Enka inşaat'ın cirosu düştü, kârı arttı!

Türkiye'de 250 milyon liranın üzerinde nakde sahip halka açık şirket sayısı 29. Geçen yılki araştırmamızda bu yıl rakam 19'du. Listeye giren 29 şirketin toplam nakit varlığı yüzde 20 arttı. Kur zararları ise 11.8 milyar liradan 5.6 milyar liraya geriledi. Özetle Türk şirketleri krizin
 ilk yılında geminin direğini kırmadan yol almayı başardı.

HER yıl yenilediğimiz Türkiye'nin nakit zengini şirketleri araştırmasının üçüncüsünü bu ay hazırladık. Hisseleri İMKB'de işlem gören şirketlerin 2009 vılı verilerinden yola çıkarak hazırladığımız bu araştırmamızın sonuçları da en az öncekiler kadar tartışılacağa benziyor. Şirketlerin nakit varlıklarını geçmiş yıllarda uyguladığımız metoda sadık kalarak hesapladık. Yani şirketlerin üç aya kadar vadeli nakit ve benzeri varlıklarıyla yine üç aya kadar vadeli finansal yatırımlarını topladık. İşte araştırmamızla ilgili bazı satırbaşları...

Bu yılki listemizi inceleyenler önemli bir sürprizle karşılaşacaklar.
2008 verileriyle borsada işlem gören şirketler arasında nakit varlığı 250 milyon lira ve üzerinde olan 19 şirket vardı. 2009'da bu rakam 29'a yükseldi. Ayrıca 2008 verilerine göre nakit varlığı 1 milyar liranın üzerinde 10 şirket varken, geçen yıl bu sayı 12'ye çıkü. Sadece şirket sayısında değil, nakit varlığın toplam miktarında da yüzde 20 civarında bir artış gözleniyor. Listemize giren 250 milyon liranın üzerinde nakit varlığa sahip 29 şirketin toplam nakdi 2008'de 35 milyar lira civarındayken, geçen yıl 42.5 milyar lira seviyesine çıkmış görünüyor. Ama artış oranı geçen seneki kadar parlak değil. Geçen sene listemize giren 19 şirketin nakit varlığı toplamda yüzde 53 oranında artarak adeta rekor kırmıştı. Bu yılki listenin sürpriz çıkışını 2009 performansı ile nakit varlığını
26 katına çıkaran Selçuk Ecza Deposu yapü. Onu, listeye ilk kez giren Aselsan ve Trakya Cam ile Tofaş ve Coca Cola İçecek takip ediyor. Araştırma sonuçlarını değerlendiren Milliyet Gazetesi vazarı Güngör Uras, 2009 yılında esen kriz rüzgarının dünyadaki diğer güçlü sermaye grupları gibi Türkiye'deki şirketleri de olumsuz etkilediğini söylüyor. Ancak öyle görünüyor ki, küresel mali kriz Türk şirketlerine korkulan boyutlarda zarar verememiş. Uras, halka açık çoğu şirketin 2008 yılına kıyasla nakit varlığını artırabilmiş olmasının bunun önemli bir işareti olduğu görüşünde.

