Emlakçı ücreti hangi durumlarda ödenir?

Posta yazarı Tamer Heper 'Daire almak niyetindeydim ve emlakçı aracılığı ile bir daireyi gezdim. Ancak her gördüğünüz daire için hemen karar veremiyorsunuz. Birkaç daire gezdikten sonra bir yakınım, tanıdığı bir yerde yeni daire önerdi, birlikte gittik ve beğendim. Satıcı ile de anlaştım, daireyi satın aldım. Şimdi benimle ilgilenen ve ilk evleri gezdiren emlakçı, satın aldığım dairenin kendi alanı içinde bulunduğu iddiası ile benden ücret talep ediyor. Böyle bir ücret talebi hukuki mi?' sorusunu yanıtladı.

Daire almak niyetindeydim ve emlakçı aracılığı ile bir daireyi gezdim. Ancak her gördüğünüz daire için hemen karar veremiyorsunuz. Birkaç daire gezdikten sonra bir yakınım, tanıdığı bir yerde yeni daire önerdi, birlikte gittik ve beğendim. Satıcı ile de anlaştım, daireyi satın aldım. Şimdi benimle ilgilenen ve ilk evleri gezdiren emlakçı, satın aldığım dairenin kendi alanı içinde bulunduğu iddiası ile benden ücret talep ediyor. Böyle bir ücret talebi hukuki mi? l L.N.

***

Okuyucumun sorusunu net olarak yanıtlamak için elde mevcut belge varsa, mutlaka bunların görülmesi lazım. Nedenleri şunlar: Birincisi; emlakçı dediğimiz kimseler aracılığıyla kiralama veya gayrimenkul alım-satımı yapacaksak, bunlarla ilgili mutlaka ve mutlaka yazılı bir anlaşmanın olması şarttır.

Zira yazılı sözleşme yapmadan bu kesim size hizmet vermiş olsa bile, sözlü anlaşma geçersizdir. Emlakçı ücret talebinde bulunduğunda bu husus ileri sürülebilir ve emlakçı ücreti haketmez. Bugünün emlakçıları doğrusu bilinçli olduğu için bu eksikliğe pek meydan vermez. O nedenle bu ihtimali yerinde görmüyorum.

***

İkincisi; emlakçıların ‘sorumluluk alanı’ diye bir husus yoktur. Emlakçı müşteriyi gezdirdiği ve gösterdiği yerlerle ilgili ücret talep edebilir. Ancak bunun için de tarafların aralarında yapılmış yazılı sözleşmeyi incelemek gerekir. Yapılan hizmetin ne olacağı ve emlakçının bu hizmet karşılığında ne miktar ücreti hakedeceği sözleşmede yazılıdır. Öyle ‘benim hakimiyet saham’ demekle ücret hakedilmez.

Ancak onların da bir yumuşak karnı var. Uyanık alıcının, emlakçının gezdirdiği daireyi ‘almayacakmış’ gibi davranıp, sonradan satıcıyı bulup onunla anlaşıp o daireyi aldığı ve böylece emlakçıyı devre dışı bıraktığı da çok görülür. Böyle bir davranış ise emlakçının ücret talebini haklı kılar.

Anlatılan olay buysa, evet emlakçı ücret talep edebilecektir ama hiç göstermediği, ilgisinin bulunmadığı bir daire ise ‘hakimiyet alanı’ gibi bir iddia ile ücret talebinde bulunamaz.