Ahmet Ercan: İstanbul'u depremden dönüşüm kurtarır!

JEOLOGLAR ve jeofizikçiler tarafından 1999 depreminde sonra 30 yıl içinde gerçekleşeceği öngörülen Büyük İstanbul Depremi için 17 yılı geride bıraktık. Kaldı 13 yıl. Peki İstanbul bu süreçte büyük depreme ne kadar hazırlandı? 

Hangi ilçeler depremde en ağır yarayı alır, hangi ilçeler güvenli? Şu anki tablo bize ne diyor? Büyük deprem bugün olsa İstanbul altından kalkabilir mi? Uzmanlara göre doğa, istatistiklere uymuyor ve bize kalan süre 10 yıl öne de çekilebilir. Yani büyük deprem 3 yıla kadar da gerçekleşebilir.  İşte deprem uzmanlarının o görüşleri... 

'İstanbul bir deprem vurmasına bakar' 

JEOFİZİK Müh. Prof. Dr. Ahmet Ercan: Kuzey Marmara'dan geçen Kuzey Anadolu Kırığı, Marmara'ya tek kolla değil dört kola ayrılarak girer. Bu kırık üzerinde iki deprem olacak. Yani büyük deprem tek seferde olmayacak. İstanbul'u 7.3 büyüklüğünden fazla iki kez vuracak. Günümüzde, 1999'da yıkılmayan İstanbul'daki yapıların tümü yorgun. Bir deprem vurmasına bakar. En az 50 bin kişi ölür. 

İstanbul'u kimse kurtaramaz. Van'daki gibi bir arama-kurtarma olasılığı da İstanbul depreminde beklenmemeli. İstanbul'u ancak kentsel dönüşüm kurtarır. 

Eğer İstanbul'da 1 milyon 600 bin yapı varsa, hiçbir gözlem yapmasak bile, İstanbul'daki yapıların en az yüzde 10-15'inin, yaklaşık 1 milyon kişinin oturduğu 160-200 bin yapının yıkılıp yeniden yapılması gerekiyor. 

Ama kentsel dönüşümle. Sadece yapısal dönüşüm değil. Oysa bugün İstanbul'da en yaygın başvurulan 'yapısal dönüşümdür'. Bu durum ise kentin yoğunluğunu artırır, sorununu çözmez, tersine karmaşıklaştırır. 

'13 yılımız kaldı, hazırlıklı olunmalı' 

Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Tüysüz: Depremin 7 büyüklüğünden daha fazla olmasını bekliyoruz. 99'dan sonra 30 yıl ömür biçildi bu depreme. 

13 yılımız kaldı. Ama doğa istatistiklere uymuyor. Önce olması da muhtemel. Kentsel dönüşüm önemli bir çözüm. Ama bunu yaparken depremde kaçacak alan da bırakılmalı. Planlama öncelikli tutulmalı. Şu anki kentsel dönüşüm istenen bir dönüşüm değil. Biz binasal dönüşüm yapıyoruz adına kentsel dönüşüm diyoruz. Beklediğimiz 7 üstü büyüklük İstanbul'un kaldırabileceği bir büyüklük değil. İzmit'te olan deprem İstanbul'da nasıl 1000 kişiyi öldürdüyse aynısı yaşanacak. Japonya'da Şili'de bugün deprem oluyor ve nasıl ayakta kalıyorlarsa aynı şeyi yapmalıyız. Amerika'yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Halk depreme hazır olsun. 

Hangi ilçe riskli, hangisi güvenli? 

1999 depreminde yıkılmayan yapıların tümü yorgun. Cihangir, Fatih, Bakırköy, Bağcılar, Bahçelievler, Zeytinburnu, Yeşilyurt, Yeşilköy, Florya, Beşiktaş ile Ortaköy dere boyları, Küçükçekmece, Güneşli, Mahmutbey, Avcılar, Esenyurt, ayrıca Büyükçekmece'deki yapılar depremde hasar alacak ilk bölgeler. En güvenli bölge ise Anadolu yakası. Ayrıca Adalar da sanıldığının aksine güvenli bölgelerden.

'Tüm sahil bölgesi yok olur'

Deniz Jeolojisi Uzmanı Prof. Dr. Naci Görür: İstanbul'u gerçek bir felaket bekliyor. Hazırlıklı olunmalı. 99 depreminden sonra yüklenen stres Marmara kabuğunu zorluyor.