KISA VADELİ BORÇTAKİ ARTIŞ TEHLİKELİ
Yine de Uras'ın nakit zengini şirketler konusunda bir uyansı var: "Dikkat çekici olan listedeki şirketlerin çoğunda kısa vadeli borçların nakit varlığını aşan boyutlara ulaşması." Uras'a göre şirketlerin sağlıklı bir yapıya kavuşabilmesi için kısa vadeli borçlarının nakit varlığının alünda kalması gerekiyor. Öte yandan şirketlerin kısa vadeli borçlanndaki artışın yüzde 20-30 arasında kalmasının kriz etkileri düşünüldüğünde olumlu bir gösterge olduğunu söylüyor Uras. Listemizde yer alan sekiz şirketin kısa vadeli borçlarında azalma gözlenirken, geriye kalan şirketlerdeki artışlar oldukça küçük oranlarda seyrediyor. Aslında ortalamayı Coca-Cola İçecek'in kısa vadeli borçlanndaki yüzde 190'lık artış yükseltiyor. Çünkü diğer 20 şirketteki ortalama artış oranı yüzde 20 seviyesinde. Coca-Cola İçecek hesaba katıldığında ortalama artış oranı yüzde 29'a yükseliyor.
Geçen sene şirketleri en çok zorlayan faktör, kur farkından doğan zararlar olmuştu. Küresel mali kriz ile aniden yükselen döviz kurları, dövizle borçlanarak büyümeyi alışkanlık edinen Türk şirketlerim fena köşeye sıkıştırmış ve kârlanm adeta süpürmüştü. 2009 yılı sonuçlarına bakarak kur kabusunun Türk şirketleri için geride kaldığını söyleyebiliriz. Anadolu Efes, Eczacıbaşı İlaç, Alarko Holding ve Migros dışında 25 şirketin kur zararında düşüş var. Hatta bu 25 şirketin çoğunda kur zararlarındaki düşüş oram neredeyse yarı yarıya. Bu da krizden çıkış yolunda Türk şirketlerinin iyi konumda olduğunu gösteren bir başka ipucu.

SABANCI HOLDİNG ŞAMPİYON DEĞİŞMEDİ
Sabana Holding her yıl olduğu gibi kendine has bir bilanço nizamıyla 2009 verilerini paylaştı. Genelde iştirakleri arasında banka bulunan halka açık holdingler, verilerine bankacılık faaliyetlerinden kaynaklanan rakamlardan arındınlmış bir sütun daha eklerler. Çünkü bankacılık faaliyetlerinden kaynaklanan veriler, holdingin aktif büyüklüğünden, net kârına kadar birçok kaleminde büyük oranlarda artışa neden olur. Ve holdingin bankacılık dışı faaliyetlerine, ait bilgiye ulaşmak isteyen yatırımcı kendisini çözümü kolay olmayan bir bulmacanın içinde buluverir. Araştırmayı yaparken sizin adınıza Sabancı Holding'den bankacılık dışı nakit ve nakit benzeri varlıklarının büyüklüğünü sorduk. Ancak holdingden bu bilginin kamuya açık olmadığı konusundaki ısrannı yinelemesinden başka bir yarat alamadık. Hesaplayabildiğimiz kadarıyla holdingde son durum şöyle:
Sabana Holding'in bankacılık dahil nakit ve benzeri varlıkları 5.2 milyar lira artarak 12 milyar 860 milyon liraya yükselmiş görünüyor. Bu yükselişin nedeni, grubun 5.4 milyar lira civarındaki üç aydan az vadeli, çoğunluğu devlet borçlanma kağıtlarından oluşan finansal varlığının nakit ve benzeri kalemine aktarılması. Grubun, bankacılık dışı faaliyetlerinden kaynaklanan nakit varlığı 8.2 milyar civarında görünüyor. 2008'de bu rakam 7 milyar 140 milyon seviyelerindeydi.

KOÇ   HOLDİNG EN BÜYÜK ARTIŞ KOÇ'TA
Koç Holding bankaalık dışı nakit varlığını 1 milyar 854 milyon lira artırarak 6 milyar 641 milyon liraya ulaştırdı ve bu şekilde geçen yılın en büyük nakit artışına imza atmış oldu. Grubun kısa vadeli borçlarının geçen sene ile aynı kaldığı ve kur zararının yüzde 19 gerilediğine bakarak iyi bir kriz yönetimi sergilediğini söylemek mümkün. Grubun finans dışı nakit varlığının 5.4 milyar lira civarındaki kısmı, bankalardaki vadeli mevduat hesaplarında. Aynca 525 milyon lira civarında da vadesiz hesaplarında nakdi bulunuyor. Bunun dışında, 66.4 milyon civarında da hazine bonosu, tahvil gibi finansal enstrümanlarda yatınmı var. Geçen yıl yüzde 3 büyüyen Koç Grubu, kriz etkisine rağmen 1.7 milyar lira vahrım vapn. Faaliyet kârlılığını iki puan artırarak yüzde 8'e çıkardı. Net kân ise 1.4 milyar liraya ulaştı.

