Diyarbakır'da 3 binden fazla konut inşaat halinde!

Diyarbakır, Başbakan Binali Yıldırım’ın Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri için yeni yatırım teşvik programını duyurduğu şehir oldu. Bunun üzerine Milliyet olarak bölgenin büyük potansiyel barındıran şehrinde hem kamu kurum ve kuruluşlarıyla, hem de önde gelen ailelerle, yatırımcılarla, vatandaşla konuştuk. Gözlemleme şansı bulduğumuz şehirde yeni teşvik paketinin büyük bir heyecan yarattığı kesin. Öyle ki gelecek yatırımcı için, yeni fabrika alanları için Organize Sanayi Bölgesi başta olmak üzere, Karacadağ Kalkınma Ajansı bünyesinde de tüm çözümler üretilmeye başlanmış. Yeni yerler, yeni yapılar, lojistik çözümler, demiryolu ağı gibi pek çok sistem için planlamalar yapılıyor.

Bölgenin önde gelen isimlerinin ortak kanaati ise “Diyarbakır potansiyelini keşfediyor” şeklinde... Tarımdan turizme, tekstilden mermere kadar pek çok alanda önemli bir fırsat barındıran Diyarbakır, bu alanlar başta olmak üzere şaşırtıcı derecede büyük bir potansiyele sahip. Tek ve en büyük sorun olarak gösterilen ‘terör’ karşısında ise kenetlenme ve ortak mücadele olduğu belirtiliyor.

‘Algıyı kırıyoruz’

Diyarbakır bölgenin 1 milyon 654 bin nüfusuyla Türkiye’nin en büyük 12’nci şehri. Teşvik sisteminde 6. bölgede. 2012 yılında çözüm sürecinin ilk aşaması da denilebilecek yatırım teşvik paketinin bölgede yarattığı hareketlilik de sürüyor. 2012 yılındaki teşvik paketiyle yapılan ve devam eden yatırımlar söz konusu. Bunlar sonucunda yaklaşık 6 bin istihdamın gerçekleştiği ifade ediliyor. 

Diyarbakır Valisi Hüseyin Aksoy’un üzerinde özellikle durduğu durum ‘algı.’ Türkiye’nin Batısından bakıldığında bir önyargı olduğunu kaydeden Aksoy, “Siz de gördünüz, burası sanki her tarafı çevrili, kendi içinde kapalı, terörle hapsolmuş bir şehir imajı yaratılıyor. Çok küçük bir alanda ne yazık ki istemediğimiz olaylar yaşandı. Burada terör örgütüyle mücadele kararlı olarak sürüyor. Aslında burası İstanbul gibi İzmir,  Ankara  gibi. Herkes işinin başında. Sabah, akşam, gece İstanbul’dan bile daha hareketli. Bu nedenle önce bu yanlış algıyı kırmaya çabalıyoruz” diye konuştu. 

‘Ciddi karşılık buldu’

Bölgenin sanayi, ticaret, tarım, turizm gibi pek çok alanında en önemli şehirleri arasında olan Diyarbakır, bu özelliğiyle pek çok yeni yatırımcının tercihi olacak gibi. Vali Aksoy, yeni teşvik hamlesinin bölgede ‘ciddi bir karşılık’ bulduğunu vurgulayarak, şimdiden Kalkınma Ajansı bünyesinde sistemler kurduklarını ve bilgi taleplerine yetişmeye çalıştıklarına dikkat çekiyor. Aksoy, “Sayın Başbakanımızın duyurusunu Diyarbakır’dan yapması çok önemli oldu. İş dünyası heyecanlandı. Önümüzdeki dönemde mevcut teşviklere ek olarak yeni ortaya konan teşviklerle bölgenin ekonomik anlamda ciddi olarak hareketleneceğini değerlendiriyoruz. Ayrıca istihdama çok önemli katkılar sağlayacağını düşünüyoruz. Özellikle imalat sanayi, tekstil, çağrı merkezi yatırımlarıyla ilgili önemli talepler geliyor” dedi. 

Bölgenin öncelikli sektörlerine bakıldığında tekstil, tarım, mermer gibi alanlar öne çıkıyor. Diyarbakır’ın tarımsal alan varlığı şehrin yüzde 45’i. Bu da 695 bin hektarlık bir alan oluyor. Bu alanın belirli bir kısmında yani yüzde 24’e yakın kısmında sulu tarım yapılabiliyor. Geri kalanında ise su olmadığı için sadece buğday, arpa, mercimek gibi ürünler üretilebiliyor. Türkiye’de ilk olan tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi var. Devlet Su İşleri’nin yürütmekte olduğu sulama çalışmaları da tamamlandığında Diyarbakır’da hem tarımda, hem de ürün çeşitliliğinde önemli bir yol alınması öngörülüyor. Bunun için de gelecek süreçte ‘Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’ yapılması hedefleniyor.  ‘Tekstil Organize Sanayi Bölgesi’ ise tüzel kişiliğe kavuştu, yer seçimi yapıldı, şu anda altyapı projelerinin ihale edilmesi ve yatırım programına alınmasıyla ilgili bekleme var. Yıl sonuna ya da 2017’de ek yatırım programına alınması bekleniyor. 

