinin başlangıç tarihi yazılacak)

Akdin Süresi

(Kira sözleşmesinin süresi yazılacak)

Yıllık Kira Bedeli

(Kira bedelinin yıllık toplamı yazılacak)

Aylık Kira Bedeli

(Her ay ödenecek kira bedeli yazılacak)

Kira Bedelinin Ödeme Şekli

Her ayın beşinci günü akşamına kadar peşin olarak

Kiralananı Kullanım Şekli

Yalnızca mesken (konut) olarak

Kiralananın Durumu

Sağlam, tam ve kullanılmaya elverişlidir

Kiralananla Birlikte Teslim Edilen Demirbaşlar

………. marka kombi, elektrik (endeks………..), su (endeks………..) ve doğalgaz (endeks………..) sayaçları, su ve doğalgaz sayaçlarına ait kartlar ve kiralananın apartman kapısı ve daire kapısının ikişer adet anahtarı.

Kiracı, kiralananı özenle kullanmak zorundadır.

Kiracı, kiralananda ve çevrede oturanlara iyi niyet kuralları içinde davranmaya zorunludur.

Kiracı, kiralananı kısmen veya tamamen üçüncü kişilere kiralayamaz, alt kiraya veremez; devir ve temlik edemez.

Kiracı, kiralayanın yazılı izni olmadıkça, kiralananda değişiklik yapamaz; aksi halde, doğacak  zararı karşılamak zorundadır.

Üçüncü kişilerin kiralanan üzerinde hak iddia etmeleri halinde, kiracı, durumu derhal kiralayana haber vermek zorundadır.

Kiracı, kiralananda yapılması gereken onarımları, derhal kiralayana bildirmek zorundadır; aksi halde doğacak zarardan sorumludur.

Kiracı, kat malikleri kurulunca kendisine tebliğ edilen hususları, kiralayana haber vermek zorundadır.

Kiracı, kat malikleri kurulu kararı uyarınca, yapılması gereken işlere izin vermek zorundadır.

Kiracı, kiralanandaki onarımlara katlanmak ve kiralanandaki olağan kullanımdan dolayı yapılması gereken onarımları yapmak/yaptırmak ve giderlerini karşılamak zorundadır.

Kiralananın mülkiyet hakkından doğan vergileri kiralayana, kullanımdan doğan vergi, resim ve harçları kiracıya aittir. Uyuşmazlık halinde, yerel örf ve âdetler uygulanır.

Kiracı, kira sözleşmesinin sonunda, kiralananı aldığı şekilde, kiralayana teslim etmek zorundadır: Keza kiralananla birlikte teslim edilen demirbaşlar da alındığı şekilde, kiralanana teslim edilmediği takdirde, oluşan hasarların bedelinin kiralayana ödenmesi veya eski hale getirilmesi zorunludur.

Kiralananın iyi ve kullanılmaya elverişli halde teslim edildiği asıldır. Aksi durum kiracı tarafından ispatlanmak zorundadır. Kiralananın normal kullanımından dolayı ortaya çıkacak yıpranma ve eksikliklerden dolayı kiracı sorumlu değildir.

Kiracı, kira sözleşmesinin sona ermesi veya satılığa çıkartılması halinde, kiralananın gezilmesine ve incelenmesine izin vermek zorundadır.

Kiralananın boşaltılması/tahliyesi gerektiği hallerde, kiralananın boşaltılmaması durumunda ortaya çıkacak zararlardan dolayı kiracı sorumlu olacaktır.

Kiracı, kendisi  veya birlikte oturanların sağlığı için ciddi tehlike oluşturmayan kusurlardan dolayı, kiralayanı teslim almaktan kaçınamaz, sözleşmeyi bozamaz ve kiradan indirim talebinde bulunamaz.

Kiracı, kiralana yaptığı faydalı ve lüks şeylerin bedelini kiralayandan isteyemez ve sözleşme bitiminde bunları kiralayana teslim etmek zorundadır.

Kiracı, kiralayanın yazılı olurunu almak ve giderleri kendisine ait olmak üzere, genel anten, uydu anteni, kablo televizyon gibi donanımları yaptırabilir.

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com