3.havalimanı 2018'e yetişecek mi?

İhalesi 23 ay önce yapılan ancak halen zemin güçlendirme çalışmaları süren İstanbul’daki 3. havalimanının 2018’e yetişip yetişmeyeceği tartışılıyor. Havalimanının yapım ve işletmesini yürütecek İGA AŞ’nin, Rekabet Kurulu’ndan onayı ihaleden 18 ay sonra alındığı ortaya çıktı. Bu durum havalimanının gecikeceğine yönelik iddiaları güçlendirdi.

Yapım ve işletme ihalesinin üzerinden 23 ay geçmesine rağmen inşaatına başlanamayan İstanbul’a 3. havalimanı için Rekabet Kurulu’ndan iznin birkaç ay önce alındığı ortaya çıktı. İhaleyi kazanan Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon ortak girişim grubu, havalimanının yapım ve işletmesini yürütecek İGA Havalimanı İşletmesi AŞ’yi 7 Ekim 2013’te kurdu. Ancak İGA için Rekabet Kurulu’ndan izin başvurusu yaklaşık 1 yıl sonra 2014 Eylül ayında yapıldı. Kurul, söz konusu başvuruyla ilgili onay kararını 16 Ekim’de verdi. Rekabet Kurulu’na başvurunun bu kadar geç yapılması havalimanının gecikeceğine yönelik iddiaları da güçlendirdi. Sözleşmeye göre ilk etabının ihaleden 42 ay sonra yani 2018’de devreye alınması gereken havalimanında halen zeminin güçlendirilmesi için hafriyat dökme çalışmaları yürütülüyor. Daha önce gerçekleştirilen birçok özelleştirme ihalesinde, ihalenin ardından 1 ay içinde Rekabet izni süreci tamamlanıyordu.

Rekabet Kurulu İGA için yapılan başvuruyla ilgili kararında söz konusu özelleştirme işlemine taraf olmak ve bu alanda faaliyet göstermek için oluşturulan İGA Havalimanı İşletmesi AŞ’nin, Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ kapsamında bir ortak girişim işlemi olmadığına, taraflar arasında işbirliği anlaşması niteliğinde olduğuna karar verdi. Söz konusu işleminin özelleştirme olmakla birlikte, henüz cirosu olan bir teşebbüs ya da malvarlığı söz konusu olmadığından, ön bildirime tabi olmadığı, bu sebeple Rekabet Kurulu’ndan izin alınması zorunlu bir işlem olmadığı kanaatine varıldığı ifade edildi. Söz konusu işbirliğinin rekabeti kısıtlayıcı etkiler taşımaması nedeniyle, menfi tespit belgesi verilmesine karar verildi. Kararda 5’li ortak girişimin kurduğu İGA’nın sözleşmesine de yer verildi. Sözleşmeye göre şirketi oluşturan taraflardan hiçbiri şirketi tek başına kontrol edemiyor. Hiçbir üyenin İGA’nın teşebbüsün stratejik kararlarını veto yetkisi bulunmuyor. Söz konusu nisaplara ulaşıp karar alabilmek için taraflar arasında çeşitli ittifakların oluşması mümkün. Bu durumda, şirketin genel kurul ve yönetim kurulunda karar alınabilmesi için gerekli çoğunluğa ancak “değişen ittifaklar” ile ulaşılabiliyor.

Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi olan İstanbul’a 3. havalimanı yapım ve işletme ihalesi 3 Mayıs 2013’te gerçekleştirildi. 25 yıllık işletme hakkını kapsayan ihaleyi 22 milyar 152 milyon Euro’luk teklifleriyle Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon ortak girişim grubu kazandı. 3. havalimanı, son yılların en tartışmalı gündemlerinden birini de oluşturdu.

42 AYDA BİTMESİ GEREKİYOR

Çevreciler, havalimanının İstanbul’un Kuzey ormanlarındaki ekolojik dengeyi altüst edeceğine yönelik sert eleştiriler getirdi. İstanbul’daki mevcut iki havalimanının kapasitesini büyütme imkânı varken yeni bir havalimanına gerek olmadığına yönelik de hükümete yoğun eleştiriler yöneltildi. Son aylarda da havalimanının bataklık alana yapıldığına yönelik yoğun tartışmalar yaşanmıştı. 3. havalimanının açıklanan sürede hizmete açılamayacağı Sayıştay’ın 2013 DHMİ raporunda gözler önüne serildi. İhalesi, projesi ve inşası tartışmalara konu olan havalimanının, sözleşmeye göre ilk etabının 2018’de devreye alınması planlanıyordu. Ancak DHMİ, Mayıs 2013’te yapılan ihalenin üzerinden 2 yıla yakın bir süre geçmesine rağmen yer teslimini bir türlü yapmadı. Bu süre, DHMİ ile ihaleyi alan 5’li konsorsiyum arasında kotların düşürülmesi, kamulaştırma, orman izninin alınması, pist revizeleri gibi proje değişikliklerini kapsayan master plan çalışmalarına ilişkin yazışmalarla geçti. Havaalanında şu anda bir kısmı bataklık olan zeminin güçlendirilmesi için hafriyat dökme çalışmaları yürütülüyor. Sözleşmeye göre yer tesliminden 42 ay sonra 1. etabın bitirilmesi gerekiyor. Ancak henüz kazma vurulmaması, havalimanının yetişmesini zora soktu.

Zaman