‘İş yapmayı kolaylaştırdık’

Uluslararası yatırımcı ve kuruluşların da Diyarbakır’da yatırım yapmakla ilgili çalışmaları olduğunu anlatan Vali Aksoy, bu talepleri karşılamak için her türlü kolaylığı göstereceklerine vurgu yapıyor. Vali Aksoy, “Yerli - yabancı, kamu - özel her türlü yatırım, işletme için biz Kalkınma Ajansı, Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere çalışmalarımızı hızlandırdık. Gelecekte pek çok farklı alanda öne çıkacak bir Diyarbakır göreceğiz” dedi.

‘Nüfusun yüzde 55’i genç, 24 yaşın altında’

Diyarbakır nüfusunun yüzde 55’i 24 yaşın altında. Dolayısıyla işgücü adına da önemli bir potansiyel var. Emek yoğun bir sektör olarak tekstil ve doğrudan işgücüne katılım sağlayacak çağrı merkezi gibi yatırımların genç işsizliğine karşı da önemli alanlar olduğuna dikkat çekiliyor. Vali Hüseyin Aksoy, tüm bu çalışmalar için öncelikli olarak altyapı çalışmalarının sürdüğüne dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Önümüzdeki dönemde bir lojistik merkez için çalışıyoruz. Diyarbakır’da bir lojistik köy kurulmasıyla ilgili çalışmalarımızı tamamlayacağız. Yer çalışması belirli bir aşamaya kadar geldi. Bu çalışmayı yürütecek kurumlar olarak buna daha somut bir adım attırmak için çalışıyoruz. Lojistik merkez haline getirerek burayı bir merkez yapmak istiyoruz. Diyarbakır’da üç ulaşım aksı da var. Havayolu, karayolu ve demiryolu bağlantısına sahip. Deniz yoluna da limanlarla ulaşıyor. Rakam söylemek zor ama bölgeye önemli bir yatırım geleceğini, yatırımlarla önemli bir istihdam yaratılacağını, ekonomik ve sosyal yapıya önemli katkılar sunacağını düşünüyoruz.”

‘Medeniyetlerin izleri özenle korunuyor...’

Şehrin turizm açısından taşıdığı değer de çok büyük. Özellikle 5 milyon yolcu kapasiteli Diyarbakır Havalimanı’nın açılmasıyla bu değerin daha kolay ulaşılabilir hale geldiğini belirten Vali Aksoy, “Diyarbakır pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış ve onun izlerini taşıyan bir kent. Bu izler özenle korunuyor. Dünyanın pek çok köşesinde Diyarbakır tanınıyor” dedi. Ayrıca şehrin bir ‘fuar merkezi’ olmasıyla ilgili çalışmaların da bulunduğunu anlatan Aksoy, “Fuar ve kongre merkezimizin iyileştirilmesi için Kalkınma Bakanlığı’ndan aldığımız ek kaynağı Sanayi ve Ticaret Odası üzerinden kullanıyoruz” dedi.

‘Terör gündemimizden çıkacak’

Vali Hüseyin Aksoy, arkadaşımız Duygu Erdoğan’ı makamında kabul ederek, sorularını yanıtladı. 

Vali Hüseyin Aksoy, terörle mücadelede devletin kararlılıkla hareket ettiğini dile getirirken, bu anlamda gelecek dönemde terörün gündemlerinden çıkmasını öngördüklerini söyledi. Bununla birlikte Diyarbakır’ın dönüşümünün daha hızlı gerçekleşeceğini kaydeden Aksoy, “Diyarbakır hem Türkiye’de, hem de dünyada hak ettiği yere gelecek. Sur ilçemizde yaşanan terör nedeniyle burada tahrip olan binalar söz konusu. İnşası için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı çalışıyor. Altyapısının ihalesi yapıldı. TOKİ’nin yürütmekte olduğu kentsel dönüşüm çalışmaları da var. Stok konut üretimliyle ilgili çalışmalar sürüyor. 3 binden fazla inşaatı devam eden konut ve dönüşüme konu olabilecek alanlar var” diye konuştu.  

