23 soruda DASK!

İstanbul'un Silivri açıklarında oluşan 5.8’lik deprem sonrasında gözler DASK’a ve Zorunlu Deprem Sigortası’na (ZDS) döndü. İstanbul’da bulunan konutların yüzde 63’ü sigortalı Sigortası bulunmayan ise deprem sonrası acil poliçe düzenlettirmeye çalışıyor. 

100 metrekare daire için deprem bölgesine göre DASK primleri yılda 100 TL ile 239 TL arasında değişiklik gösteriyor. Hürriyet Gazetesi Noyan Doğan, bugünkü yazısında zorunlu deprem sigortasıyla ilgili tüm merak edilenleri anlattı...

1) Hangi hasarları kapsar?

Deprem nedeniyle konutta yangın çıkarsa, patlama olursa yine deprem nedeniyle tsunami veya yer kayması oluşursa bunların vereceği zarar DASK kapsamında. Bunların dışında konuttaki eşyalarda meydana gelen zararlar ve kişilerin uğrayacağı bedeni zararlar sigorta kapsamında değildir.

2) Tüm binalara DASK yapılıyor mu?

Belediye sınırları içindeki konutlar için geçerli. Konutun tapuya kayıtlı olması gerekiyor. Binaların içindeki ticarethane, bürolar da sigorta kapsamında. Kat irtifakı tesis edilmiş, tapuda cinsi tashihi yapılmayıp tapuda arsa olarak görünen binalar, tapu tahsisi henüz yapılmamış kooperatif evleri de sigortalanıyor. Ancak kaçak yapılar ve işyerleri DASK kapsamı dışındadır. Ayrıca kamu kurumlarına ait binalar, inşaatı henüz tamamlanmamış binalar da kapsam dışında.

3) Apartmandaki ortak alanlar da sigorta kapsamında mı?

Temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merpenler, asansörler gibi tamamlayıcı kısımlarında deprem sebebiyle meydana gelen hasarlar da sigorta kapsamına giriyor. Bir depremde sigorta sahiplerine hissesi oranında hasar ödemesi yapılıyor.

4) Sigortayı kiracı mı ev sahibi mi yaptırmalı?

Tapuda hak sahibi kimse, o yaptırır. Dolayısıyla konutun sahibi yaptırır. Kiracı yaptırsa bile hasar durumunda sigorta tazminatı ev sahibene ödenir.

5) Apartmanda çoğunluk konutta DASK yoksa hasarda sorun olur mu?

Diğer konut sahiplerinin poliçe yaptırmamış olması, yaptıranın tazminat ödemesi için engel teşkil etmez. Hasar, poliçe limiti kapsamında değerlendirilir.

6) DASK yaptırmayıp, özel sigorta şirketinden deprem sigortası alabilir miyim?

Alamazsınız. DASK zorunlu bir sigorta. Önce konutunuza DASK yaptıracaksınız, konutunuzun değeri ZDS’nin verdiği teminatın üzerinde ise kalan kısım için sigorta şirketlerinden deprem teminatını da içeren konut paket poliçesi alabilirsiniz. Şirketler sadece DASK’ın teminatının üzeri için sigorta verebilir.

7) ZDS, konutun bulunduğu arsayı da kapsıyor mu?

ZDS, konuta gelen zararı kapsıyor ve konutun yeniden inşa bedelini ödüyor. Deprem sonrasında arsa değeri değişmeyeceğinden, ZDS yapılırken arsa değeri hesapta yer almıyor.

8) Tapudaki metre kare farklı, konutun kullanılan metrekaresi farklı ise sorun olur mu?

Hasar ödemesi yapılırken, tapuda yazan gerçek metre kare ne ise onun üzerinden hasar ödeniyor.

9) ZDS yaptırırken, tapu gerekli mi?

ZDS, kişinin beyanına göre yapılıyor. Konut sahibinin kimlik bilgileri, sigortalanıyor konutun tapu bilgileri ve brüt yüzölçümü (metrekare), kullanım şekli beyan edilmelidir. Yanlış ya da sahte beyanda bulunulması halinde DASK bundan sorumlu değil.

10) Deprem sonrasında hemen sigorta yaptırılabilir mi?

Deprem sonrasında konut üzerinde hasar yoksa sigorta yapılıyor. Ağır hasarlı binalar; güvenlik gereği yıkılması nedeniyle sigorta yapılamıyor. Orta hasarlı binalar içindee binaların onarılması veya güçlendirilmesi zorunluluğu taşıdığından sigorta yapılmıyor, ancak yenileme işlemi yapıldıktan sonra sigorta yapılabiliyor. Hafif hasarlı binaların sigortalanmasında sigortalının beyanı esas alınıp, sigorta bu beyana göre düzenlendiği için sorumluluk tüketiciye ait. DASK, konut hasarlıysa ve ev sahibi bunu bildirmeyip, sağlam deyip, sigortalatır ve sonradan konutun hasarlı olduğu tespit edilirse sigorta hasarı ödemiyor.

11) Prim nasıl belirleniyor?

Prim, konutunuzun bulunduğu bölgenin deprem derecesine ve konutun yapı tarzına, metrekare hesabına göre değişiklik gösteriyor. Primi seçmeden önce konutunuz için almayı planladığınız en yüksek teminat tutarı bulunur, bunun üzerine prim hesaplaması yapılıyor. Prim hesaplamasında 3 farklı yapı tarzı var; çelik-betonarme-karkas yapı, yığma kagir ve diğer yapılar. Deprem bölgesi de 1. derecen, 5. dereceye kadar 5 farklı risk bölgesi bulunuyor, birinci derece deprem riski yüksek, beşinci derece riski daha düşük bölgelerdir. Primler metre kare birim maliyetine göre hesaplanır ve birim maliyetlerini devlet belirler, her yıl da yeniler. 2019 için konut tarzına göre birim maliyet; çelik-betonarme-karkas yapılar için 1.020 lira, yığma kagir yapılar için 725 lira, diğer yapılar için 355 lira. 

