Build Upon projesiyle binalarda iyileştirme devrimi yapılacak!

Avrupa Birliği Horizon 2020 Programı kapsamında yürütülen Build Upon projesi, binalarda enerji verimliliğine yönelik oluşturulabilecek ulusal ölçekteki iyileştirme stratejilerine odaklanıyor. Build Upon projesi misyonunu “mevcut binaları, paylaştığımız mekânları iyileştirecek iddialı ulusal stratejiler oluşturmak için birlikte çalışmak” olarak tanımlıyor. Enerji miktarının azaltılması, binaların çevresel performansının iyileştirilmesi ve yönetim maliyetlerinin azaltılması öncelikli hedefler arasında sıralanıyor. 

15 ülkenin yeşil bina konseyleriyle birlikte yürütülen projenin ilk çalıştayı Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK) tarafından düzenlendi. Çalıştaya kamu, özel sektör, akademi ve sivil toplum temsilcileri katıldı. Çalıştayda, AB Enerji Verimliliği Direktifi 4. makalesinden yola çıkarak, binalarda enerji verimliliğini artırmak üzere oluşturulabilecek ulusal ölçekteki çözümler, iyileştirme stratejileri ve iyileştirmenin önündeki yasal, ekonomik ve algısal engellerin nasıl aşılabileceğine dair öneriler masaya yatırıldı. ÇEDBİK Build Upon Proje Yöneticisi Ahmet Acar, “Build Upon projesinin amacı ulusal bazdaki veri tabanlarını, paydaş haritalarını ve uzmanlıkları ortaya çıkarmak ve üye ülkeler arasında bir modelleme sağlayıp fikir alışverişi yapmak” diyor. 

Bu kapsamda öncelikle AB Enerji Verimliliği Direktifi 4. Makale’si ne diyor bakalım: 

“Üye ülkeler, ulusal çaptaki mevcut kamusal ve özel binaların enerji verimliliğine yönelik iyileştirilmeleri için gerekli yatırımı teşvik edecek uzun vadeli stratejiler geliştirmelidirler. Bu stratejiler: (a) istatistiksel örnekleme yöntemiyle mevcut bina stokunun gözden geçirilmesi; (b) bina tipi ve iklim kuşağına uygun maliyet etkin iyileştirme yaklaşımlarının tespiti; (c) aşamalı derin iyileştirmeler dahil, binaların maliyet etkin şekilde derin iyileştirilmesini teşvik edici eylem ve politikalar oluşturulması; (d) bireylerin, yapı sektörünün ve finansal kuruluşların yatırım kararlarına rehberlik edecek ileriye dönük bakış açısı; (e) beklenen enerji tasarrufunun ve bunun ötesindeki kazançların kanıta dayalı tahminini kapsamalıdır.” 

Paydaş haritaları oluşturuluyor 

Build Upon projesi 15 ülkenin yeşil bina konseylerini bir araya getiriyor. Proje kapsamında binalarda enerji verimliliğinin iyileştirilmesine yönelik farkındalığın artırılması; deneyim ve uzmanlıkların paylaşıldığı bir veri tabanının oluşturulması ve iki sene sonunda finans kaynaklarının belirlenmesi hedefleniyor. 

Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği bu süreçte önemli bir rol üstleniyor. Dernekten yapılan açıklamada şu yorumlar yapılıyor: "Tüm insanlar için kaliteli bir çevre yaratmak, binalarımızın insanlar ve onların hizmet ettikleri toplumlar için olabileceğinin en iyisi olmasına yardımcı olmak adına, bir renovasyon (iyileştirme) devrimi gerektirecek. Bunu gerçekleştirmek ise, her biri benzersiz bir role sahip olan ve her biri bu rolü üstlenmenin faydasını görecek olan çok sayıda farklı aktörü, yani paydaşları bir araya getirmek anlamına geliyor.” 

ÇEDBİK proje kapsamında, ölgesel ve ulusal çapta mevcut binaların “Derin iyileştirme”ye tabi tutulması sonucunda binalarda optimum maliyetle yüzde 75 varan oranlarda enerji tasarrufu sağlanabilmesi amaçlayan çözümlerin ortaya konması, finansal kaynakların yaratılması, yerel ve genel yönetim ile özel sektör ve akademik çalışmaların buluşmasını sağlayacak. 

Proje kapsamında, her bir ülke kendi paydaş haritasını hazırlıyor. Bu haritalarda, bu süreçte hangi kurumların daha etkili bir rol alacağı belirleniyor. 

Türkiye için hazırlanmış olan paydaş haritasında, iyileştirme sürecinde olumlu etki potansiyeli en yüksek paydaşlar arasında, merkezi idareler ön sırada yer alıyor. İkinci derecede ise bölgesel idareler, enerji, finans ve inşaat olmak üzere özel sektör geliyor.

Binalarda enerji verimliliğine dair öne çıkan sorular ve öneriler

►Akademi, bölgesel idare, kamu kuruluşları, enerji, finans ve inşaat sektörleri, medya, merkezi idareler ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte yaratma sürecine girmeleri; diyalog içinde olmaları gerekiyor. 

► Kentsel dönüşümde enerji verimliliği ön plana çıkartılmalı. 

► Akdeniz ülkesi olan Türkiye’nin, AB standartlarını birebir kopyalamaktan öteye geçip, kendine özel iyileştirme standartlarını oluşturması gerekiyor. 

► Binalarda enerji verimliliği iyileştirmeleri otel, hastane, AVM gibi farklı alanlara göre değerlendirilmeli. 

► Enerji tasarrufl u binalar için teknoloji daha fazla devreye girmeli. 

► Dönüşüm sürecinde teşvik politikaları önemli bir rol üstlenecek. 

► Binalarda enerji verimliliğine yönelik direktif var, ama öncelikli olarak bir yol haritasının belirlenmesi gerekiyor. 

► Kentsel dönüşüm yerinde dönüşüm olarak da algılanmalı. 

► Enerji verimliliğinin bakanlıklar üstü bir yapıda yönetiliyor olması gerekiyor. Kamu, özel sektör, finans sektörü, sivil toplum kuruluşlarının dahil olacağı bir Enerji Ajansı kurulmasında fayda olabilir.

Dünya