DSİ'den, İstanbul'un suyu için umutlu haber geldi!

Devlet Su İşletmeleri, 08.08.2014 tarihli dergimizde yayımlanan "İstanbul İçin Asıl Su Tehdidi 2015'te" başlıklı yazımıza, duyarlı davranarak ayrıntılı bir açıklama gönderdi. Kendilerine teşekkür ederiz; bu açıklama ile ilk kez özellikle İstanbul'un su meselesi üzerine yapılan çalışmaları öğrenme fırsatına da kavuşmuş olduk. 

Açıklamada, DSİ'nin değişen iklim koşullarını dikkate alarak, ilk kez 2007'de hazırlamaya başladığı "81 şehir merkezinin İçme-Kullanma ve Sanayi Suyu Temini Eylem Planı"nı, 2014-2018 yıllarını kapsayacak şekilde geliştirdiği, hedefin "2040 yılına kadar olan su ihtiyaçlarının 2023 yılına kadar yapılacak tesislerle temin edilmesi" ve içme suyu sıkıntılarını halka yaşatmamak olduğu ve bu kapsamda, İstanbul'un uzun yıllar ihtiyacını karşılayacak su kaynaklarına yönelen planları uygulamaya koyduklarını belirtiliyor: "Trakya'daki su kaynaklarının kısıtlı olduğu bilindiğinden, Asya yakasında büyük su kaynakları incelendi, ilk etapta Sakarya nehri ile Büyük Melen çayı üzerinde duruldu, yapılan detaylı değerlendirme sonucunda su temin kaynağı olarak Büyük Melen Çayı seçildi. İstanbul'un 170 km doğusunda Karadeniz'e dökülen Büyük Melen çayının yıllık ortalama su potansiyeli 1,6 milyar m3 olup Melen Barajı'nın yapılması ile İstanbul'a yılda 1,077 milyar m3 suyun aktarılabileceği belirlendi.. 

"Bilindiği gibi 2006 yılının ikinci yarısı ve 2007 yılında ülkemiz kurak bir dönem yaşadı. İstanbul'un ciddi bir susuzluk problemi ile karşı karşıya kalmaması için DSİ Genel Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İSKİ Genel Müdürlüğü yetkililerinin Mart 2007'de yaptıkları toplantıda Melen Sistemi birinci aşaması bünyesindeki 105 kilometre uzunluğunda boru hattı, Sakarya Nehir geçişi, regülatör, pompa istasyonu, terfi hattı, terfi deposu inşaatı işlerinin acilen tamamlanması kararlaştırıldı. 

"Başlatılan "Şafak Harekatı" ile 2850 işçi ve 1785 adet iş makinesi gece gündüz çalışarak Melen Çayı'ndan Şile Ağva'ya kadar olan Melen Hattı tamamlanarak Yeşilçay Sistemi'ne bağlandı ve Yeşilçay Sistemi'yle Yavuz Sultan Selim Arıtma Tesisi'ne Melen Suyu getirilerek İstanbul'a kuraklık hissettirilmedi. Yeşilçay sistemi 2013'te tamamlandı ve bugünün fiyatları ile 600 milyon TL'ye mal oldu. "Ayrıca Melen sistemi ile bazı ilkler de yaşandı. Melen Sistemi bünyesinde, İstanbul Boğazı'nın 135 metre altından geçen, 5551 metre uzunluğunda 4 metre çapında tünel, 2011 yılında tamamlanarak dünyada ilk kez iki kıta su tüneli ile birleştirildi. 

"3 milyon 120 bin metreküp kapasiteyle Avrupa'nın en büyük içme suyu arıtma tesisi olan Cumhuriyet Arıtma Tesisi'nin, günde 720 bin metreküp kapasiteli 1. aşaması tamamlanarak, Melen Çayı ham suyu Avrupa Birliği standartlarında arıtıldı. "Cumhuriyet tarihimizin en büyük içme suyu temin sistemi 2012 yılında hayata geçirildi. Günümüz fiyatları ile yaklaşık 3 milyar TL'ye mal olan Sistemin ilk aşaması ile Melen Çayı'ndan alınan yıllık 268 milyon m3 su 189 km uzunluğundaki iletim hattıyla Kâğıthane'ye getirildi. 

