AVM’lerde yabancı yatırımcıların oranı yüzde 20'lere geriledi! Dövizle kira ödemeleri geri mi geliyor?

Ülke genelinde yabancı yatırımcılar azalmaya başladı. Özellikle AVM'lerdeki yatırımcılar 2018’de döviz kiralarından TL’ye geçilmesiyle azalmaya başladı. Yolun ortasında kurallar, kanunlar değişirken 60-70 alışveriş merkezi bankaların kontrolüne geçti. AYD Başkanı Nuri Şapkacı AVM yatırımcılarıyla ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu. 

AVM ZİYARETÇİ SAYILARI GEÇEN YILA GÖRE AZALDI

Cumhuriyet Gazetesi'nde yer alan AYD Başkanı Şapkacı, AVM ziyaretçi sayılarında geçen yılın ocak ayına göre yüzde 4 düşüş olduğunu, düşüşün ilk yarıda devam edeceğini anlattı. 

Şapkacı'ya göre; sektörde 2022 iyi bitmişti. 2023 de rakamsal olarak kötü değildi. 2023’te enflasyon yüzde 65 gelmesine karşın perakende ciroları yüzde 99 civarında arttı.

En büyük ciro artışları yüzde 141 ile elektronik tarafında oldu. Eskiden insanlar ev araba yatırımı yapardı, şimdi satın alma gücü düştüğü için onları olamıyor, ileride fiyat artışları olacak korkusuyla teknolojik ürünleri almaya ağırlık verdi.

Moda tarafı biraz düşük gitti. 2024 Ocak ayı itibarıyla cirolarda yüzde 75’lik artış var. Ama ziyaretçi sayılarında geçen yılın ocak ayına göre yüzde 4 düşüş söz konusu. Ekonomideki sıkılaşma kendini gösteriyor. İnsanlar artık daha temkinli yaklaşmaya başladılar. İlk yarıda düşüş sürer.

KİRALAR DÖVİZDEN TL'YE DÖNDÜ

Şapkacı, 2018 yılında kiralar dövizden TL’ye döndükten sonra sektörde sıkıntıların başladığını ve yatırımcıların döviz borcu olduğunu söyleyerek 2018’den itibaren döviz uçtu gittiğini ve yatırımcıların dengesinin bozulduğunu söyledi. 

Sektörde 60-70 AVM’de bu sorun olduğunu söyleyen Şapkacı, 2020 yılında mevzuatlardaki değişikliklerin  AVM yatırımcılarını olumsuz etkilediğini söyledi. 

KAPANAN AVMLER OLABİLİR!

Şapkacı; '' 60-70 civarında bankaların denetiminde AVM var. Bunların bir kısmı kredinin faizini bile ödeyemiyor. Rakamlar çok büyük. Sorun öteleniyor. Konkordato ilan eden grubun sorunları 5-6 yıl önceden başlamıştı. Kapanan AVM’ler olabilir. Dönüşebilirler. Finansal olarak zor durumda olan AVM’ler de farklı gruplar tarafından satın alınıyor.'' dedi. 

YABANCI YATIRIMCI ŞU ANDA BEKLİYOR

Yabancı yatırımcıların sadece AVM’lere yatırım yapmadığını söyleyen Şapkacı: '' Lojistiğe, konuta, otele yatırım yapıyorlar. Yolun ortasında kurallar kanunlar değişti, destek de görmediler. Bu işin üç ayağı var, bankalar, perakendeciler ve yatırımcılar.

En zor durumda kalan yatırımcılar oldu. Yatırımcının kullandığı krediler uygun bir döviz kuruyla TL’ye dönebilirdi. Bu yatırımlar 10 yıl önce 10 yılda kendini amorti ediyordu. Şu anda bu süreyi hesaplamak çok zor, maliyetleri hesaplayamıyorsunuz.

Yolun ortasında kurallar kanunlar mevzuatlar değiştiği için yabancı yatırımcılar otel konut yatırım yapıyorsa bunda da tedirgin davranıyor. Dövize endeksli kiraların geri gelmesi gerekiyor.

Yabancı yatırımcı diyor ki ben başka bir yatırıma girsem yolun ortasında tekrar kurallar kanunlar değişir mi diye endişe ediyor. Bu yüzden yeni yatırım da gelmiyor. Zaten enflasyon yüksek ve mevzuatlarda da sıkıntı olduğu için yabancı şu anda bekliyor.'' dedi. 

AVM KİRALARINDA TEKRAR DÖVİZE Mİ DÖNÜLECEK?

Şapkacı, kiralarda tekrar döviz kirasına dönülmek istense bile bunun uzun yıllar alacağını belirtti. Bu alanda yabancıyı çekmek için tekrar böyle bir adım atılmasına dikkat çeken Şapkacı ticari gayrimenkul ve konut kira rejiminin ayrılması gerektiğini belirtti.

Şapkacı''Türk ve yabancı yatırımcılar arasındaki işbirliği de durağan bir dönem yaşıyor. Buraya gelen yatırımcı Türkiye’den perakendecileri yurtdışındaki AVM’lerine görüyordu buradaki potansiyeli de kaçırıyoruz.'' dedi. 

AVM YATIRICISI PERİŞAN OLDU!

Şapkacı AVM yatırımcısının  perişan olduğunu söyleyerek ''Keser gibi hep bana hep bana değil, testere gibi bir bana bir sana olmalı. Perakendecilerin bir kısmı hep bana hep bana diyor. Sen yaşarsan ben yaşarım. Şimdi konkordato ilan eden AVM’ler iyi mi oldu. Perakendecinin de AVM yatırımcıları niye bu duruma düştü diye oturup düşünmeleri lazım. AVM’ler hem sabit hem de ciro kirası alıyorlar, kiralar şu anda ciro kiralarını düşününce çok düşük değil. Ciro kiraları arttıkça doğru beyanlarda sorunlar yaşamaya başladık.Alışveriş merkezlerinde olan POS yerine caddedeki POS’u beyan eden kiracılar var.

Burada yanlış beyan veriyorsa fesih hakkını kullanmak lazım. Kira tespit davalarında artış var. Yüzde 300 kira zammı isteyen AVM’ler var ama bunların karşılığı yok. AVM yatırımcısı bu süreçte gerçekten perişan oldu üzülerek söylüyorum.'' dedi.