12) ZDS, konuttaki tüm hasarı karşılar mı, konutun değerini bana öder mi?

DASK her yıl inşaat maliyetleri üzerinde artmasıyla azami bir tutarda teminat sağlar ki, bu yıl için sigorta kapsamında alacağınız en yüksek sigorta teminatı 215 bin lira oluyor. Eğer konutunuzun değerinin bunun üzerinde olmasıyla, özel sigorta şirketlerinden 215 bin liranın aşan kısmı için konut sigortası alabilirsiniz.

13) ZDS için belirli bir indirim uygulanıyor mu?

Bina ya da site yönetimleri tarafından tüm konutların sigortalanması halinde tarife fiyatları üzerinden yüzde 20 oranında indirim yapıyor. Ayrıca vadesi bitip de 30 gün içinde sigortasını yenileyenlere yüzde 10 indirim yapılıyor.

14) Zararın tamamını alabilir miyim?

ZDS’de yüzde 2 muafiyet yer alıyor. Oluşan hasarın yüzde 2’sine kadar olan tutarı sigorta ödemiyor, üzerini karşılıyor. Örneğin, konutun sigorta bedeli 100 bin lira ise konutta meydana  2 bin liraya kadar zararı sigortalı kendi karşılar; eğer üzerinde bir zarar oluşursa DASK üzerini ödeme yapıyor. Konut tamamen yıkılırsa poliçe üzerinde yazan tazminat tutarı ödenir, ayrıca konutta depremde meydana gelen ufak hasarlar da sigorta tarafından karşılanıyor.

15) Büyük bir depremde DASK’ın tüm zararı karşılayacak gücü var mı?

DASK, büyük bir deprem karşısında biriken deprem rezervi ve reasürans fırsatlarıyle 20 milyar TL tutarında hasar ödeyebiliyor. DASK'ın kurulduğu 2000 yılından bu yana hasar gören toplam 672 depremde zarar gören konutlara toplam 192 milyon lira hasar ödemesi yapılıyor. Bunun 135 milyon lirası da Van depremi nedeniyle ödendi.

16) DASK’ın geçerlilik süresi nedir?

Zorunlu Deprem Sigortası’nın süresi bir yıldır. Sigorta sözleşmesinin her yıl poliçe süresi sona ermeden yenilenmesi gereklidir.

17) Kiracılar DASK yaptırabilir mi?

Zorunlu Deprem Sigortası, kiracı tarafından kendi adına yaptırılamaz. Kiracı, Zorunlu Deprem Sigortasını ‘sigorta ettiren’ sıfatıyla, ev sahibi adına yaptırabilir. Her durumda tazminat, tapuda ‘hak sahibi’ olarak belirtilen kişiye ödenir.

18) Konut kredisi alırken DASK zorunlu mu?

Konut kredisi alabilmeniz için zorunlu deprem sigortası şartı aranıyor. Kredi süresince, sigortalı tarafından yenileme yapılmaması durumunda, banka tarafından sigortalıya bilgi verilerek ilgili poliçenin yenilenmesi gerekiyor.

19) Hangi binalar ZDS kapsamında değil?

- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar.
- Köy yerleşim alanlarında yapılan binalar.
- Ticari ve sınai amaçlar için kullanılan binalar.
- İnşaatı henüz tamamlanmamış binalar.
- Tapuya kayıtlı bulunmayan ve özel mülkiyete tâbi olmayan arazi ve arsaların üzerine inşa edilmiş binalar.
- Mesken olarak kullanıma uygun olmayan, bakımsız, harap veya metruk binalar.

20) DASK iptal edilebilir mi?

Zorunlu Deprem Sigortası zorunlu bir poliçe olup iptal edilemez.

21- DASK sigortası kaç liraya yaptırılır?

Zorunlu deprem sigortası için 5 risk bölgesi, 3 farklı yapı tarzına göre belirlenmiş 15 fiyat tarifesi bulunuyor. Yıllık sigorta tarifesi, İstanbul’da 100 metrekarelik bir konut için karkas yapılarda 100 ila 239 lira, yığma yapılarda 199 ila 294 lira, diğer yapılarda ise 77 ila 210 lira arasında değişiyor. Diğer illerde ise primler 5 risk bölgesine göre 40 lira ile 289 lira arasında farklılık gösteriyor.

22- Sigortalılık oranı nedir?

Türkiye’de 9.2 milyon konutun DASK’ı var. Bölge dağılımı şöyle: Marmara Bölgesi (% 63), Ege (% 53), İç Anadolu (% 48), Akdeniz (% 45), Karadeniz (% 43), Doğu Anadolu (% 38), Güneydoğu Anadolu (% 38).

23- Garaj ve bodrumlar için ZDS yapılır mı?

Bu yerler için ZDS yapılır. Tapuda dairenin eklentisi olarak belirtilmişse, metrekareler birleştirilerek poliçe düzenlenir. Eğer bu yerler için farklı tapular bulunuyorsa, poliçeler ayrı olarak düzenlenmeli.

DASK’ta 2020 devrimi!

Kentsel dönüşüme DASK desteği!