TURKCELL HEM ZENGİN HEM DEĞERLİ
Turkcell 20.6 milyar liraya yakın piyasa değeriyle nakit zengini şirketlerinin en değerlisi. Şirketin nakit varlıkları 2009 yılında bir önceki seneye kıyasla yüzde 3 düşerek 4 milyar 747 milyon lira seviyesine geriledi. 2009 performansıyla Turkcell, bu yılki araştırmamızda bir basamak gerileyerek üçüncü sıraya yerleşti. Şirketin nakit varlığının 4.3 milyar lira civarrndaki bölümü vadeli banka hesaplarında bulunuyor. Söz konusu hesaplardaki paranın vadesi ortalama 69 gün. Diğer yandan şirketin 94 milyon liraya yakın parası da vadesi uç avdan az tahvil, bono gibi finansal erscrümanlarda bulunuyor. Geçen yıl _rr: vuzde 1 artırarak 8.9 milyar İraya ulaştıran Turkcell'in kârı ise 1.7 milyar lira olarak gerçekleşti. Şirketin Z2s,a ivi bir büyüme performansı yakalayamamasının en önemli nedenlerinden birisi GSM pazarının daralması. 2009'da 3 milyona yakın sim kart kullanımdan çıktı. Pazar pavında ise bir önceki yıl elde % 56'lık oranı geçen yıl da korumau başardı.

TÜPRAŞ KUR ZARARINI SIFIRLADI
Tûpraş, nakit varlıklarını bir önceki ¥İı aranla yüzde 115 oranında 3 milyar 149 milyon liraya yükseltti. Bu paranın 2.7 milyarlık kısmı vadeli mevduat hesabında. Bir aydan kısa vadeli bu hesaplardaki rararun 1.4 milyarlık bölümü TL, 1.2 milyarlık kısmı ise dolar hesabında bulunuyor. Diğer yandan şirket, parasının 414 milyon liralık kısmını bir tür özel faizli vadesiz banka hesabında tutuyor. Tüpraş'ın 2009 performansında dikkati çeken bir diğer kalem ise kur zararı. 2008 yılında 872 milyon lira kur zaran açıklayan şirket, geçen yıl kur farkı zararını 9 milyon lirayla sınırlı tutmayı başarmış. Yani neredeyse kur zarannı sıfırlamış. 2009 Tüpraş'ın içinde bulunduğu akaryakıt sektörü için olumsuz bir yıldı. Türkiye'de geçen yıl akaryakıt tüketiminde yüzde 7.6Tıkbir daralma oldu. 2009'da net satış gelirleri, hem yurt içi talepteki, hem de ihracat pazarlarındaki daralma nedeniyle yüzde 33 azalarak 20.3 milyar liraya gerileyen Tüpraş'ın net kân, kur etkisi, tasarruf politikaları ve verimlilik artırıcı yabnmlar sayesinde 2008'e göre yüzde 88 artarak 811 milyon liraya ulaştı.