Önümüzde 13 yıl var. Bu 13 yıl 10 yıl ileriye de atabilir 10 yıl geriye de. Ki geriye atması 3 yıl demek. İstanbul'un felaketi olur. Kentsel dönüşüm büyük bir adım ama yetersiz. İstanbul'daki yapı stokunun yüzde 60'ı dep1-7 Mart Deprem Haftası kritik soruyu tekrar alevlendirdi. İstanbul büyük depreme hazır mı? Deprem bugün olsa tablo ne olur? Önlemler yeterli mi? Deprem uzmanları İstanbul'un deprem haritasını Habertürk okuyucuları için çıkardı: "İstanbul'u ancak kentsel dönüşüm kurtarır" rem güvenli değil, bu da kayıpların 10 binleri bulması demek. Bir depremde İstanbul'un tüm sahili ve içine giren 10 km'lik alan yerle bir olur. Tüm altyapı; baraj, atık su sistemlerini, doğalgaz şebekelerini depreme hazırlamalı. Halk bu konuda çok bilinçsiz. Deprem unutmaya, felaket de şakaya gelmez. Ben korkuyorum, İstanbullu da korksun ama. Bilinçlensin, önlemini de alsın. 

Habertürk

Haber Milliyet'te şöyle yer aldı;

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, "Bugün Marmara 17’nci depremini bekliyor. Baktığımızda yaklaşık 2045 çıkıyor. 2030 yılında olabilir mi? Olamaz. Hiçbir zaman erken olmamış" dedi.

Karabük Üniversitesi’nde düzenlenen ’Doğal Afetler ve Afet Yönetimi’ konulu sempozyumda konuşan Prof. Dr. Ercan, dünya üzerinde her yıl 3.5 milyon deprem olduğunu, bunların yüzde 3’ünün Türkiye’ye düştüğünü söyledi. Türkiye’nin 1’inci derece deprem ülkesi olmadığını belirten Prof. Dr. Ercan, "Türkiye’de 8’den daha büyük depremler olmaz. Türkiye’nin en büyük depremi 1939 yılında Erzincan’da olan 7.9’dur. Türkiye’de daha büyük deprem olmamıştır. ’9 olur, 8.5 olur’ demek desteksiz atmaktır" dedi.

İstanbul ve hatta Kocaeli’nin kuzey tarafları ile Doğu, Orta ve Batı Karadeniz’in  Türkiye’nin deprem açısından en güvenli yerleri olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ercan, "İstanbul’da sadece kıyı kısımları etki alanında. İstanbul’un büyük kısmı gayet sağlam. Hani İstanbul’da yerle gök birleşecekti? Bu doğru değil. İstanbul’daki yıkılabilecek yapı sayısı, 7.5 büyüklüğünde bir deprem olsa bile yüzde 1 veya 2’yi geçmez. Gölcük gibi İstanbul içinden bir kırık geçmiyor, daha çok ötesinden geçiyor. ’Kızılca kıyamet olacak’ gibi olaylar abartı ve bilim dışı oluyor. ’İstanbul’da deprem için hiçbir şey yapılmadı’ demek gerçekten çok acımasızlık. İstanbul’un jeolojik haritası çıktı" diye konuştu.

Deprem araştırması yapılırken Türkiye’nin bütün bilgilerinin yurt dışına gittiğini savunan Prof. Dr. Ercan, şöyle konuştu:

"İstanbul’da, Marmara’da o kadar çok çalışma yapıldı, adeta kanaviçe gibi örüldü. Bunun için bizim Fransız, İngiliz gemilerini getirip fiyaka atmaya gerek yok. Çünkü Marmara’nın bütün gizliliklerinin hepsi onlara gitti. İnsanın bir gizliliği olur. Bizim şu anda tam donanımlı aletlerimiz var. Depremleri biz günü gününe dinliyoruz. Hiç İstanbul içinden kırık geçmiyor. ’Büyük İstanbul depremi’ deniliyor. Nerede? Asla olmaz. Türkiye’de olmuyor ki. İki tane kırık, tek parçalı kırılır mı, kırılmaz. Çünkü bir şeyin işleyişi var. Bir tanesi Marmara Ereğlisi önünde olacaktır. Bunun da büyüklüğü aşağı yukarı 7 ile 7.2 arasında olacaktır. Hani 7.5’ten büyük olacaktı? Hani 8, hani 8.5 olacaktı? Asla. Bunu diyen varsa gelsin burada kanıtlasın."

Deprem oluşum sırası ile depremlerin oluş yılları arasında doğrusal bir ilişki gördüklerini ifade eden Prof. Dr. Ercan, "Bu doğrusal ilişkiye göre doğa hiç şaşmamış. Ancak beklenen zamanlardan daha geç zamanlarda deprem olmuş, beklenen zamanlardan önce hiç olmamış İstanbul’da. Hiç şaşmamış. Gecikmiş ama öncesinde olmamış. Deprem beklediğimiz zaman neresi? bugün Marmara 17’nci depremini bekliyor. Baktığımızda yaklaşık 2045 çıkıyor. 2030 yılında olabilir mi? Olamaz. Hiçbir zaman erken olmamış. Olası yıl 2075’e doğru gecikebilir. Hatta 2150 yılına kadar dahi gidebilir" dedi.

Milliyet