Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan Gaziemir Kurşun Fabrikası açıklaması!

Bazı basın yayın organlarında, Gaziemir’deki kurşun fabrikasında bulunan atıklarla ilgili çıkan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kapsamlı değerlendirme yapmadığına, sadece idari para cezası verdiğine, Büyükşehir’in yapacağı çöp fabrikasının yeriyle ilgili ÇED raporunun bekletildiğine, Gediz ve Küçük Menderes’teki kirlilik ile ilgili, bakanlık ve valilik düzeyinde yıllardır toplantılar yapılmasına, havza koruma planları hazırlamasına karşın kirliliğin önlenemediğine ilişkin haberler yer almıştır. Söz konusu iddialar üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.  

Gaziemir’deki Kurşun Fabrikasında Bulunan Atıklarla İlgili:

1-      Atık akümülatörden kurşun geri kazanımı yapan Aslan Avı Döküm San. Ve Tic. A.Ş.’nin radyoaktivite içeren atıkları konusunda valiliğimiz bünyesinde oluşturulmuş olan çalışma grubu, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu talimatları doğrultusunda atıkların yönetimine ilişkin çalışmaları yürütmektedir.

2-      Söz konusu alanda kirlilik tespitinin yapılabilmesi için 87 adet toprak/kaya numunesi, radyoaktivite analizleri için de 43 adet toprak/kaya numunesi alınmıştır. Ağır metal analizleri akredite bir laboratuvar tarafından, radyoaktivite analizleri ise TAEK tarafından yapılmıştır.  İzmir  İleri teknoloji Enstitüsü İnşaat Mühendisliğinden Prof. Dr. Alper BABA tarafından analiz sonuçlarını, alandaki atıkların dağılımını ve kirlilik haritasını da içeren bir rapor hazırlanmış ve valiliğimize sunulmuştur.

Raporda; alanda yaklaşık olarak 10.125 m3 atık olduğu, Atıkta Europıum 152 element ile birlikte toprakta kurşun, arsenik, çinko ve mangan gibi toksik elementler bulunduğu, alandaki su kaynaklarında Europıum 152 kirliliğine ilişkin veri elde edilmediği, ancak yüksek konsntrasyonlarda arsenik, kurşun, demir ve mangan gibi elementler bulunduğu, Alandaki atık dağılımının düzensiz olduğu, gömülü atığın belli kesimlerde toprağa sızdığı, bu kesimlerde ağır metal birikimi olduğu, belirlenmiştir.

3-      Sahada depolanan atıkların yer altı suyunda ve toprakta neden olduğu ağır metal kirliliği nedeniyle Aslan Avcı firmasına Bakanlığımız tarafından 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (v) bendi uyarınca 5.079.900 TL: idari para cezası uygulanmıştır. Konu ile ilgili ayrıca İzmir Cumhuriyet Başsavcılığına 09.12.2013 tarihli yazı ile suç duyurusunda bulunulmuştur.

Ayrıca söz konusu işletmeye alanda bulunan atıkların 1 yıl içerisinde bertarafının sağlanması için hazırlanacak iş termin planını yazımızın tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde sunması istenmiştir.

Firmanın, TAE Kurumu ile yaptığı sözleşme doğrultusunda, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi ile çalışmalar başlamış ve alan temizliği işine dair ÇED Yönetmeliği uyarınca hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası İzmir Valiliğince değerlendirilerek, kararı verilmiştir.

Valilik Makamının 23.01.2014 tarih ve 2209 sayılı yazısı ile “Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun 15.01.2014 tarih ve 2175 sayılı yazısında belirtmiş olduğu ‘son zamanlarda bazı basın yayın organlarında çıkan haberlerde mevcut engellerin tahrip olması nedeniyle yetkisiz kişilerin fabrika sahalarına erişimlerinin olduğu, bu sebeple hasar gören tel örgülerin tamir ve sahaya yetkisiz kişilerin giriş çıkışının engellenmesinin sağlanması’ istendiği” belirtilmesi nedeniyle İzmir Valiliğinin 17.01.2013 tarih ve 61736526-954-26-33 sayılı yazısı ile görevlendirilen takip komisyonu arazide sürekli kontrol yapmaktadır.

Tüm bu çalışmaların sekretarya işlemleri İzmir Valiliği adına İl Müdürlüğümüz tarafından sürdürülmektedir.

Büyükşehir’in Yapacağı Çöp Fabrikasının Yeriyle İlgili Çed Raporu Hakkında:

Yapılması planlanan atık depolama alanı için İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından İl Müdürlüğümüze sunulmuş herhangi bir ÇED dosyası bulunmamaktadır. Dolayısıyla ÇED raporu ile ilgili beklenen, İl Müdürlüğümüz değildir.

Gediz ve Küçük Menderes İle İlgili:

Gediz Havzası: Havza alanı 17.500 Km2 olup ana kol uzunluğu 411 km’dir. Gediz Nehri’nin 42 km’si İzmir İl sınırları içerisinde bulunmaktadır. Gediz’e bağlantısı olan Çevre Mevzuatı kapsamında bulunan işletmelerin yüzde 82’sinin atıksu açısından tedbiri alınmış durumdadır. Ancak özellikle belde ve köylerin atık sularının tamamı Gediz ve kollarına deşarj edilmektedir.

Küçük Menderes Havzası : Küçük Menderes’e bağlanıtısı olan Çevre Mevzuatı kapsamında yer alan işletmelerden yüzde 87’sinin atıksu tesisi bulunmaktadır. Beydağ ve Tire ilçeleri ile köy ve beldelerin atıksuları doğrudan nehre ve kollarına deşarj edilmektedir.

Bununla birlikte Gediz Nehri Havzasında kirliliğin önlenmesine yönelik bugüne kadar yapılanlarla ilgili olarak değerlendirme çalışmaları Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü başkanlığında sürdürülmektedir.