‘Ah bir su gelse’

Diyarbakırlının gözü kulağı ‘su’yla ilgili gelecek haberlerde. GAP’ın önemli bir kolu olarak çalışmaları süren Silvan Barajı’yla pek çok alanda sulu tarım yapılabilecek. Böylece hem tarım alanı hem de ürün çeşitliliği artacak. Silvan Barajı tamamlandığında 300 bin kişiye istihdam sağlanmış olacak. Toplamda 6.8 milyar liralık bir yatırım tutarında olan projenin ‘terör örgütünün yapılmaması yönünde eylemlerine’ rağmen alınan önlemlerle kararlılıkla sürdürüldüğü bilgisi paylaşılıyor. Hayvancılık da önemli. Şehirde sığır sayısı 360 bin civarında. Manda miktarı da, Dicle nehri kenarında 11 bin civarında. Küçükbaşta koyun 885 bin civarında, keçi sayısı 329 bin olarak hesaplanıyor. 111 bin arı kovanı var.

Türkiye’de ilk olan tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesinde temel amaç büyükbaş hayvan yetiştirmek. Burada, 186 hektarlık bir alanda 36 firma faaliyette. Ayrıca ‘tarımsal alanların toplulaştırma’ çalışmaları yapılarak, tarımsal ölçekte parseller oluşturuluyor. 2003-2016 yılları arasında çiftçilere 3.3 milyar liralık tarımsal destek sağlandı.

Yeni pazarlar yeni sektörler geliyor

Diyarbakır’da yatırımcılar için düzenlemeler ve çözümler, Karacadağ Kalkınma Ajansı bünyesinde hayata geçiriliyor. ‘Bilgi almak için arayanların telefonlarına yetişemiyoruz’ diyen Ajans Genel Sekreteri Hasan Maral, teşvik içeriği belli oldukça ve mevzuata döküldüğünde pek çok hazırlıklarını tamamlamış olacaklarını söyledi. Maral, Tabii yapılacak teşviklerin, mevzuatların yürürlüğe girmesi yetmiyor, bizim buna hazırlıklı olmamız da önemli. Yatırımcı taleplerini gördükçe organize sanayi bölgelerinin altyapılarını iyileştirme ve yeni alanlar açmakla ilgili çalışmaları bizzat yürütüyoruz. Bizim bir de ajans olarak yatırımcı çekmemiz gerekiyor. Ona da odaklı şekilde çalışıyoruz” diye konuştu. 

İran ambargosunun kalkmasıyla bölgeden yatırımcıların özellikle sağlık turizmiyle ilgili konularda taleplerle geldiklerini belirten Maral, ayrıca ihracat anlamında da önemli bir pazar oluşacağını kaydetti. Maral, “İran pazarını çok önemsiyoruz. Yapı kimyasalları alanında İran’a ihracat yapan firmalarımız var. Sağlık turizmi için proje geliştirmek isteyen bölgeden firmalar var. Zaten sağlık turizminde iyi bir fırsat barındırıyoruz. Bunu, önemli bir yere getirmek için çalışmalara başladık” dedi. Ayrıca Maral, ilaç sanayiyle ilgili yapılanmaların da bölgede Şanlıurfa başta olmak üzere gelişeceğini ifade etti. 

‘2023 hedefi hayal değil’

Maral, Diyarbakır’ın jeostratejik konumu dolayısıyla bölgesinin ve çeşitli ülke pazarlarının içinde öne çıkacağını dile getirdi. Diyarbakır ile Şanlıurfa’nın 2023 ihracat hedefinin 3.5 milyar dolar olduğunu belirten Maral, “Hedef hayal değil, hatta buna ulaşamamak zor olur. İmalat sanayine gelen talepler, otel yatırımları, çağrı merkezi talepleri, tekstil yatırımcılarının ilgisini göz önünde bulundurursak yakın zamanda şehir önemli yatırımlar alacaktır” dedi. 2 yıl önce 280 milyon dolara ulaşan ihracatın terör olayları nedeniyle 190 milyon dolara düştüğünü anlatan Maral, bölgenin ‘sanayi bilinci oluştukça’ önemli kazanımlar elde edeceğini kaydetti. Maral, şunları söyledi:“Bahsettiğimiz rakamlar çok düşük evet ama en ufak olumlu bir tablo çok hızlı yükseliş getiriyor. İnanıyoruz ki daha ilk anda, 1 milyar liralık bir yatırım bölgeye gelecek. Diyarbakır, potansiyelini keşfederek, marka çıkarma arzusunu da artırdı. Bu yönde çalışıyoruz.”

Habertürk