Çimentoda 10 milyarlık yatırım planı gündemde!

Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Baş­kanı Mustafa Güçlü'yü, ikinci çeyrek GSYH ra­kamları açıklandıktan sonra aramıştım. İnşaat, 2010'da yüzde 18.3,201 l'de yüzde 11.3 bü­yümüştü. Türkiye ekonomisinde çarkları çe­viren bu önemli sektörden, 2012 ile birlikte sıkıntı sinyalleri gelmeye başlamıştı. 2012 birinci çeyrek büyümesi, yüzde 2.7, ikinci çeyrek çok daha düşük; yüzde 0.4'tü! Acaba bu hız kaybı, demir çelik, çimento gibi sektörleri sıkıntıya sokabilir miydi? Mustafa Güçlü, sı­kıntının 'konjonktürel' olduğu görüşünde. ’Yoksa Türkiye'de inşaat sektörünün önü açık. Şimdi kentsel dönüşüm başlıyor. Sektör bunu görüyor. Geçici sıkıntılara değil geleceğe bakıyor. Şu sıralar kapasiteyi yüzde 50 artı­racak büyük projeler var" dedi. Bir de hesap yaptı: "Doğru hesap klinkerdir. 65 milyon ton kapasite var. Bu rakam 2015'e doğru 90'a çıkacak, yüzde 50'ye yakın artış olacak."

Doğrusu sektörde sıkıntı dinlemek için gitmiştim ama aksine büyük bir yatırım ata­ğını anlatan değerlendirmeler dinliyordum. Güçlü'ye, sektörde yaklaşık 30 milyon ton kapasite artışı anlamına gelen bu yatırımla­rın değerini sordum. Basit bir hesap yaptı: "1 milyon ton için gerekli yatırım 150 milyon euro civarındadır. 30 milyon ton dersek 4-4.5 milyar euro eder." Bu rakamı TL'ye çevirirsek, 10 milyar lirayı geçiyor. Türkiye'de çimento üreticilerinin önündeki yatırım planı bu! Li- mak'ın ve Sönmez gibi sektöre yeni giren ba­zı başka grupların çimento yatırımlarını bili­yordum ama bu kadar büyük çapta bir yatı­rım hamlesi olduğunu, doğrusu bilmiyor­dum. Güçlü'ye, bu yatınım hangi grupların yap­makta olduğunu sordum. "Şirket adı söylemem doğru olmaz, birini söyler, diğerim unutursam olmaz. Bunların hepsi açık bilgi. ÇED rapor­larına bakın" dedi.

TÇMB Genel Koordinatörü Oğuz Tez- men, Eğitim Değerlendirme Müdürü Çağlan Becan'm yanı sıra Global'ın patronu Ceyda Aydede'nin de katıldığı buluşma sonrasında, Güçlü'nün gösterdiği adreste; ÇED raporla­rında çimento yatırımlarının izini sürdüm. Tablosunu aşağıda göreceksiniz. 2010,2011 yıllarında olumlu ÇED raporu alan 19 firma olmuş. ÇED süreci devam eden firma sayısı da 9. Yani toplamda 28 firma yatınm öncesi gerekli olan ÇED raporu için başvurmuş. Bunlardan 2010 yılında rapor alanlardan bir kısmının yatınmmı yaptığı tahmin edile­bilir ancak, Traçim (Soyak), Limak gibi bü­yük yatınmcıların projeleri devam ediyor. 

ÇED Planlama Genel Müdürlüğü'nün inter­net sitesinde bu yılın başvuruları tablosu henüz yayımlanmamış. Bu bilgiye dayanarak 30'dan fazla çimento yatırımı başvurusu ol­duğu rahatlıkla söylenebilir. Sektörün te­mel hammaddelerinden birinin kalker oldu­ğu düşünülür ve kalker yatırımlarının önem­li bir kısmının da çimento amaçlı olduğu dik­kate alınırsa, bu rakam 40'ı geçiyor. Yine ÇED kayıtlarındaki yatırım niteliklerine ba­kılırsa bazıları kapasite artışı, bazılarıysa sı­fırdan fabrika veya entegre tesis yatırımı olarak gözüküyor.

'Kredi darboğazı büyük projeleri tutuyor'

Mustafa Güçlü'nün diğer değerlendirmeleri özetle şöyle: "Sektörde önümüzdeki yıl OVP öngörüsü düzeyinde büyüme olur. Bizim için tek gösterge konut inşaatları değil. Büyük altyapı işleri, HES'ler var. Bunlarda tempo düşmedi. Asıl handikap kredi sisteminin zayıflığıdır.  İzmir  Otoyolu, Körfez Köprüsü gibi bazı projelerde kredi nedeniyle gecikmeler oluyor. Kredi darboğazı var."

Alacak kalitesinde düşme var

"Bütçe kısıtları bizim sektörde çok etkili olmayacak ancak konut stoku baskısı endişe kaynağı, ispanya benzer sıkıntı yaşıyor. 1 milyon stoku var. Ev alana oturma izni vererek çözmeye çalışıyor. Çin'de 60 milyon konut stoku var. Türkiye'de tempo iyi giderse 1 milyon - konut stoku sorun olmayabilir. Bu stok şu anda sorun değil ama finans sistemini tehdit eder hale gelirse önem kazanacak. Sektörde şu anda alacak kalitesinde bir düşüşten sözedilebilir."

Dünya tüketiminin yarısı Çin'de

"Çimento lokal bir üründür. Dünya üretiminin sadece yüzde 7'si ticarete konudur. Bizim dünya ticaretindeki payımız yüzde 12 - 13'lerde. Bu sürdürülemez. Bizim sektörün cirosu 4 milyar dolardır, bunun 900 milyon doları ihracattır. Çin dünya tüketiminin yüzde 56'sını yapıyor ama ağırlıkla kendi kaynaklarından yapıyor. Bizim pazarımız yakın bölgedir.''

Şu sıralar satılık yok

"Bizim sektörde konsolidasyon oldu. Yabancılar hala önemli ölçüde yatırımcıdır. Cementir, Lafarge sattı. Ancak şu sıralar vitrinde olan bir kuruluş yok."

Beton yol meselesi

"Beton yol işine başkoyduk. Dünya çapında uzmanlarla çalışıyoruz. Bu iş Türkiye'nin hayrınadır, bıkmıyoruz. Karayolları'nın elinde beton yol şartnamesi yok. Onlar da ODTÜ ile hazırlıyor. Beton yol dünyada çok yaygın. Avrupa’da 10 gün önce toplantı oldu, geliştirmek istiyorlar. Bu işin mücadelesi her platformda yapılıyor. Kemerburgaz yolu konforlu olmadı."

Dünya Gazetesi