Fed'in teşvikleri azaltması konut sektöründe risklere yol açabilir!

Gelişmekte olan piyasalardan çıkan sermayenin gelişmiş emlak piyasalarına büyük ölçekli yönelmesi halinde konut balonu riskinin alevlenebileceği iddia ediliyor. 

ABD Merkez Bankası'nın (Fed) tahvil alımlarını azaltmaya başlamasının küresel emlak piyasasına muhtemel etkileri finans çevreleri tarafından tartışılıyor. Fed geçtiğimiz ay aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımını 75 milyar dolara indirmişti. Fed'in 2008 küresel finans krizinden bu yana izlediği parasal genişleme politikası, konut fiyatlarını şişirdiğine dair endişeleri de beraberinde getirmişti. Fakat şimdi Fed'in parasal genişlemeyi azaltmaya başlamasıyla birlikte bu hamlenin küresel emlak piyasalarında yeni riskler üretmesinden kaygılanılıyor. 

Fed kaynaklı parasal genişleme azaltmadan önce yatırımcıların emlak gibi riskli alanlara geniş ölçekli yatırım yapmasına olanak tanımıştı. Bu da gelişmekte olan ülkelerde emlak fiyatlarının önemli ölçüde yükselmesine yol açmıştı. Emlak danışmanlık şirketi Knight Frank'ın Küresel Konut Fiyatı Endeksi'ne göre 2013 yılında Endonezya'da konut fiyatları yüzde 13.5, Türkiye'de yüzde 12.5 ve Brezilya'da yüzde 11.9 arttı. Knight Frank'ın Küresel Konut Araştırma Birimi Başkanı Liam Bailey, Fed'in parasal teşviklerinin beklenmeyen sonuçlarından birinin küresel emlak balonu riski olduğunu söyledi. 

Geçen aralıkta ise Fed'in bu ayın sonunda görevi bırakacak başkam Ben Bemanke parasal genişlemenin miktarının azaltılmaya başlanacağını söylemişti. Bu açıklama, emlak balonundan endişe eden çevrelerin 2013'teki fiyat artışının tersine döneceğine yönelik umutlarını artırmıştı. Örneğin gelişmekte olan ülkelerde sermaye çıkışları gözlenirken, bu ülkelerden çıkan yatırımcıların likiditelerini daha az riskli emlak piyasalarında değerlendirebileceği belirtiliyor. Emlak hizmetleri şirketi Cushman & VVakefield'in Avrupa-Ortadoğu ve Afrika (EMEA) bölümü başkanı David Hutchings, Londra gibi gelişmiş emlak piyasalarının gelişmekte olan ülkelerden çıkan yatırımcılar için adres olabileceğini kaydetti. Bununla beraber ı^ı 3-5 Sggı 3'5 îggg Hutchings bu türden bir yatırımcı ilgisinin gelişmiş emlak piyasalarında emlak balonu riskini artırabileceği uyarısında bulundu. David Hutchings, "İnsanlar paralarım taşıdıkça, gelişmiş piyasalar gibi bir özel alana çok fazla yatırım yaptıklarında risk olacaktır" dedi. 

Bazı ülkelerde fiyat artışı endişelendiriyor Yatırım danışmanlık şirketi LaSalle Investment Management küresel stratejisti Jacqtıes Gordon ise Fed'in tahvil alımını azaltmasının küresel emlak sektörüne yönelen sermaye üzerindeki baskıyı azaltacağını düşünüyor. Gordon, "Parasal genişlemenin azaltılması iyi bir şey. Bu, faiz oranlarını uzun vadeli normal pozisyona taşıyacak, borçlanma maliyetini artıracak. Emlak fiyatlarının çok çabuk düzeldiğine dair hissiyatı azaltacak" dedi. Uzmanlar yine de bazı ülkelerde emlak fiyatlarındaki artışın endişe verici boyutlarda olduğunu düşünüyor. Nitekim gelişmekte olan piyasaların bir kısmı konut fiyatlarındaki aşın artışın önüne geçmek için önlem alıyor. 2013'te konut fiyatlarının yüzde 28.5 arttığı Dubai'de hükümet, artışın önüne geçmek için transfer harçlarım iki katına çıkarırken, hem vatandaşları hem de vatandaş olmayanlar için mortgage sınırlamaları yürürlüğe koydu. 

2013'te konut fiyatlarının yüzde 16.1 arttığı Hong Kong'da, yüzde 21.6 arttığı Çin'de ve yüzde 4.6 arttığı Singapur'da da fiyatları soğutmak için benzer önlemler almdı. Gordon, "Konut balonu bizim radarımızda. Patladığı takdirde tüketici harcamaları, hanehalkı serveti ve bir dizi sektör üzerinde ağır etkisi olacak. Konut fiyatları Hong Kong, Kanada ve bazı ABD eyaletlerinde tüm zamanların en yüksek seviyesinde. Emlak yatırımcısı gözünden bu durum çok yakın olmasa da 2014 yılına dair riskler arasında yer alıyor" dedi. 

2013'te konut fiyatlarının yüzde ülke genelinde yüzde 5.4, Londra'da ise yüzde 11.6 arttığı İngiltere için Bailey, emlakta mevcut fiyat artışının ekonominin durumuyla destekleniyor görünmediğini belirtti. Bailey, "Güçlü fiyat artışıyla ilgili sorun şu ki, sert fiyat artışı ne kadar uzun sürerse, faiz oranlarında yükseldiğinde biriken riskin etkileri o kadar büyük olur. Esas mesele bu" dedi. Uzmanlar Dünya Bankası'nın 2014 küresel büyüme beklentisini gelişmiş piyasaların toparlanmasına da bağlı olarak artırdığına dikkat çekiyor. Dünya ekonomisine dair iyimserlik ile yatırımcıların güveni arttıkça Hutchings, "Fed'in tahvil alımlarım azaltması emlak fiyat artışlarını tetikleyen yatırımcı hissiyatını sınırlandırmalı" dedi. 

Dünya