"Melen sisteminin 2. Aşamasında Melen Barajı'nın temeli 6 Mart 2014'te atıldı. Melen Barajı, 1990'lardan başlayarak yoğun göç alan İstanbul'da suyun an ve talep dengesinde meydana gelen bozulmayı düzeltmeye yönelik geliştirilen "Büyük İstanbul İçmesuyu II. Merhale Projesi Melen Sistemi"nin depolama tesisidir. 

"Büyük Melen Çayı su potansiyelinden yararlanarak İstanbul şehir merkezinin 2071 yılına kadar olan içme, kullanma, endüstri suyu ihtiyaçlarının karşılanması ve hidroelektrik enerji üretiminin hedeflendiği Melen Barajı tamamlandığında İstanbul iline yılda 1 milyar 77 milyon m3 su temin potansiyeli oluşturulacak, ayrıca 45 MW kurulu gücünde HES tesis edilebilecek. 

"Melen Barajı inşaatında derivasyon işlemi 06.04.2014 tarihinde gerçekleştirildi, menba ve mansap batardo imalatları tamamlanmak üzeredir. 

Sağ ve sol sahillerde sıyırma kazıları bitti, konsolidasyon enjeksiyonları sürüyor. Yakın zamanda nehir yatağında cut-off kazısına geçilecek. Baraj inşaatında fiziki gerçekleşme %17'dir, barajın 07.12.2016 tarihinde tamamlanması planlandı. 

"İstanbul'un günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı 30 m3/s civarındadır. Hâlihazırda İstanbul'a Regülatörlerden (Melen 1, Melen 2, Sakarya, Yeşilçay, Yeşilvadi, Elmalıdere) yaklaşık 20 m3/s'lik su verilmekte; kalan 10 m3/s'lik kısmı ise barajlardan, Silivri ve Çatalca kuyularından karşılanmakta. Regülatörlerden 20 mVs'lik bir suyun alındığı (yağışlı olan dönemlerde regülatörlerden su alma kapasitesi 35 m3/s nin üzerine çıkmakta.) ve 2013 yılı Ağustos ayından 2014 yılı Ağustos ayına kadar barajlara giren su miktar kadar suyun geldiği varsayıldığında, 2016 su yılı başlangıcı olan 2015 Ekim ayına kadar herhangi bir su sıkıntısı öngörülmüyor. 

"Öte yandan İSKİ tarafından temmuz ayı başından itibaren alınan Sakarya nehri suyunun, Ömerli Barajı'nda seyreltilerek Emirli Arıtma tesisinde içme suyu standartlarına göre arıtıldığı bilinmeli. Sakarya ve Yeşilçay regülatörlerinden Ömerli Baraj ı'na basılan suyun büyük bir bölümü arıtılarak İstanbul'a verilmekte, bir kısmı da Ömerli Barajı'nda kalmakta. Bu nedenle Ömerli Barajı'nda seviye yavaş yavaş yükseliyor. 

"Melen Sistemi 3. Aşaması için ise ihale hazırlıkları hızla sürüyor. Kısa vadede Melen Barajı İnşaatı sürerken SSB (Silindirle Sıkıştırılmış Beton) baraj olması vesilesiyle gövde arkasında tutulacak su alınabilecek. Avrupa yakasında depolama yerleri için fizibilite çalışmaları sürüyor. Bulgaristan sınırındaki Mutlu Dereden alınacak sular önce Pabuçdere Barajı'na ulaştırılacak buradan da diğer depolamalara aktarılacak. Anadolu yakasında ise Şile Ağva'da Sungurlu ve Osmangazi barajlarının proje ihale süreçleri başlatıldı, 19 Ağustosta teknik ve mali teklifler alınacak. 2015 yılı sonu itibariyle bu projelerin inşaat ihalesi yapılabilecek. Uzun vadede Şile Sakarya arasındaki su kaynakları İstanbul'a ulaştırılacak. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğümüz projelerini değişen şartlara göre geliştirmekte ve diğer illerimizde olduğu gibi dünyada birçok ülkeden fazla nüfusa sahip İstanbulumuz için de çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir. Vatandaşlarımızın su sıkıntısı yaşamaması en büyük hedefimizdir. Bilgilerinize sunar çalışmalarınızda başarılar dileriz.

Cumhuriyet Bilim Teknoloji