Avrupa genelinde 70 milyar dolarlık AVM satın alındı!
M. Rauf Ateş Posta'daki köşesinde "AVM rüzgarı devam edecek mi?" başlıklı AVM satın alımı ile ilgili yazıyı kaleme aldı
Önce önemli bir rakama dikkat çekmek istiyorum. Son 3 yılda, yılda ortalama Avrupa genelinde 70 milyar dolarlık alışveriş merkezi (AVM) satın alması gerçekleştirilmiş. Müthiş bir rakam...
Biz buradan bakınca, AVM rüzgarının sadece Türkiye'de estiğini düşünüyoruz. Oysa, gelişmişler başta olmak üzere gelişmekte olan Avrupa'da da ciddi yaünmlar yapılıyor. 1 yılda 7 milyon metrekare alanın hizmete girdiğini söylemek, gelişmenin altını çizmek açısından yeterli olacaktır sanıyorum.
Peki bu eğilim devam edecek mi? Avrupa ve Türkiye'de AVM rüzgarının hafiflediğini hangi ölçülere bakarak anlayacağız?
Neler bekleniyor?
Corio Türkiye Genel Müdürü Koray Özgül ile sohbet ederken, bu sorunun yanıtını da aldım. AVM cephesinde talebin yönünü anlamak için, 'Piyasaya çıkan kiralanabilir alanın ne kadarının emildiğine' bakmak gerekiyor.
Eskiden piyasaya çıkan 'kiralanabilir alanın' yüzde 98'i emilebiliyordu. Şimdi Avrupa'da bu alan yüzde 93'e (maksimum) gerilemiş durumda... Yani 'AVM'leri doldurmak' biraz daha zorlaşıyor.
Türkiye'de ise dolulukla ilgili bu tür veriler yok. 'Gelişimin başında olduğu için bunlara bakmak doğru da olmayabilir' diyor Özgül... Onun yerine 'sıfırdan, arsa alarak yatinma başlanan AVM sayısına' bakmak gerektiğini söylüyor. Bu açıdan bakınca, azalma olduğunun altını çiziyor. Kiralarda ise gerileme olmasa bile durgunlaşma olduğunu söylüyor.
Yatırımcının yeni normali
Her şeye rağmen AVM yatırımcıları, özellikle yabancılar, yeni satın alma peşinde koşmaya
devam ediyorlar. Corio gibi şirketlerin listesinin başında yine istanbul, Ankara ve İzmir var. Anadolu ikinci sırada yer alıyor. 2008 ve 2009'un ilk yansında durdurulan arayışlar, 1 yıldır yeniden başlamış durumda. Ancak, bu kez de 'fiyat oluşturma' konusunda sıkıntılar yaşanıyor. Çünkü, eski değerlendirmelerle alım yapmaya yabancılar pek yanaşmıyor.
Buradaki 'değerlendirme' hesabı da çok basit. Eskiden AVM alırken, yatırımcı ödediği paranın '14 yılda geri dönmesini' bekliyordu. Şimdi süre azaldı, '10 yılda' yatırdığını geri almak istiyor. Bu da satın alma girişimlerinin sonuçlanmasını bir ölçüde koruyor. Ama yine de önümüzdeki 3-4 ayda birkaç önemli satın almayı da yabancılardan görmek sürpriz olmayacak.
Posta/Rauf Ateş
