AVM yatırımcıları için lale devri bitti!

Son 15 yılda ulaştığı 50 milyar dolarlık yatırım hacmi ve yıllık 75 milyar dolara ulaşan cirosu ile bir dönemin en gözde yatırım alaşı olan alışveriş merkezlerinin (AVM) yıldızı sönüyor. 2005-2010 yılları arasında sayıları yüzde 200'lük oranlarla artan AVM'ler şimdilerde iflas ve el değiştirmelerle anılırken, Maptiriks tarafından yapılan araştırmada önümüzde 5 yıl içinde AVM yatırımlarında yavaşlama yaşanacak. 

ZİRVEDEN DÖNÜŞ BAŞLADI

Sektörün son 15 yılık seyri ise zirve ve dip arasında zikzak çiziyor. 2000 yılında Türkiye'de 10 ilde 36 olan AVM sayısı, 5 yülık süreçte 2'ye katlanarak 2005'te 72'ye ulaştı. AVM yatırımları Türkiye büyümesinin de zirve yaptığı 2005-2010 döneminde ise en parlak dönemini yaşadı. Bu 5 yıllık süreçte yüzde 200'lük büyüme yaşayan sektör, 2010 yüı sonunda pek çok yabancı yatırımcının da Türkiye'ye girmesi ile 216 AVM sayısına ulaşmıştı. 

114 PROJE HAYATA GEÇECEK

Tüm dünyayı etkileyen 2008 ekonomik krizinin ardından, AVM yatırımları da hız kesmeye başladı. Burada büyük illere yoğunlaşan sektörün, yan yana açtığı AVM'lerin sektörde yarattığı doygunluk da etkili oldu. 

Bu noktada, 2010-2015 arasında yatırım hızı bir anda yüzde 200'lerden yüzde 67'ye kadar düşerken, AVM sayısı ise 2015 itibarıyla 58 ile yayılarak 361 oldu. 

Maptiriks araştırmasındaki öngörülerde ise gelecek 5 yıllık gelişim hızının da yarı yarıya azalması bekleniyor. Halen 114 AVM'nin inşaat ve proje haline olduğuna dikkat çekilen araştırmada 2020 yılında Türkiye'nin 63 farklı ilde 475 AVM sayısına ulaşması bekleniyor. Bu rakamlarla yatırımlardaki artış oram yüzde 37 olacak. 

Proje ve inşaat halindeki yatırımlara bakıldığında ise Türkiye'de 18 il bu dönemde de AVM'siz kalmaya devam edecek. 

Planlanan 114 AVM'de Doğu ve Güneydoğu illeri bulunmuyor. Buna göre, Adıyaman, Ağrı, Amasya, Bingöl, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Kırşehir, Muş, Rize, Sinop, Tunceli, Bayburt, Şırnak, Bartın, Ardahan, İğdır ve Kilis için yatırımcılar tarafından planlanmış herhangi bir proje gündemde değil. 

Yatırımlar çöpte

Sektörde yaşanan hızlı büyüme yapısal sorunlan da beraberinde getirdi. Yanlış yatınm tercihleri nedeni ile 2006-2013 yıllan arasında 41 AVM kapışma kilit vurdu. Yatınm tutarlarına bakıldığında ise Türkiye'nin en büyük AVM'lerinden Ora, 400 milyon dolar yatırımla battı.

Fox City 20 milyon dolarlık yatinma kilit vururken, İstanbul Beylikdüzü'nde açılan Taksit Center, 100 milyon dolar batırarak bit pazarına dönüştü. 

Sözcü