Değerli Konut Vergisi’nde flaş gelişme! Anayasa’ya aykırı mı?
Değerli Konut Vergisi’nin Anayasa’ya aykırı olup olmadığı tartışılıyor. Dünya gazetesi Köşe Yazarı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar, bugünkü yazısında Değerli Konut Vergisi’nin Anayasa’ya aykırı olup olmadığıyla ilgili çok konuşulacak bir yazı kaleme aldı. İşte o yazı...
Değerli konut vergisi, emlak vergisinden farklı olarak vergi değeri belli bir tutarın üzerinde olan evleri vergilendirmeyi hedefliyor Emlak Vergisi ise taşınmazların değerine bakılmadan yıllık alınan bir vergi çeşidi olarak biliniyor.
Dünya gazetesinden Köşe Yazarı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar da bugün Değerli Konut Vergisi’nin Anayasa’ya aykırı olup olmadığına ilişkin bir yazı yazdı. İşte o yazı...
“Önceki hafta Sayın Hocam Prof. Dr. Dilek Yılmazcan tarafından Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde “Hukuki ve Mali Yönden Taşınmaz Hukuku” başlıklı önemli bir hibrid toplantı gerçekleştirildi.
Program duyurusunun 3 Ekim 2023’de başladığı toplantının taşınmaz hukuka ilişkin ilk oturumunda Sayın Prof. Dr. Halil Kalabalık, Prof. Dr. Etem Saba Özmen ve Doç. Dr. Gülşah Vardar Hamamcıoğlu, vergiye yönelik ikinci oturumunda ise Sayın Prof. Dr. Mehmet Koç, Dr. A. Bumin Doğrusöz, Mustafa Balcı ve ben birer bildiri sunarak, değerlendirmeler yaptık. Söz konusu toplantıda benim bildirimin konusu, Değerli Konut Vergisi’nin (DKV) Anayasa’ya aykırı olup olmadığıydı.
Anayasa Mahkemesi (AYM) DKV’ye yönelik kararında da (t.18 Mayıs 2023, E.2020/11 ve E.2020/42) iptal talebini kabul etmedi. AYM taleple bağlıdır. Fakat gerekçeyle değil. AYM’den farklı olarak, ben DKV’nin Anayasa’ya aykırı olduğa inanıyorum:
HUKUKİ ANLAMDA ÇİFTE VERGİLENDİRMENİN VARLIĞI
DKV, emlak vergisinden (/ bina vergisi) farklı bir vergi değil. Özelliği, -istisnalar hariç- vergi değeri belli bir miktarın (2023 yılı bakımından 9 milyon 967 bin TL’nin) üzerinde olan mesken nitelikli taşınmazları konu alması. Tüm DKV mükellefleri -aynı vergi dönemi açısından- aynı zamanda EV mükellefi. Her ikisi de bir takvim yılını temel alan dönemsel vergiler. Bu yüzden, burada hukuki bağlamda bir çifte vergilendirme söz konusu. Uluslararası hukukta da çifte vergilendirme sonucunda belirleyici olan, vergi konusu, vergi mükellefi ve vergilendirme sürecidir.
VERGİNİN MALİ GÜÇLE ORANTILI OLMASI İLKESİNE AYKIRILIK
Verginin ekonomik güçle orantılı olması ilkesi (vmgooi), vergi yükünün ekonomik güce göre dağılımına hizmet eden bir ilke. Yani, örneğin ihtiyaç duyulan vergi geliri toplamı 100 milyar TL ise, bu yük vergi mükellefleri arasında -ekonomik güçlerine göre- eşit şekilde dağıtılmalı. Bu kapsamda, vmgooi “vergi konusu” ve “vergi matrahı”- nın ne şekilde belirlenmesi gerektiği hususunda etki gösterir.
2.1. VERGİ KONUSU BAKIMINDAN:
Başta Alman Anayasa Mahkemesi olmak üzere birçok yabancı yüksek mahkemece uzun yıllardır kabul edildiği üzere, vmgooi kanun koyucunun vergi konusunu seçme hususunda takdir yetkisini sınırlandırarak, “vergi yükünün ekonomik güce göre eşit dağılımına uygun bir vergi konusu”nun seçilmesini zorunlu kılar.
Geniş çerçeveli bir değerlendirmede, başka pek çok servet unsuru varken (motorlu deniz taşıtları, kıymetli taşlar gibi), mevcutta EV’ye tabi değerli konut üzerinden 2’nci kez DKV alınması vmgooi’ne aykırıdır. Zira, vergi yükü mali güce göre eşit biçimde dağıtılmamaktadır.
Dar çerçeveli bir değerlendirmede ise bu sonuç değişmez. Zira; (i) değeri -2023 için- 9 milyon 967 bin TL’nin üstünde olsa dahi mesken niteliğinde olmayan bina, arsa ve araziler yalnızca EV konusu iken değerli konutun bir yandan EV bir yandan da DKV konusu olması, (ii) değeri -2023 için- 9 milyon 967 bin TL’nin altında olmakla beraber toplamda bu miktarı aşan -ve aynı bireye ait olan- birden fazla evin DKV dışında bırakılması (kendisini evde gösteren 9 milyon 967 bin TL üzerindeki ekonomik gücün vergilendirilmemesi anlamına geldiğinden), vergi yükünün ekonomik güce göre eşit dağıtılmamasına neden olmaktadır.
2.2. VERGİ MATRAHI BAKIMINDAN:
Diğer taraftan, DKV matrah açısından da vmgooi’ye aykırıdır. Zira, değerli konutun -kirada olmadığı için gelir vergisi kapsamında da dikkate alınamayan restorasyon veya izolasyon gibi varlığını devam ettirip ettirmeme işlevini yerine getirmesi ile ilgili giderleri ile varsa kredi yükü göz önüne alınmamaktadır. Bu da, vergiye tabi ekonomik gücün “gerçeğe uygun biçimde saptanmaması” ve “olmayan ekonomik güç üçerinden vergi alınması” anlamına gelir.
Başkan Göksu resmen açıkladı: Konutu riskli olanlar dikkat! Kentsel dönüşümde yeni kurallar geliyor!
Duyduk duymadık demeyin! A101 çekme karavan satıyor! Özel olarak üretildi!
