Foça Tatil Köyü neden kapandı?

Türkiye turizminin başlangıç noktası ve mihenk taşı; ilk ve örnek oluşu itibariyle, turizmin ülkeye yayılmasına öncülük eden, gençlere turizm okulu, Foça ekonomisine lokomotif olan Foça Tatil Köyü’nün kapanış hikayesi oldukça dokunaklı ve oldukça da hüzünlüdür.

Konu derinlemesine incelenmek istendiğinde, Foça’ya ve Foça turizmine, ayrıca Tatil Köyü’ne karşı ince eleyip sık dokumadan, üzerinde yeterince kafa yormadan verilen bir kararla göz göre göre yapılan bir yanlışın sonucu, hiç ama hiç kimseye yararı olmadığı gibi zarar veren, iç acıtan bu tablo, vicdan sahibi her insanı üzmekte, hatta yaralamaktadır.

Fransız Tatil Köyü, Foça ilçesi, İsmetpaşa Mahallesi, Mersinaki Mevkii’nde bulunmaktadır. Daha önce Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olan 187 ada 14, 15 parseller ve mülkiyeti Hazineye ait 187 ada 7, 16 parseller (toplam 138 bin 170 m2) ile 187 ada 19 parsel numaralı 144 bin 920 m2 yüzölçümlü “orman parseli” üzerinde kuruludur.

Daha önceki yazılarımın birinde, Fransız Tatil Köyü’nün yapılış hikayesi içerisinde, inşaatı bittikten sonra Türkiye’nin ilk tatil köyü olan tesisin, (Club Mediterranee) Club Med’e 35 yıllığına kiraya verildiğini yazmıştım. 2000’li yılların hemen başında, mukaveledeki kira süresinin bitimine ramak kala Club Med ısrarla kira süresinin uzatılmasını istedi. Emekli Sandığı ise Özelleştirme İdaresi’nden gelen yazı nedeniyle yeniden kiralamayı veya kira süresini uzatmayı istese bile yapamıyordu; talebe olumlu yanıt veremedi. Bu arada tahliyeden önce Turizm Bakanlığı, Turizm İşletmeleri Vasıflar yönetmeliğinin cezai yaptırımları devreye girdi. Club Med’e tesisi yenilemediği, yönetmeliğin öngördüğü niteliklerin gerisinde kaldığı gerekçesi ile ağır cezalar yazıldı. Club Med, çok değil daha otuzbeş sene önce, fikrinden – zikrinden bilgisinden faydalanmak üzere ülkemize getirildi. Kendilerinin verdiği bilgi ve plan doğrultusunda Emekli Sandığı’nca inşa edilen ve Club Med’in eline tutuşturulan tesisten, B planı olmadan Club Med tahliyeye zorlandı ve sonunda Club Med’in gitmekten başka bir çaresi kalmadı. Kalmadı çünkü, Emekli Sandığı’na ait Türkiye’nin neresinde ne kadar turizm işletmesi varsa; buna İstanbul’da Tarabya Oteli, İzmir’de Büyük Efes Oteli, Ankara’da Stad Oteli ve Büyük  Ankara  Oteli, Bursa’da Çelik Palas dahil Özelleştirme İdaresi tarafından 2002 yılında 35 nolu karar ile özelleştirilmesi planlanmıştı. Bu planlamaya Foça Tatil Köyü de dahil edilmişti. Hemen burada şunu ifade etmeliyim; bilindiği kadarıyla o yıllarda Foça Tatil Köyü’nün dışında kalan tüm diğer işletmeler zarar etmekteydi. Oysa Foça Tatil Köyü kiraya verene (Emekli Sandığı’na) yüksek kira getirisi yanında, Foça’ya da her yönden fayda sağlamaktaydı. Tam da bu noktada zarar eden işletmelerin özelleştirilmesi belki anlaşılabilir bir durum iken kâr eden bu işletmenin özelleştirilmesini o gün bugündür anlamış değilim.

Yanlış hesap her zaman Bağdat’tan dönmüyor

Yukarıda bahsettiğim gibi Club Med ısrarla kira sözleşmesinin uzatılmasını isterken özelleştirme kararı ile eli kolu bağlanan Emekli Sandığı’nın verdiği yanıtlar sonuna kadar olumsuz olmuştur. Ancak bu arada Club Med yöneticilerine “Yakında özelleştirme için ihale edilecek, arzu ederseniz siz de ihaleye katılarak satın alabilirsiniz.” bilgisi verilmiştir.

Zaten Club Med, baştan beri prensipte Türkiye’de mülk almaya sıcak bakmamıştı. Buna rağmen satın almaları halinde, nelerle karşılaşabilecekleri hususunda yaptıkları çalışma sonucunda, bölgenin imar planının olmadığı, doğal sit alanı içinde bulunduğu, alanın içinde aynı zamanda bir bölümünün arkeolojik sit kapsamında kaldığı gerçeğini öğrenince satın almaktan tamamen vazgeçip 2005 yılında Tatil Köyü’nü Emekli Sandığı’na teslim etmişlerdir.

