Agrega nedir?

Agrega nedir?

Agrega, harç, beton veya asfalt gibi malzemelerin ana bölümünü meydena getiren , cüruf, kum, çakıl ve kırmataş gibi atıl gereçler olarak ifade ediliyor. Agregalar, daha büyük taşların kırılması sonucu elde ediliyor. Uygun nitelik ve karışımın sağlanması halinde yüksek fırın cürufu, lav cürufu, süngertaşının ufalanmasından elde edilen parçalar da yerine göre agrega olarak kullanılabiliyor.

Ancak, şist ve şistle karışık, parçalanabilir taşlar agrega olarak kullanılmaya elverişli olmuyor. Çünkü agregaiçinde pislik, şist, kil, mika, organik maddeler ve çinko sülfürün bulunmaması gerekiyor. "Agrega nedir?" sorusunun genel tanımlamasını yapmak gerekirse;

"Agrega, doğal, yapay veya her iki cins yoğun mineral malzemenin genellikle 100 mm’ye kadar çeşitli büyüklüklerdeki kınlmamış ve/veya kinimiş tanelerinin bir yığınıdır." şeklinde karşımıza çıkıyor.

Agrega çeşitleri..

1. Hafif agregalar, vermikülit, perlit gibi, harçta kum yerine kullanılan agregalardır. Süngertaşı veya klinker agregalarından da hafif beton yapımında yararlanılıyor.

2. İnce agrega, doğal kum, kırma kum ya da bunların karışımı olan ve 4.760 mm kare delikli ya da 7 mm çaplı yuvarlark delikli elekten geçen gereç olarak ifade ediliyor.

3. İri agrega, (kaba agrega), kırmataş ya da bunların karışımı olan ve 4,760 mm kare delikli ya da 7 mm çaplı yuvarlak delikli elekten geçmeyen gereçtir. Karışık agrega, doğal agrega ocağından doğrudan doğruya elde edilen, elenmemiş ince ve iri agrega karışımı anlamına geliyor.

İdeal agrega standartları..

İdeal agrega standartları, kullanma yeri ve amacına göre, granülometrik bilişim, tane şekli, tane dayanımı, aşınma direnci, dona dayanıklılığı açısından TS 706 standartına göre belirleniyor.

- Tane Dağılımı: Agreganın tane dağılımı, granülometri eğrileri (elek eğrileri) ve gerektiğinde bu eğrilere bağlı olarak tayin edilen incelik modülü, özgül yüzey ve su istek katsayıları ile belirtilir. Bu tane dağılımlarının TS 706 standartına uygun olması gerekiyor. 

- Tane Şekli: Agrega tanelerinin şeklinin kadar küresel ve kübik olması gerekiyor. Tanenin en büyük boyutunun en küçük boyutuna oranı 3'den büyük olan tanelere şekilce kusurlu tanele olarak ifade ediliyor. Şekilce kusurlu tanelerin oranı, 8 mm'nin üzerindeki agregalarda ağırlığının yüzde 50'den fazla olmaması gerekiyor.

- Tane Dayanımı: Agrega tanelerinin, istenilen özellikli bir betonun yapımına elverişli olacak kadar dayanıklı olması gerekiyor. Betonun yapımında kullanılacak agregalar yüzde 30'dan, diğer agregalar için ağırlıkça yüzde 45'den az kayıp bulunmuş ise agrega yeterli olarak kabul ediliyor.

- Dona Dayanıklılık: Bir agreganın dona dayanıklılığının öngörülen kullanma amacı için yeterli olması gerekiyor. Doğal olarak oluşmuş kum ve çakıl veya bunlardan kırılarak elde edilen agregalar, doğada uğradıkları ayıklanma olayı dolayısıyla çoğunlukla çok az miktarda dona duyarlı taneler içerir. Sürekli donma ve çözünme olamayan yörelerde bu özellik aranmıyor.

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com