Ev sahibi kiracıyı 'Ben oturacağım' diye çıkarıp evi başkasına kiralayabilir mi? Bu durumda kiracının hakları nedir?
Ev sahiplerinin kiracıları çıkarmak için başvurdukları yöntemlerden bir tanesi de “Kendim oturacağım” demek. Peki ev sahibi kiracıyı 'Ben oturacağım' diye çıkarıp evi başkasına kiralayabilir mi?
Ev sahiplerinin kiracıları çıkarmak için başvurmuş oldukları yöntemlerden bir tanesi de “Kendim oturacağım” demek. Fakat bazı konut sahipleri bu yöntemle boşalttıkları konutları kendileri oturmak yerine yeniden kiralıyor. Peki böyle bir durumda çıkan kiracının konut sahibinden şikayetçi olma hakkı var mı? Kıracı, taşınmak için yaptığı masrafları konut sahibinden alabilir mi?
Hürriyet'ten İsmail Sarı'nın haberine göre son zamanlarda sık sık gündeme gelen kira fiyatlarındaki artış, bazı konut sahiplerini, düşük fiyata oturan kiracıları çıkarıp konutu yüksek ücretle yeniden kiraya vermenin yollarını aramaya itiyor.
Konu ile ilgili olarak verilen detaylara göre söz konusu bu süreçte konut sahiplerinin en sık kullandığı gerekçelerden bir tanesi de “Çocuğum taşınacak” ya da “Kendim oturacağım” oluyor. Fakat bazı konut sahipleri kiracıları bu yöntemle çıkardıktan sonra evi yüksek fiyata yeniden kiraya veriyor.
İstanbul Kartal’da yaşayan H.K. de tam da bu konudan dolayı konut sahibiyle anlaşmazlığa düşenlerden…
2 oda 1 salon daireye eşiyle beraber 2021 yılında taşınan H.K., “Son bir senede kira fiyatları inanılmaz derecede artınca yüksek bir zam talebi bekliyordum. Konut sahibim daha zam dönemine 7-8 ay kala yüzde 300’ün üzerinde zam yapmak istedi. Zam zamanı geldiğinde ise kendisine yüzde 25 olan yasal oran yerine TÜFE’ye göre zam yapalım diye önerdim. Önce kabul etmedi. Sonra ikna oldu fakat dört ay sonra çıkmamız gerektiğini çünkü eve kendisinin taşınacağını söyledi” diye konuştu.
"KOMŞULARIMIZDAN ÖĞRENDİK Kİ EVİ YENİDEN KİRAYA VERMİŞ"
Tam da bu esnada sürekli konut sahibinin baskılarına maruz kaldıklarını dile getiren H.K., “Bana ulaşamadığında eşimi aradı. Komşularımızdan bizi ikna etmelerini talep etti. Birkaç defa kapımıza gelip, kendisinin de kiracı olduğunu, evine taşınmaktan başka çaresi olmadığını dile getirdi. Fakat konutu kiralarken kendisinin kiracı olduğunu söylememişti. O nedenle açıkçası çok da inanmadık bu duruma… Fakat ısrarları o kadar rahatsız etti ki bizi, en sonunda taşınacağımızı söyledik ve iki ay daha müsaade istedik. Konut sahibimiz iki ayı çok buldu, bir ay diye diretti. Eşim de huzursuz olunca borçlarımız olmasına rağmen mecbur bir kredi çektik ve evi boşalttık. Üç ay kadar sonra eski komşularımızdan öğrendik ki eve kendi gelmemiş, yeniden kiraya vermiş” dedi.
"HİÇ BASKI YAPMAMIŞ GİBİ BİR DE 'TAŞINMASAYDINIZ' DEDİ"
Konutun yeniden kiraya verildiğini öğrendiğinde eski konut sahibini aradığını anlatan H.K, “'Hani kendiniz taşınacaktınız?' diye sordum. 'Taşındınız artık, sonra ne yaptığım seni ilgilendirmez. Taşınmasaydınız' diye konuştu. Hiç baskı yapmamış gibi böyle bir üslup ile karşılaşmak benim canımı çok sıktı. Kendisinden şikayetçi olabilir miyim bilmiyorum ama bu davranış çok kötü” dedi.
Peki yaşanan böyle bir durumda kiracı, ev sahibinden şikayetçi olabilir mi? Taşınma masraflarını konut sahibinden alabilir mi? Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa bu konuyu masaya yatırdı.
EV SAHİPLERİ HANGİ GEREKÇELERLE KİRACILARINI ÇIKARABİLİR?
Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 350. maddesinde konut sahibinin kendi evine taşınmak amacıyla kiracılarını çıkarabileceği belirtiliyor. Fakat tam da bu noktada şu detay çok önemli: Konut sahibi hangi gerekçelerle kiracısını “Ben oturacağım” diyerek konuttan çıkarabilir?
