Doğalgaz tüketiciye maliyetine satılsın!

Doğalgaz için Türkiye'nin yeni bir 'al ya da öde' cezasıyla karşı karşıyakalacağını duyuran Zaman'ın haberi geniş yankı buldu. Sektör temsilcileri ve sanayiciler, İran ve Rusya'ya, kullanılmayan gaz için para vermek yerine tüketiciye maliyetine satılmasını önerdi.  

Zaman'ın, "doğalgaz satışlarındaki düşüş ve alınmayan gaza ödenecek para" konulu haberi geniş yankı buldu. Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Başkanı Mehmet Kazancı, "İran ve Rusya'ya kullanılmayan doğalgaz için para vermektense maliyetine tüketiciye verilsin." teklifini yaptı. Ekonomik kriz ve pahalı doğalgaz, tüketimi olumsuz etkiliyor. Yılın ilk yedi ayında BOTAŞ'ın satışları geçen yıla göre 2,8 milyar metreküp düştü. Kalan son dört ayda satışlar artmazsa bu yıl alınmayan gaz için İran ve Rusya'ya 2 milyar dolar ödenecek.

GAZBİR Başkanı Kazancı, 'Gübre sanayiine ÖTV'siz gaz satışı' teklifini olumlu bir adım olarak yorumladı. Kazancı, bunun daha da genişletilerek diğer sanayi kollarına da uygulanmasını istedi. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ)'nin eski Genel Müdürü Gökhan Yardım'a göre ise gaz tüketiminin artması için fiyatlarda indirime gidilmeli; al ya da öde'ye düşmemek için gerekirse kârsız satış yapılmalı. Sanayiciler de gazın pahalı satılmasından şikâyetçi. Zaman'ın, "Doğalgaz satışlarındaki düşüş ve alınmayan gaza ödenecek para" konulu haberi geniş yankı buldu. Gazetemizi arayarak görüşlerini ileten okurlar, öncelikle gaz fiyatlarında indirime gidilmesini istedi. Okurlar, doğalgaz satışlarının artırılması için şu önerilerde bulundu: "Öncelikle gaz fiyatlarında indirime gidilmeli. Kamu kuruluşlarının birçoğu fuel oil, motorin gibi yakıtlar kullanıyor; bunların doğalgaza dönüşümü sağlanmalı, doğalgazın gitmediği yerlerde LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) teşvik edilmeli. Sanayide kullanılan doğalgaza özel indirimler yapılmalı."

KÂRSIZ SATILARAK SANAYİCİ DESTEKLENSİN

Gaz satışlarındaki gerilemeyi yorumlayan eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım ise satışlardaki düşüşe en önemli etken olarak ekonomik krizi gösterdi. Yardım'a göre, 'al ya da öde' şartından kurtulmak için öncelikle force major (mücbir sebep, anlaşma şartlarının iyileştirilmesi) ilan edilmeli ve bütün satıcı ülkelerle görüşülerek alım miktarıyla 'al ya da öde' miktarında iyileşme sağlanmalı. Aynı şekilde iç pazarda da BOTAŞ sanayiciye uyguladığı 'al ya da öde' şartını yumuşatmalı. Ayrıca, gaz fiyatlarında indirime gidilmeli. Yardım, 'al ya da öde'den kurtulmak için ilginçte bir öneri yaptı: "Karşı tarafa (satıcı ülkeler) para ödemek yerine kârsız satış yapılsın." Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği Başkanı Mehmet Kazancı da gaz pazarındaki daralmanın dağıtım şirketine göre değişmekle beraber yüzde 5-15 puanı bulduğunu söyledi. Satışların artması için fiyatlarda iyileşme isteyen Kazancı, "BOTAŞ'ın gübre sanayiine ÖTV'siz gaz satma talebi, son derece olumlu bir adım." değerlendirmesini yaptı. Kazancı'ya göre, ikinci adım olarak benzer avantajlar seramik gibi diğer sanayi kollarına da sağlanmalı. Cazip fiyat ile gaz satışları yukarı doğru hareket edecektir. En önemlisi de, dışarıya para ödenecek yerde yerli sanayi desteklenmiş olacak.

Doğalgaz fiyatlarına sanayicilerden de tepki geldi.  Ankara  Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir, doğalgaz tüketimindeki azalmaya en önemli etken olarak, "gazın pahalı satılması ve ekonomik krize paralel sanayi üretimindeki azalmayı" gösterdi. BOTAŞ'ın organize sanayi bölgelerine indirimli gaz vermemesinin de satışlara olumsuz yansıdığını söyleyen Özdebir, "BOTAŞ, daha önce OSB'lere 3 puan indirim uyguluyordu; dağıtım, tahsilat ve altyapı yatırımları yaptığı için. Sonra bunu azalttı ve ocaktan itibaren de tamamen kaldırdı. Bu da satışları olumsuz etkiledi." şeklinde konuştu. Tüketiciler Birliği Başkanı Nazım Kaya ise doğalgazda indirim yapılarak abonelerin mağduriyetinin giderilmesini istedi.
Zaman/İsmail Altunsoy