Beyoğlu'nda eski tarihi binalar yeniden inşa edilecek

İstanbul’un merkezi olan Taksim Meydanı ve Beyoğlu yıllardır hızla değişiyor. Kentin yaşadığı o büyük değişimin neredeyse simgesi bu semt. 150 yıllık kültür ve eğlence merkezi, aynı zamanda bir büyük sit alanı, her köşesi tarihi mirasın bir parçası. Bu nedenle, kimi bölgeleri terk edilmiş, kimi bölgeleri kendi kendine gelişen, her tür yenilik için kurulların devreye girdiği büyük tartışmaların yaşandığı bir yer Beyoğlu.
Tüm bu tartışmaları dindirip bölgenin geleceğini belli esaslara bağlayacak bir imar planı yıllardır bekleniyor. Tam 17 yıldır üzerinde çalışılan Beyoğlu Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı sonunda hazır oldu. Bu plan Taksim, Cihangir, Tophane, Tarlabaşı’nı içine alan Beyoğlu’nun tarihi merkeziyle ilgili. Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı plan, Beyoğlu Belediyesi’nin ve Koruma Kurulu’nun onayından geçip askıya çıktı. Bir ay içinde hukuki bir itiraz gerçekleşmezse yürürlüğe girecek.

Burada oturmak zorlaşacak
Beyoğlu’nu Sultanahmet’teki turizm bölgesiyle birleştirecek ve kentin çekim alanlarını genişletecek bir yaklaşım, planın hazırlanmasında etkili olmuş görünüyor. Beyoğlu’nda pek çok şeyi değiştirecek, önemli kararların olduğu bir tür ‘gelecek planı’ bu. Bundan sonra Beyoğlu’nda yapılacak her şey bu planın sunduğu vizyona, belirlenen kurallara ve fonksiyonlara göre yapılacak. Peki neler olacak Tophane ve civarının turizm ve ticaret bölgesi ilan edilmesi en önemli gelişmelerden biri. Ya da Cihangir Caddesi’nin yayalaştırılacak olması. Böylece turistik mekanlar artacak, gece hayatı daha da hareketlenecek. Tabii bu, özellikle burada yaşayan, semt sakinlerini etkileyecek bir gelişme. Cihangir ve Tophane’de oturmak eskisi kadar kolay olmayacak.
Taksim Meydanı’nın yayalaştırılması da plan dahilinde. Trafiğin yeraltına alınmasını önümüzdeki dönemde epey tartışacağız belli ki. Tabii bu tartışmalara yeni AKM planları da bir ara dahil olacaktır.
Bazı boş yeşil alanlar sosyal tesis olarak tanımlanıyor, kimilerine küçük de olsa yeni yapılar inşa edilecek. Özelleşecek mi, ne olacak diye çok konuşulan Haliç Tersanesi bu planda özel öneme sahip. Plan raporlarında tersanenin özgün ve tarihi binalarının korunacağı, burada denizcilik eğitimi, sergiler ve müze alanları yaratılacağı söyleniyor. Yani sonunda İstanbul’un bir denizcilik merkezi olacak gibi. Bölgede geniş alanları yayalaştıran belediye, buraya arabasıyla gelenler için büyük otoparklar tasarlıyor. Özellikle açık otopark olarak kullanılan boş alanlara kat otoparklar yapılacak. Bazı eski yapılar planda yer alan ifadesiyle ‘ihya edilecek’ ve yeniden Beyoğlu’na kazandırılacak. Kabataş İskelesi’nin büyütülmesi gibi çok önemli bir karar da bu planın içinde görünüyor. Dedikodulara göre iskelenin mimari çizimleri hazırmış bile.
Bir yandan yıllardır gündemde olan tartışmalı pek çok proje de Beyoğlu’nun gelecek planlarında varlığını korumuş. Mesela hemen meydandaki Taksim Camii ya da TRT Stüdyoları’nın ‘kültür sanat merkezi’ olması gibi...

Galataport, Özelleştirme’ye emanet
Plan haritalarında ‘beyaz’ bırakılmış, yani plan dışında kalmış alanlarda ise aslında semtin en önemli projeleri var. Mesela Salıpazarı’ndaki antrepoların yerine yapılacak Galataport. Buranın geleceği belediyenin değil Özelleştirme İdaresi’nin elinde. ‘Turizm teşvik alanı’ ilan edilen Galata Kulesi ve çevresi ise Kültür Bakanlığı’nın yetki alanında. Tarlabaşı’ndaki mahalleler, Parkotel inşaatı da bu planda durumu netleşmeyen alanlar. Yani Beyoğlu’nun geleceğinde hâlâ karanlık noktalar var. Tabii ki bu gelecek, başta semtte yaşayanlar olmak üzere tüm İstanbul’u hatta Türkiye’yi ilgilendiriyor ve bütün bu plan-programlar belli ki daha epey tartışılacak.

Nüfus artacak
Planın amaçlarından biri ‘Gece nüfusuna yeterli donatı standartlarının ve kalitesinin yükseltilmesi ve etkinliğinin artırılması’ diye ifade ediliyor. Bölgenin şimdiki nüfusu 103 bin. Müeyyetzade, Hacımimi ve Şahkulu mahallelerinde vaktiyle konut olarak yapılmış ama zaman içinde boşalmış ya da çeşitli imalathaneler tarafından kullanılan yapıların ‘nitelikli konut’ alanları haline gelmesiyle semtin nüfusunun artacağı, planda yer alan öngörülerden biri.

Eski binalar yeniden yapılacak
Koruma Amaçlı İmar Planı’nın belki de en çok tartışılacak unsurlarından biri kayıp ya da metruk vaziyetteki tarihi binaların yeniden yapılması. Eski fotoğraflardan ve haritalardan tespit edilen otuza yakın binadan on dört tanesinin yenilenmesine karar verilmiş. Bu binalar eski fonksiyonlarıyla, olmazsa eski fonksiyonuna yakın bir amaçla, olmazsa eğitim ya da kültür için kullanılacak. Plan öyle diyor.

 Katip Mustafa Çelebi Mescidi
 Hacı Recep Camii (Cihangir)
 Pürtelaş Hasan Efendi Camii ve Çeşmesi (Cihangir)
 Kadı Cami (Ömer Avni Mah.)
 Bektaş Efendi Cami (Kemankeş Mah.)
 Merzifoni Kara Mustafa Paşa Cami (Kemankeş Mah.)
 Tozkoparan Mescidi
 Sıbyan Mektebi (Pürtelaş)
 Perşembe Pazarı Hamamı
 Yamalı Baba Hamamı ve Kütüphanesi (Hacımimi)
 Molla Çelebi Mektebi ve Hamamı (Pürtelaş)
 Yanık Şeyh ismail Tekkesi (Yahya Kahya Mah.)
 Çakır Dede Mektebi (Ömer Avni Mah.)
 Dolmabahçe Cami Meşrutası

Radikal/Cem Erciyes