6 misli kira talebi kepenk indirtti! Bir lokanta daha fahiş kira artışı mağduru oldu!

Aydın Didim’de yer alan Bahçıvan Pide Salonu da fahiş kira artışı mağduru oldu. Dükkan sahibi geçen yıl yapılan zam üstüne bu yıl altı misli bedelde kira isteyince dükkan sahibi de çareyi iş yerini kapatmakta bulmuş.

Söz konusu durumu Odatv'den Salih Seçkin Sevinç' kaleme aldı. Sevinç'in konu ile ilgili yazısı şu şekilde;

Bahçıvan Pide Salonu. 2021 yılında yazdım. Sonra epeyce meşhur oldu. Aydın Didim’de ara sokaklarda bir pide salonu. Lakin en büyük özelliği sahibi ve ustasının bir kadın pide ustası olması.

Ustanın İsmi: Selma Yallıkurt. Çok da güzel pide yapar kendisi.

Eşi ve çocuklarıyla bu pide salonunu senelerdir işletiyorlardı. Ta ki geçen haftaya kadar. Geçen hafta bana Instagram üzerinden bir mesaj yazdı Selma Usta.

“Salih Abi merhaba nasılsın? Artık bu yaz gelirsen ben burada olmayacağım. Dükkanımı kapatıyorum. İçindeki malzemeleri satacağım.”

Hayırdır, neden?” diye sordum.

“Dükkan sahibi mağduruyum. Beş bin lira kira bedelim vardı. Otuz bin lira istedi. O fiyatı ödemek isteyenler varmış, öyle söylüyor. Onbeş bin lira önerdim. Onu da kabul etmedi.”

Geçen sene yapılan zam üstüne bu yıl altı misli bedelde kira talep etmiş dükkan sahibi.

“Peki ne iş yapacaksın, nasıl geçineceksin?” diye sordum. “Otellere iş başvurusu yaptım. Çalışmam lazım. Onlardan haber bekliyorum.” şeklinde cevap verdi.

Geçtiğimiz gün “dualiteli” isimli sosyal medya hesabında gazeteci Umut Kaşan’ın konu ile ilgili bir paylaşımını gördüm. Fotoğrafta Bahçıvan Pide Salonu’nun tabelası vardı. Lokantasının camına “İş yerimiz Temelli Kapanmıştır” yazmış ve bana söylediğini hızlı bir şekilde uygulamış Selma Usta.

Umut Kaşan söz konusu paylaşımının altına şunları da yazmış;

“Ne kadar üzgünüm anlatamam. Gerçek bir kadın emekçiydi. Çok da sağlam mücadele verdi. Fakat kira ödüyordu. Bir gün geldi ödeyemem dedi. Sorumlular temelli kapanan iş yerleri değil, güçlüyü koruyan, emekçiyi ezen bu bozuk düzeni, bozuk sistemi besleyenler olmalı. Kira artışlarına düzenleme ve çözüm getiremeyenler ‘İş yerimiz temelli kapanmıştır.’ Yazmak zorunda kalan esnaftan hangi yüzle oy isteyecekler?”

Çok haklı!

Zira 2024 itibarıyla karşıma çıkan tek restoran kira vakası bu değil.

İstanbul Avcılar’da kuzu çevirme yapan ve Van kahvaltısı sunan Etovası da fahiş kira artışı yüzünden bu matematik ile işin içinden çıkamayız diyerek havlu attı. Duyduğuma göre 60 bin lira olan kira için 300 bin lira civarında kira bedeli istenmiş.

Çekmeköy’de aynı yerde hizmet veren senelerin esnafı “Karadeniz Lokantası” keza aynı şekilde “Mal sahibi kiramızı 75 bin liradan 300 bin liraya çıkarmak istedi, burada barınamayız artık” dedi geçenlerde oradan çorba almaya gittiğimde. Şu anda lokantayı ne yaptı tam bilmiyorum. Fakat artık orada olmadıklarına eminim.

İş yaptığı halde fahiş kira artışları nedeniyle kapanan restoranların sayısı bir düzenleme yapılmazsa hızla artacak. Evine ekmek götüren pek çok insan işsiz kalacak. 2024'e girmeden hemen önce “harbiyiyorum” sosyal medya hesabımda bu konuya dikkat çekmiş ve girişimcilere bu sene sakın kira yükü altına girip de restoran açmayın diye özellikle uyarılarda bulunmuştum.

Şimdi gelin basit bir matematik yapalım. Bu matematiği mal/sermaye sahipleri iyi dinlesin. Çünkü çarkın dönmesi en çok da onların işine gelir. Belki akıl sahibi birkaçı bir nebze insafa gelirler.

Genel teamülde bir restoranın kira bedeli aylık cirosunun yüzde 10’u civarı olmalı. (Bunu bütün bilinçli restoran sahipleri, sektör profesyonelleri de iyi bilir.) Yani 2023 içinde ayda 60 bin lira kira bedeli alan bir dükkan sahibi bu sene 300 bin lira kira talep ediyorsa bu dükkanın aylık cirosunun 3 milyon lira olması gerektiğini belirliyordur. Yine aynı şekilde aynı dükkan 2023 yılında ayda 600 bin lira ciro yapmalıdır. Eğer kira bedeli cironuzun yüzde 20’ ya da %yüzde 30’u ise kiraya çalışıyor ve kesinlikle zarar ediyorsunuzdur.

Şimdi diyelim ki siz 2023 yılında ayda 60 bin lira kira ödeyerek restoranınızda 100 TL’ye çorba satıyordunuz.

Asgari ücrete zam geldi. Sabit gideriniz bir anda yüzde 50 artınca siz de ürünlerinize yüzde 50 oranında zam yapmak zorunda kaldınız. (Şu anda restoran menülerine gelen fiyat artışlarının sebebi bu, yakında bir zam da tedarik ettikleri ürünlerin fiyatları artınca gelecek; daha onlar henüz fiyatlara yansımadı.) Çorbanın fiyatı oldu 150 lira. Demeye kalmadan mal sahibiniz de diğer bir sabit gideriniz olan kira tutarınızı beş misli artırdı.

Soru şu: Bu çorbayı kaç liraya satmanız gerekiyor ki makul kar edebilen bir işletme olabilesiniz?

İşte bu matematiğin içerisinden kimse akli melekeler ile çıkamıyor değerli okuyucu! O nedenle restoranlarını kapatmanın daha akılcı olduğunu düşünüyorlar.

Birilerinin acil biçimde mal/sermaye sahiplerinin fahiş kira artış zorbalığına dur demesi gerekiyor. Yoksa sektör pandemide restoranlar kapalıyken dahi yaşamadığı sıkıntıları bu sene içinde çok acı bir biçimde yaşayacak.

Dolar yükselecek mi, altın almak için doğru zaman mı? İslam Memiş tek tek açıkladı!

Ev ve araba almak için bekleyenler hazır olun! 2024'te piyasaları neler bekliyor?

1954 yılında dükkan kiraları tepkiye neden olmuş!