DOĞAN HOLDİNG ZARAR YAZDI
Geçen yıl Doğan Şirketler Grubu Holding'in nakit varlığı, yüzde 35 oranında gerileyerek 2 milyar 272 milyar lira olarak gerçekleşti. Doğan Holding bu performansıyla nakit zengini şirketler liginde bir basamak gerileyip beşinci sıraya indi. Şirketin parasının 216 milyon liraya yakın kısmı üç aydan kısa vadeli hazine bonosu, eurobond gibi finansal enstrümanlarda bulunuyor. Öte yandan nakdinin 1 milyar 826 milyon lira gibi önemli bir kısmı vadeli banka hesaplarında yer alırken, 85 milyon lirası ise vadesiz hesaplarında duruyor. Holdingin net satışı, yılın son çeyreğindeki iyileşmenin etkisiyle 10.3 milyar lira olarak gerçekleşirken, şirket 114 milyon lira zarar açıkladı. Holdingin geçen yılki kur zaran 2008'e kıyasla yüzde 55 oranında düşerek 709 milyon liraya geriledi. Kısa vadeli, MAYIS 2010 CNBC-e BUSINESS 35 bir tür özel faizli vadesiz banka hesabında tutuyor. Tüpraş'ın 2009 performansında dikkati çeken bir diğer kalem ise kur zararı. 2008 yılında 872 milyon lira kur zaran açıklayan şirket, geçen yıl kur farkı zararını 9 milyon lirayla sınırlı tutmayı başarmış. Yani neredeyse kur zarannı sıfırlamış. 2009 Tüpraş'ın içinde bulunduğu akaryakıt sektörü için olumsuz bir yıldı. Türkiye'de geçen yıl akaryakıt tüketiminde yüzde 7.6Tıkbir daralma oldu. 2009'da net satış gelirleri, hem yurt içi talepteki, hem de ihracat pazarlarındaki daralma nedeniyle yüzde 33 azalarak 20.3 milyar liraya gerileyen Tüpraş'ın net kân, kur etkisi, tasarruf politikaları ve verimlilik artırıcı yabnmlar sayesinde 2008'e göre yüzde 88 artarak 811 milyon liraya ulaştı.

ENKA İNŞAAT CİROSU DÜŞTÜ KÂRI ARTTI
Enka İnşaafın nakit varlığı 2009'da yüzde 8 yükselerek 1 milyar 815 milyon liraya çıktı. Bu paranın 759 milyon liralık bölümü şirketin vadeli banka hesaplarında duruyor. 246 milyon liraya yakını da vadesiz hesaplarda... Aynca şirketin toplam büyüklüğü 842 milyona ulaşan bir üç aydan kısa vadeli finansal yatırım portföyü var. 2009'da net satışı 9 milyar liraya ulaşan şirketin başlıca büyük pazarları şöyle: Satışların 4.8 milyar liraya yakın kısmı Türkiye'de yapıldı. İkinci büyük pay olan 3.6 milyarlık bölümü de Rusya Federasyonu, Kazakistan ve Tacikistan'dan elde edildi. Enka İnşaat 2008 yılında 235 milyon lira kur zararı etmişti. Geçen yıl ise kur zararı rakamını 77 milyon lira seviyesine çekmeyi başarmış görünüyor. Öte yandan şirketin kısa vadeli borçlan da yüzde 38 gerileyerek 2.1 milyar seviyesine indi. Enka'mn ana faaliyet alanı krizden en çok etkilenen sektörlerden biri olan inşaat. Enka'mn bu sektördeki net satışlan 700 milyon lira civarında düşerek 2.9 milyar lira olarak gerçekleşti. Buna rağmen şirket inşaat alanında brüt kârını 358 milyon liradan 427 milyon liraya çıkarmayı başardı.

PETROL OFİSİ VERGİ ARTIŞI KÂRINI ENGELLEMEDİ
Petrol Ofisi geçen yılki araştırmamızda olduğu gibi bu yıl da nakit zenginleri liginde yedinci sırada yer aldı. Şirketin nakit varlığı 2009'da bir önceki yıla kıyasla yüzde 12 azalarak 1 milyar 446 milyon lira seviyesine geriledi. Şirket parasının 1 milyar 308 milyon lbalık kısmını vadeli banka hesaplarında tutuyor. Ayrıca vadesiz hesaplannda da 82 milyon lira civarında nakdi var. Diğer yandan 57 milyon dolar civannda da kısa vadeli, nakde çevirebileceği finansal yatinmı bulunuyor. Şirketin kur zaran 2008 yılında 1 milyar 178 milyon lirayken, geçen yıl bu rakam 881 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Petrol Ofisi'nin kısa vadeli borçlan ise yüzde 5 artıp 2 milyar 400 milyon lira seviyesine gelmiş durumda. Şirketin net satışlan geçen sene, 2008'e kıyasla yüzde 18 oranında düştü ve 14.1 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Buna rağmen net kârını yüzde 185 oranında artırmayı başaran Petrol Ofisi, 287 milyon lira kâr etti.

