Emlak vergisi en az nasıl ödenir?

Bina, arsa ve arazilerin vergi değerleri, bu yıl yeniden belirlendi. Söz konusu gayrimenkullerin Emlak Vergisi'ne esas alınan vergi değeri, dört yılda bir ilgili belediyeler tarafından yeniden hesaplanıyor. Diğer yıllarda ise bir önceki yıl için tespit edilen yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılıyor. 2010, Emlak Vergisi değerlerinin yeniden hesaplanacağı yıl olmasaydı, 2009'da üzerinden Emlak Vergisi ödenecek vergi değeri yüzde 1,1 oranında artacaktı.

Yeni emlak değerleri, komisyonlar tarafından belirleniyor. Tespit yapılacak gayrimenkulün cinsine ve bulunduğu yere göre değişiklik gösteren komisyonlara vali, defterdar, belediye başkanı, tapu sicil müdürü veya vekilleri, belediyeden yetkili bir memur, ticaret odası, ziraat odası ve esnaf odalarından kişiler katılıyor. Değer tespit komisyonları, yeni birim değerlerini, sokak sokak, tek tek belirledi.

Vergide yeni birim değerler, 2010'dan itibaren geçerli. Yeni yılın Emlak Vergisi, bu değerler üzerinden ödenecek. Belediyenin önemli bir geliri mahiyetinde olan bu vergiyi daha fazla toplamak için bazı belediyelerin eski değerlerde çok yüksek artışlara gittiği görülüyor. İller arasındaki dengesizliklerin yanı sıra aynı ilde il merkezi ile ilçelerin birim değerleri arasında bile uçurum olduğu gözleniyor. Son tespitlerde Elazığ-Keban'daki Baraj Mahallesi'nin metrekare birim değeri 10 bin lira olarak belirlenirken, İstanbul'da Boğaz'a nazır yalıların sıralandığı Yeniköy Mahallesi Yalı Sokağı'na 1.600 lira değer biçildi. Aynı şekilde Beylerbeyi'nde Yalı Boyu Caddesi'nin metrekare birim değeri de 2 bin 400 lirada kaldı. Bu değerlerin vatandaşlar üzerinde birden fazla etkisi olacak. Her yıl ödenen Emlak Vergisi, bu değerler ve her yıl yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılmasıyla bulunacak yeni değerler üzerinden ödenecek. Ayrıca gayrimenkul alım satımları sırasında tapu harcına esas değer de belirlenen Emlak Vergisi değerinin altında olamayacak.

İşin trajikomik yani Emlak Vergisi'ni ödeyenlerin, bu keyfi artış sonucu ödemek zorunda kaldıkları fahiş vergiye karşı bir itiraz haklarının olmaması. Evet maalesef vatandaşların bu konu ile ilgili haklarını arama ve bir idari veya adli merciye başvurma şansları yok. Bu hak, yani emlak değerlerine itiraz ve yargıya başvurma yetkisi ve imkanı sadece takdirin ilgili bulunduğu il ve ilçe merkezlerindeki ticaret odalarına, ziraat odalarına ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ile belediyelere verilmiş. Bu kuruluşlar yeni değerleri öğrendikten sonra kendilerine vazife olarak görüp 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde tespit edilen değerlere karşı dava açarsa ne âlâ. Açmazsa bu değerler kesinleşmiş olur. İşin doğrusu ve hukuka uygun olanı, Emlak Vergisi ödeyen her mükellefin bireysel olarak yargıya başvurma hakkının olması.

MAHKEMELER İPTAL EDİYOR

Önceki takdirlerde verilen komisyon kararlarına karşı yetkili organlarca açılan davalar üzerine Danıştay'ca takdir komisyonu kararlarının gerekçeli olmadığı, en düşük değerli arsa veya arsaların değerinin dikkate alınmadan karar verildiği, bilirkişi incelemesi yaptırılmadığı veya yaptırılan incelemelerin yetersiz olduğu, takdirler sırasında Emlak Vergisi'ne Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük hükümlerinin dikkate alınmadığı belirtilerek, bu durumdaki takdir komisyonu kararları iptal edilmiş.

Emekli, işsiz ve özürlülerin Emlak Vergisi

Sadece bir konutu bulunan ve geliri sınırlı olanlar için Emlak Vergisi oranı sıfır olarak uygulanıyor. Başka bir geliri olmayan emekliler, özürlüler, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri, hiçbir geliri olmayan işsizler ve ev hanımları, brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan ve sadece tek bir konut sahibi iseler Emlak Vergisi ödemiyor. 22 bin liranın altındaki menkul sermaye gelirleri, bu uygulamaya mani değil.

İndirimli (sıfır) vergi oranından faydalanılması için, konutta bizzat oturmak şartı aranmıyor. Bu sebeple, sahip oldukları tek konutu kiraya verip kirada oturanlar da diğer şartları taşımak kaydıyla indirimli vergi oranından faydalanabilir.

Birden fazla konutu olanlar ise bu konutlarından biri için bile sıfır oranlı Emlak Vergisi'nden faydalanamıyor. Aynı şekilde, ara sıra dinlenmek maksadıyla gidilen yazlık veya dağ evi gibi konutlar da bu vergi muafiyetinin dışında tutuluyor.

Hisseli dahi olsa, iki ya da daha fazla konutu olanlar, bütün konutları için vergi yatırmak zorunda. Emekliler (emekli aylığı dışında), işsiz ve ev hanımları, herhangi bir gelir elde ederse aynı şekilde bu avantajı kaybediyor. Yukarıdaki gruba girip sadece tek konutu olanlar; belediyelere müracaat ederek söz konusu şartları taşıdıklarını (emekli, özürlü, gazi, işsiz vs.) bildirerek taahhütname doldurup Emlak Vergisi'ni ödemeyebilir.
Zaman Ahmet Yavuz