Berlin'de kira ve konut fiyatlarına ilişkin referandum yapıldı!
Berlin’de dün kira ve konut fiyatlarıyla mücadeleye ilişkin referandum yapıldı. Referandumda seçmen kira fiyatlarındaki aşırı yükselişin engellenebilmesi için çok sayıda toplu konutun emlak şirketlerinden alınarak kamulaştırmasını oyladı.
Berlin’de dün genel seçimlere paralel şekilde halk, eyalet meclisi seçimleri ve bir de referandum için sandık başına gitti. Deutsche Welle Türkçe'de yer alan habere göre; referandumda seçmen kira fiyatlarındaki aşırı yükselişin engellenebilmesi için çok sayıda toplu konutun emlak şirketlerinden alınarak kamulaştırmasını oyladı.
Berlin Almanya'nın yakın tarihinde birçok sayıda konut eylemine ve inisiyatifini gördü. Son senelerde meydana gelen bir oluşum ise eskisine oranla daha büyük bir başarı ve kitle desteği aldı. Onun topladığı 350 bini aşkın imza ile dün Berlin'de seçmen geleceğin konut ve kira fiyatları politikasını da belirleyecek bir referendum için oy veriyor.
"Deutsche Wohnen - Co. enteignen” isimli inisiyatifin başında olduğu halk oylamasında vatandaşlar 3 bini aşkın konutu bulunan özel emlak şirketlerinden konut satın alınarak kamulaştırılmasını ve Berlinlilere sunulmasını talep ediyor. Kooperatifler bu talebe dahil edilmedi.
Barınmanın ve ödenilebilir bir evin anayasal hak olduğuna dikkat çekerek hareket eden gruplar, bunu Alman Anayasası’nın 15’nci maddesine dayandırıyor. Bu madde, doğal kaynakların, emlak ve arsaların, üretim araçlarının kamu yararına olacak şekilde tazminat karşılığından kamulaştırılabileceğini dile getiriyor. Şimdiye kadar hiç uygulanmayan bu maddeye dayanarak konutların kamulaştırılmasının hukuka uygun olup olmadığıyla ilgili ise farklı görüşler mevcut.
Halk oylamasında konutların kamulaştırılmasına ilişkin karar alınması durumunda “Deutsche Wohnen & Co. enteignen” isimli inisiyatif karşılığında 7 milyar 300 milyon ile 13 milyar 700 milyon euro tazminat ödeneceğini belirliyor. Berlin Eyalet Hükümeti ise bunun 29-30 milyar euro tutarında olacağını dile getiriyor.
Söz konusu yasal düzenleme ile kiralardaki artış frenlenebilecek mi?
Almanya’da az sayıda emlak şirketinin yüzbinlerce konutu mevcut. Doğu Almanya ile birleşme sonrasında da uzun süre kira fiyatlarının uygun gittiği başkent Berlin’de dönemin hükümetleri 200 bine yakın kamu konutunu sattı. En büyük tek kalemde satış eyaletin borcunun rekor seviyede olduğu 2004 yılında kamuya ait 65 bin konutun satışının yapılarak 400 milyon euro gelir elde edilmesiyle yaşandı. Devamında özel şirketlerin emlak piyasasına damgasını vurduğu süreç başladı, kira ve konut fiyatları hızla yükseldi. Konut sıkıntısı ve ödenebilir konut problemi şehirde önemli konulardan biri olup, hükümet üzerinde baskının çoğalmasıyla bu yıl yaklaşık 15 bin konutun geri satın alınması kararı alındı.
2016'dan beri kira fiyatları yüzde 42 arttı
Immowelt sitesinin verilerine göre, Berlin'de 2016'dan bu güne kira fiyatları yüzde 42 yükseldi. Almanya’da kiralardaki yükselişin incelendiği 35 kentin hiçbirinde bu kadar yüksek artış olmadığı belirtildi. Son on senede ise kira fiyatlarının iki kat arttığı ifade ediliyor.
Berlin’de hükümet, kiralara üst sınır getirilmesi düzenlemesiyle yükselişi frenlemeye çalışıp2020 Şubat'ta söz konusu uygulamayı yürürlüğe aldı ve kiraları geriye dönük olmak üzere beş senelik bir dönem için dondurmayı mümkün kıldı. Uygulamanın ikinci bölümü ise 2020 sonundan itibaren kiralardaki yükselişi yüzde 20'yi aşan evlerin konut sahiplerinin kirada indirim yapması koşulunu getiriyordu.
Fakat uygulama şikayet üzerine Anayasa Mahkemesi'nden geri döndü. Gerekçe olarak Berlin Eyaleti'nin bu yönde yasal düzenleme çıkaracak yetkisinin bulunmaması gösterildi.
Halk oylamasında asgari yüzde 25'in oyu gerekiyor
Ev kiralarının ve konut fiyatlarının frenlenmesine ilişkin halk oylamasında, somut bir yasal düzenleme veya kanuni değişiklik oylanmaması sebebiyle Berlin Eyaleti için hukuki bağlayıcılığa sahip değil, fakat siyasi açıdan büyük önemi bulunuyor. Seçmenin en az yüzde 25'nin yani 618 binin talebi onaylaması durumunda hükümet bu konuya eğilecek.
Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) partileri, Sosyal Demokrat Parti (SPD), Hür Demokrat Parti (FDP) ve emlak şirketleri konut kamulaştırmasıyla ilgili halk oyuna sunulan talebi kesin olarak kabul etmiyor. Yeşiller, son çare olarak görülmesi gerektiğini ileri sürüyor. Düzenlemeye destek olan tek parti ise Sol Parti oldu. Kendilerinin de koalisyonda bulunduğu süreçte yapılan kamulaştırmaları da Sol Parti hata şeklinde belirtiyor.
Berlin'de "Deutsche Wohnen - Co. enteignen" Türkçesiyle "Deutsche Wohnen şirketi ve onun gibileri kamulaştırın" isimli insiyatifin eylemlerinde derme çatma bir gecekondu da sembol oldu.
Konut referandumuyla beraber böylece Berlin'de seçmen dört oy verecek.
Genel seçimlere paralel şekilde ayrıca Mecklenburg-Vorpommern'de de eyalet parlamentosu seçimleri gerçekleştiriliyor.