ŞİŞE CAM YILIN EN HIZLI TIRMANANI
Bu sene nakit liginin en hızlısı Şişe Cam. Şirket 2009'da nakit varlığım bir önceki yıla kıyasla yüzde 100 artırarak 1.3 milyar liraya çıkardı. Listede de altı basamak birden vükselip sekizinciliğe yerleşti. Şirket parasının 1 milyar 245 milyon liralık kısmım vadeli banka hesabında, kalanını ise vadesiz hesaplarda tutuyor. Nakit varlığım ikiye katlayan şirket kısa vadeli borçlarım da yüzde 6 oranında indirerek 1 milyar 174 milyon liraya çekmiş durumda. Bu performansıyla kısa vadeli borçlanm nakit varlığının altına çekmeyi başarmış. Nakit liginde ilk 10'da ver alan şirketler arasında bunu başarabilen ikinci firma. Şişe Cam, geçen yılın sonunda küresel kriz nedeniyle bir çok cam üreticisinin zora düştüğünü ve dünya cam pazarında satın alma fırsatlarını incelediğini açıklamıştı. Öte yandan şirketin kur zararı da 2009'da bir önceki yıla kıyasla 116 milyon lira azalarak 398 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. 2009'da cam üretimi 2008'e oranla yüzde 23 azalarak 2.7 milyon ton seviyesinde kalan şirketin net kân ise 112 milyon lira oldu.
 
MtGROS KRİZ SATIŞLARI DEĞİL KÂRLILIĞI VURDU
Nakit liginde geçen seneki yerini koruyan bir diğer şirket de Migros. Nakit varlıkları yüzde 17 oranında artarak 1 milyar 280 milyon liraya yükseldi. Şirket, parasının 894 milyon liraya yakın kısmını bir aya kadar vadeli mevduat hesaplarında tutuyor. 78 milyon lira vadesiz hesaplarda, 31 milyon lira ise kasasında duruyor. Buna ek olarak 266 milyon liraya yakın bir aydan kısa vadeli kredi kartı alacağı olan şirketin, kısa vadeli borçları yüzde 19 artarak 1 milyar 443 milyon lira seviyesine çıktı. Şirketin geçen yılki kur zararı 2008'e kıyasla 53 milyon lira artarak 11 milyon liraya yükseldi. Migros'un 2008 yılı verileri 19 Mart-31 Aralık dönemiyle sınırlı. Yani Koç Holding'in şansından yıl sonuna kadar olan dönemi içeriyor. Yaklaşık üç çeyrektik bir dönem. Şirket 2008'in son üç çeyreğinde 3 milyar 133 milyon liralık net satış yaparken, geçen yılın aynı döneminde 5 milyar 711 milyon lira ciroya ulaştı. Bu veriden yola çıkarak satışlarını bir miktar artırdığını söylemek mümkün. Ancak kesin olan bir şey varsa kârlılığının azaldığı. Şirketin son üç çeyrekte elde ettiği net kâr 2008'de 148 milyon lira civarındayken, geçen yıl 110 milyon lirada kaldı.

THY KARININ YARISI UÇTU
Nakit varlığını katlayan şirketlerden bir diğeri de THY. Geçen sene nakit varlığını yüzde 117 oranında artırarak 1.1 milyar lira seviyesine taşıdı. Buna karşılık şirketin kısa vadeli borçları yüzde 21 oranında artış göstererek 1 milyar 949 milyon liraya yükseldi. THY parasının 100 milyon lira civarındaki kısmını vadesiz, 974 milyon liralık bölümünü vadeli hesaplarında tutuyor. Vadeli hesaplarında 363 milyon lira değerinde dolar ve 87 milyon lira değerinde euro bulunduran şirketin ciddi bir döviz portföyü var. 2008 yılındaki 587 milyon liralık kur zararı THY'nin kânnın önemli bir kısmını süpürmüştü. İzleyen yılda ise kur zararını 3 milyon liraya kadar düşürdü. Ancak net kârı yüzde 51 oranında düşerek 559 milyona gerileyen THY'nin giderlerini kontrol altına alması gerekiyor. Aslında 2009'da rüzgar THY'den yanaydı.
Düşen petrol fiyatlan sayesinde akaryakıt giderlerinin toplam faaliyet giderlerindeki payı yüzde 24 ile sınırlı kaldı. 2008'de bu oran yüzde 34'tu. Ancak personel giderlerindeki yüzde 22'lik artış ve konma-üstgeçiş giderlerindeki yüzde 38'lik yükseliş avantajını kaybetmesine neden oldu.