Ümit Yasin Kısa konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada “Bir tarafta kiraya veren, bir tarafta kiracı bulunan bu hukuki ilişkide, kanun koyucu her 2 tarafın da haklarını korumaya çalışıyor. Hakların çatıştığı durumlarda da daha üstün yararı bulunanın haklarına öncelik verilebiliyor” diye konuşarak şunları söyledi:
- Kanunlarda da bahsedildiği üzere kiraya veren evi kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için kullanacaksa, kiracısını çıkarma hakkına sahip.
- En sık karşılaşışan durumlar, kiraya verenin de başka bir bölgede kiracı olması ve mevcut kendi evinde yaşamak istemesi veya çocuğunun, anne babasının kiralananın bulunduğu kentte yaşamak durumunda olması ve kalacak yerlerinin olmaması gibi örnekler. Konuyu özetlemek gerekirse, kiralanan şeyi kendi ihtiyacı için kullanmak isteyen kiraya veren, kanunda bildirilen sürelere uyarak buna ilişkin davasını açabilir.
Kiraya verenin çok sayıda konutunun olması kiracısına karşı ihtiyaç sebebiyle tahliye davası açamayacağı anlamına gelmiyor. Önemli olan kiralananın yer aldığı şehirde/ilçede başka taşınmazının olup olmadığı, kiraya verenin gerçekten bu bölgede yaşayıp yaşamadığı, ihtiyacının gerçek ve samimi olup olmadığı. Örnek vermek gerekirse bir apartmanda 4 tane kiralanan konutu bulunan bir kişinin bunlardan birinde neden kendisinin oturması gerektiğini, diğerlerinde neden böyle bir talepte bulunmadığını mahkemeye izah etmesi ve mahkemeyi de bu konuda ikna etmesi gerekir. Elbette bu da kanıtlanması oldukça zor bir durum. Kısaca şunu söyleyebiliriz, birden çok konutu olan birinin ihtiyaç sebebiyle tahliye için dava açma hakkı bulunur fakat davasını kabul ettirmesi oldukça güçtür.
"DAVA AÇMADAN KİRACININ EVİ BOŞALTMAK GİBİ BİR ZORUNLULUĞU BULUNMUYOR"
Bazı konut sahipleri kiracıları böyle çıkarıp konutu yeniden kiraya veriyor. Burada mağdur olan kiracıların izlemesi gereken yollar nelerdir?
Bu soruya Ümit Yasin Kısa, “Maalesef son bir senede bu tarz durumlarla çok karşılaşılıyor. Tabii kişiler de kanun ve içtihatları tam olarak bilemeyeceklerinden hak kaybına uğruyor” yanıtını verdi. Kısa, şu bilgileri verdi:
-Tam da bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, kiraya verenin ancak açacağı dava ile ve sonunda davasının kabul edilmesi durumunda kira sözleşmesini sonlandırabileceği... Uygulamada kiralayanlar kiracılarına ihtarname göndermek zorundalar.
-- TBK uyarınca bu gönderilmiş olan ihtarname kiracının kiralananı boşaltması zorunluluğunu doğuran bir hukuki işlem olmayıp şartlarına ve sürelerine uyulmuşsa kiralayan tarafından açılacak olan davanın süresini bir kira seneye kadar uzatıyor. Bu sebeple ihtiyaç sebebiyle kiracısını tahliye ettirmek isteyen bir konut sahibinin yapması gereken, buna ilişkin dava açmasıdır. Bu dava sonuçlanmadan kiracının kiralananı tahliye etme zorunluluğu byok
"KİRACI BİR SENELİK KİRA BEDELİNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE TAZMİNAT KAZANABİLİR"
Ayrıca kiracı, konut sahibinden görmüş olduğu baskılar sonucu davalık olmadan konutu boşalttığı zaman yeni konutun depozitosu ve taşınma ücreti gibi pek çok masraf söz konusu. Boşaltmak zorunda kaldığı konutun yeniden kiraya verildiğini öğrenen kiracı yaşadığı maddi ve manevi kayıpların tazmini için konut sahibine dava açabilir mi?
“TBK’de ihtiyaç sebebiyle kiracının tahliye edilmesi sonrasında kiraya verenin kiralananı kendisi kullanmak yerine başka birine kiralaması durumunda tazminat hükümleri öngörülmüştür” diye konuşan Ümit Yasin Kısa, “Fakat kiracı tarafından bu hakkın kullanılabilmesi için kendisi aleyhinde açılmış olan davanın sonucunda ve icra takibi neticesinde kiralananı tahliye etmiş olması gerekli” diye konuştu.
Ümit Yasin Kısa ayrıca “Kiralayan hükümlere aykırı davrandığı takdirde, eski kiracısına son kira senesinde ödenmiş olan bir senelik kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlüdür. Tüm bunların dışında içtihatlar gereğince, kiracının kendisine gönderilmiş olan ihtarnameden sonra doğrudan kiralananı tahliye etmesi durumunda böyle bir tazminat talep hakkı olmaz” dedi.
Konut fiyat endeksi yavaşlarken, altın fiyatları yükseliyor! Piyasalara ne oluyor?
İstanbul'da 2 milyon canı kurtarmanın tek yolu 'Ulusal Konut Projesi'!