Cargill’in imar planına 11 yıl sonra iptal kararı!

Mısırdan nişasta bazlı şeker üretiminde dünya devi olan Amerikan Cargill firmasının Bursa’nın Orhangazi İlçesi’nde hukuksuz bir şekilde kurduğu fabrikanın uygulama imar planı, 11 yıl sonra Bursa 2. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.

Devletin onuru, Cargill’e paspas edildi

Tuna Gazetesi'nde yer alan 1997'den beri Cargill’e özel değişiklik yapılan 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun geçici 4. maddesine dayanılarak Bursa İl Genel Meclisi’nin 07 Temmuz 2009 gün ve 2009-240 sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali için, 2009 yılında Bursa Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Üyesi Av. Erol Çiçek, Bursa Barosu Orhangazi önceki temsilcisi Av. Sedat Ata, şimdiki temsilci Av. Öznur Çiçek, Fikret Günay, Erdinç Yalamaoğlu, Mehmet Yalamaoğlu, Yakup Başaran ve Metin Uslu tarafından dava açılmıştı.

Metrekareye 5 TL karşılığı imar

Cargill’in imar planının dayandırıldığı 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun geçici 4. maddesi “11/10/2004 tarihinden önce, gerekli izinler alınmadan tarım dışı amaçlı kullanıma açılmış bulunan arazilerin tarımsal bütünlüğü bozmuyor ise istenilen amaçla kullanımı için, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde bakanlığa başvurulması, hazırlanacak toprak koruma projesine uyulması ve tarım dışı kullanılan tarım arazilerinin her metrekaresi için Beş Yeni Türk Lirası ödenmesi şartıyla izin verilir” kararı bulundu.

Tarım dışı arazi kullanım izni

Cargill AŞ, Orhangazi’de kurulu mısır işleme tesisi için 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun geçici 4. maddesinden yararlanmak için Bursa Tarım İl Müdürlüğü’ne başvurmuş, bu başvuru üzerine 16 Mart 2009 tarihinde 25033 sayılı yazıyla “tarım dışı arazi kullanım izni” verilmişti. Bu izne karşı Bursa Barosu tarafından açılan dava hala sürerken, Bursa 2. İdare Mahkemesi’nin en son iptal kararı verdiği imar planı bu izne dayanılıp onaylandı.

“Hukuka uyarlık bulunmamaktadır”

Bursa 2. İdare Mahkemesi, 11 yıl sonra verdiği kararının sonucunda şu ifadeleri kullandı: “Yasanın geçici 4. maddesi ile 1/25000 ölçekli İznik Gölü Çevre Düzeni Planı plan hükümlerinin 4.20. maddesi doğrultusunda hazırlanıp onaylandığı, anılan Çevre Düzeni Planı’nın ise mahkemece iptal edildiği görüldüğünden, dayanağı plan iptal edilen iş bu davaya konu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmasına dair Bursa İl Genel Meclisi’nin 07 Temmuz 2009 gün ve 2009-240 sayılı kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

İznik Gölü Çevre Düzeni Planı’nın iptali

İptal edilen uygulama imar planının dayanağı olan 1/25000 ölçekli İznik Gölü Çevre Düzeni Planı, Bursa 3. İdare Mahkemesi tarafından 5 Şubat 2015 tarih ve E:2014/1623, K:2015/89 sayılı karar ile iptal edilmişti. Bu karar Danıştay Altıncı Dairesi’nin 16 Haziran 2016 tarihli, E:2015/5185, K:2016/4296 sayılı kararıyla onanmış ve karar düzeltme istemi de aynı dairenin 22 Mayıs 2017 tarihli ve E:2016/12314, K:2017/3991 sayılı kararıyla reddedildi.

Sonuç olarak 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptal edilmesi nedeniyle Cargill’e verilen yapı ruhsatları da dayanaksız hale geldi. İptal davasının ardından çıkarılan 1/25.000 ölçekli İznik Gölü Çevre Düzeni Planı da iptal edildiğinden şu anda tesisin yer aldığı alanda 1/25000 ölçekli İznik Gölü Çevre Düzeni Planı bulunmuyor.

Düzenleyici işlem niteliğine sahip imar planının iptal edilmesi nedeniyle, dayanağı ortadan kalkan “yapı ruhsatı”nın da iptal edilmesi ve ruhsatsız konuma düşen yapının yıkılması bekleniyor. Aksi görüş ise yapının tamamlanmış olması nedeniyle Cargill’in “kazanılmış hak”ka sahip olduğu…

Bursa Barosu'nca tarım dışı arazi kullanım iznine karşı açılan ve hala süren davanın geldiği son aşama değerlendirildiğinde Cargill tesisinin hiçbir hukuki dayanağı bulunmuyor.