ANADOLU EFES BÜTÜN GÖSTERGELERİ OLUMLU
Nakit liginde bu yıl ll'inci sırayı Anadolu Efes aldı. Geçen yıl şirketin nakit varlığı bir önceki yıla kıyasla yüzde 55 artış gösterip 1 milyar 74 milyon lira seviyesine geldi. Şirketin kısa vadeli borçlanna baktığımızda ise yüzde 5'likbir artışla 1 milyar 489 milyon liraya çıktığını görüvoruz. Anadolu Efes'in kur zararları 2008'in biraz üstüne çıkıp 22 milyon lira artarak 376 milyon liraya -ükselmiş durumda.
Şirketin nakit varlığının detavlanna gelince... Anadolu Efes de diğer nakit zenginleri gibi nakit varlığının önemli bir kısmını üç aya kadar vadeli banka hesaplarında tutuvor. Vadeli hesaplarındaki para 1 milyar 14 milyon lira. Vadesiz banka hesaplarındaki 33.5 milvon liranın yanı sıra çeşitli kısa vadeli finansal enstrümanlara yatırılmış 21 milyon lirası daha var.
Anadolu Efes'in satış gelirleri geçen yıl yüzde 4 civarında artarak 3.8,milyar liranın üstüne çıktı. Cirodaki bu sınırlı artışa rağmen şirket net dönem kânnı 200S'e göre yüzde 36 yükselterek 422.5 milvon lira seviyelerine çıkarmaı başardı. Anadolu Efes için kısaca şunu söylemek mümkün: Nakit varlığı, cirosu ve kârlılığı arttı, kısa vadeli borçlanndaki yükseliş ise yüzde 5'le sınırlı kaldı. Özetle krizde iyi bir performans sergiledi.

ERDEMİR FİYATLAR DÜŞTÜ BÖYLE OLDU
Nakit liginde nakit varlığı 1 milyar liranın üzerinde olan 12'nci şirket Erdemir. Şirketin nakit varlığı, yüzde 9 artarak 1 milyar 63 milyon dolar seviyesine yükselmiş durumda. Erdemir'in 2009 performansının en dikkat çekici kısmı ise kısa vadeli borçlanndaki yüzde 52'lik azalma. Kısa vadeli borçlar 2008 yılının sonunda 3 milyar 363 milyon lira iken, geçen yıl 1 milyar 621 milyon lira düşmüş. Şirketin kur zararında da önemli bir düşüş var. 2008 yılında 538 milyon lira kur zaran olan Erdemir, geçen yıl bu rakamı 47 milyon lira seviyelerine çekmeyi başarmış. Şirket, parasının 1 milyar lira civarındaki kısmını üç aya kadar vadeli banka hesaplarında tutuyor. Vadeli hesaplarında 649 milyon lira değerinde dolar ve 65 milyon lira değerinde euro var. Geri kalanı ise TL olarak tutuluyor. Şirketin vadesiz banka hesaplarında ise 57 milyon lira var.
Erdemir'in cirosu geçen sene yüzde 23 azalarak 5.2 milyar lira seviyesine geriledi. Bunun en önemli nedeni demir çelik ürünlerinin fiyatlarındaki düşüş. Buna karşın operasyonel giderlerini yüzde 39.7 gibi büyük bir oranda kısmayı başardı. Yine de net kârındaki düşüşe engel olamadı. Şirket 2008'de 211.5 milyon lira net kâr açıklamıştı. Geçen yıl 168.7 milyon lira zarar etti.
Business