Emlakta Nostalji: 1935 yılındaki Marmara depreminde 7 köy yıkılmış!

Türkiye'deki depremlerin eskiden gazetelerde nasıl yayınladığına ilişkin kısa bir arşiv taraması yaptık. 1935 yılındaki Milliyet Gazetesi manşetinde deprem "Marmara kıyılarında zelzeleden yedi köy yıkılmıştır" başlığıyla yayına alınmış...

Haberde "Milliyet muhabiri zelzele yerinden bildiriyor: Çeşme yolları kurudu, köyler yıkıldı, yer altından korkunç gürültüler geliyor, Hilaliahmer yardıma koştu, ölenler var" cümlesi oldukça dikkat çekiyor.

Deprem saat 10:52'de hissedilmiş. Deprem İstanbul'un 150-200 km yerin altında gerçekleşmiş. Tabi bu zamanın teknolojisi geçmiş yıllarda yokmuş... Depremin şiddetine dair gazetede bir bilgi yer almıyor...

İşte o deprem haberi...

"Milliyet muhabiri zelzele gerinden bildiriyor: Bütün Çeşme yolları kurudu, köyler yıkıldı, yer altından korkunç gürültüler geliyor, Hilâliahmer yardıma koştu, ölenler var.

BANDIRMA, 8. (Milliyet, gece yarısı) Erdekten şimdi geldim. Zelzelenin mer- kezi Marmara adasıdır. Felaket tahminin fevkindedir. Birinci sarsıntıda bilhassa adanın cenubuna düşen nahiye merkezi Gün- doğu, Kalemi köyleri tamamen adanın şimalindeki Asmalı ve Saraylar köyü kısmen harap olmuştur.

Adanın karşısında- ki diğer üç ada üzerin- deki beş köy de olduk-ça hasar görmüştür. Halk tarif edilmez de- recede sıkıntı ve heyecan içinde perişan bir haldedir. Adada dere- ile Mar cesi henüz anlaşılamıyan çöküntüler olmuş ve bütün çeşme yolları kurumuştur.

Sarsıntılar devam etmekte yer altından korkunç gürültüler gel- mektedir. Bu son vaziyet karşısın da halk adayı kat'i olarak terke karar vermiş ve oradaki imdat he- yeti de vapur gönderilmesi için i- cap edenlere telgrafla müracaat etmiştir.

Marmara adası felâketzedelerine Erdek ve Bandırma halkı acele bir yardım olmak üzere Erdekliler 300 liraya yakın para ve 3000 ekmek, Bandırmalılar da (1800) ekmek ve 65 çadır göndermişlerdir. Bunlardan başka Balıkesir Halk Firkast 100 lira göndermiş- tir. Adalar halkı açtır, soğuğun 2.49 şidetti altında yardım bekliyor.

Geçen cuma günü akşamı İstanbul merkez olmak üzere Garbi Anadolu ve Trakyayı büyük bir dehşete sürükliyen ve onu takip eden sarsıntılar Balıkesir ve Erdek ile Marmara adaları havalisin- de müthiş tahribat yapmıştır.

Bayramın ikinci günü saat 10 u 52 dakika 43 saniye geçe Istanbul'da bir zelzele hissedilmiştir. Bu zelzele fevkül- merkezi Istanbulun 150-200 kilometre cenubu garbisinde olmuştur.

Bu zelzele evinde rahatça oturanların hissedebileceği derecede olduğu için her tarafta duyulmamıştır.

Bundan sonra rasathanede iki gündenberi başka hiç bir zelzele kaydedilmemiştir. Halbuki dün Balıkesir ve civa- rındaki muhabirlerimizden aldığımız məlúmatta zelzelenin yaptığı tahribattan uzun uzadıya bahsedilmektedir. Ancak zelzelenin devam ettiği hakkında malu- mat yoktur.

Balıkesir muhabirimizin verdiği şudur: 

Zelzelenin Balıkesir ve civarındaki tahribatı oldukça mühim bir şekildedir. İlk günlerde anlaşılamıyan tahribat hakkında vilâyet makamına muhtelif kazalardan resmi malûmat gelmektedir. Bu malumata göre zelzele bilhassa Erdek ve civarı - da pek çok tahribat yapmıştır.

Bilhassa Erdeğe bağlı Marmara nahiyesinde Gündoğdu köyü tamamen denecek derecede harap olmuştur. Bir çok evler yıkılmış ve bir çok ahırlar da çökmüştür. İnsan ve hayvan telefatı hak- kında tam ve kat'i malumat alınamamış- tır. Çünkü Marmara nahiyesine telefon hattı ile bağlı bulunan köydeki tahribat yüzünden telefon direkleri de yıkılmıştır.

Maamafih Gündoğdu köyünden kaçıp Marmara nahiyesine iltica edebilen köylülerin anlattığına göre, ilk zelzele halla birdenbire şaşırtmıştır. Bir çok ev- ler çökmüş ve halk korkudan büyük bir dehşet içinde sahile doğru koşuşmuştur. İkinci zelzele esnasında daha büyük tahribat olmuştur.

Gdoğdu köyünden başka Asmalı- dere köyünde de zelzelenin tahribatı fazladır. Bu köy halkı da Marmara nahiye- sine kaçıp canlarını kurtarmışlardır.

Marmara nahiyesinde de bir çok binalar yıkılmıştır. Bir kadın ve bir çocuk enkaz altında kalmış ve ölmüşlerdir.

Çıkan şiddetli bir fırtına yüzünden Marmara nahiyesi ile Erdek arasındaki bütün telefon halları kesilmiştir. Bu sebepten Marmara nahiyesi ile civardaki köylerin vaziyetinden haberler alınamamıştır.

Hilaliahmer zelzelenin Balıkesir ve civarındaki tahribatından haberdar olur olmaz derhal buradaki şubeye lira ile 250 çadır göndermiştir.

Hilâliahmer memuriarından Sait bu para ile çadırları getirmiştir. Derhal felaket yerlerine gidilerek muhtaçlara ve felakete uğrayanlara yardım edilecektir."

MİLLİYET 1935

Milli Emlak Arnavutköy'de 1934'te 600 liraya tarla satıyormuş!

İstanbul Milli Emlak Memurluğu 1934'te 2 taksitle gayrimenkul satıyormuş!