Bu arada daha önce Foça’ya birkaç kere gelen ve alana ilgi duyan, Öger Tur’un sahiplerinden Vural Öger de yaptırdığı araştırmalar sonucunda imar planının olmaması ve mülkiyet sorunlarının doğabileceği kanaati ile Tatil Köyü’ne ilgi duymaktan vazgeçmiştir.

Çabalar Sonuçsuz Kalıyor

Bunun üzerine Foça Belediye Başkanı Gökhan Demirağ, Club Med (Akdeniz Turizm İşletmeleri A.Ş.) İstanbul bürosundaki Behice Hanım’la görüşerek olan biten ile ilgili fikir alışverişinde bulunmuş ve işletmeye devam etmeme sebeplerini öğrenmiştir. Ardından Foça Tatil Köyü önünde eski milletvekillerinden Kemal Anadol, daha önce Foça’da belediye başkanlığı yapmış merhum Reha Midilli, Süleyman Ege, Nihat Dirim ve Ali İlcan ile birlikte çok sayıda Foçalının da katıldığı bir protesto gösterisi düzenlemiş, Özelleştirme İdaresi’nin açacağı satış ihalesini veya pazarlık usulü satışı iptal ettirmek için ciddi çaba göstermiştir. Hatta bu sırada tüm belediye başkanları ve Kemal Anadol, konu ile ilgili görüşlerini mikrofondan halka duyurmuş, kapatmanın veya satışın Foça’ya vereceği zararları anlatmaya çalışmışlardır.

Bu gayretler de ne yazık ki olumlu sonuç vermemiştir. Satış ihalesi için Özelleştirme İdaresi satış şartnamesini hazırlarken, Foça Belediye Başkanlığı defaten Turizm Teşvik Yasaları’na göre “alanın belediyeye turizm amaçlı tahsisini” istemiş olmasına rağmen tahsisi mümkün olmamıştır.

Altın Yumurtlayan Tavuk Kesildi

Foça Tatil Köyü, Özelleştirme İdaresi’nin 31 Ocak 2005 tarihinde özelleştirme kararı ile satış programına alınmıştır. Ardından mülkiyeti Hazine’ye ait 187 ada 7 ve 16 parseller, mülkiyeti Emekli Sandığı’na ait 187 ada 14 ve 15 parseller ile 187 ada 19 parsel numaralı orman vasıflı parselin kullanım hakkı ve bu taşınmazlar üzerinde bulunan her türlü muhdesatın satışı, 13 Temmuz 2006’da yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi veren Yıldırım Dış Ticaret Pazarlama A.Ş.’ye 8,2 milyon Dolara yapılmıştır.

Ancak daha sonra Özelleştirme Yüksek Kurulu 31.09.2006 tarihinde, 2006/82 sayılı kararı ile Foça Tatil Köyü’nün satışını iptal etmiştir.

Yukarıda adı geçen taşınmazlardan Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki 187 ada 14. ve 15. parseller 5502 sayılı kanun kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu’nun 16.05.2007 tarih ve 2007/19 sayılı toplantısında “Sosyal Güvenlik Kurumu hizmetleri gereği ihtiyaç duyulmadığından” satışı yapılmak üzere hazineye devri uygun görülmüş ve Maliye Bakanlığı’nın 14.07.2007 tarih ve 41962 sayılı yazıları ile taşınmazlar, 29.08.2007 tarihinde hazine adına tapuda tescil edilmiştir.

Bu defa daha önce hazineye ait olan 187 ada 7 ve 16 no’lu parsellerin yanı sıra emekli Sandığı’ndan hazineye intikal eden 14 ve 15 no’lu parseller de dahil olmak üzere toplam dört parsel (Orman İdaresi’ne ait parsel dahil değildir.) taşınmazlar üzerlerindeki muhdesatlar dahil, 02.11.2010 tarihinde toplam 67 milyon 550 bin TL bedelle satış için ihaleye çıkarılmıştır. Ancak ihaleye iştirak eden olmadığından satış gerçekleşmemiştir. Oysa madem özelleştirilmesi mümkün değildi neden işleyen bu tesis Club Med gibi köklü bir şirketin elinden alındı ve atıl duruma getirildi, altın yumurtlayan tavuk kesildi?

Taşınmazların “Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre turizm amaçlı tasarruf hakkının bakanlıklara devredilmesi 22/07/2010 tarih ve 156510 sayılı yazı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca talep edilmiş, Maliye Bakanlığı (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) 23/02/2012 tarih ve 422 sayılı olurlarıyla 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nun Geçici 3. Maddesi hükmü uyarınca satışı yapılmak üzere Hazine adına tescil edilen 187 ada, 14 parsel no’lu ile 187 ada 15 parsel numaralı taşınmazın bedelinin 29.08.2012 tarihinden sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenmesi şartıyla taşınmazların tahsisi uygun görülmüş olup, 11/06/2012 tarihi itibariyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yer teslimi yapılmıştır. Şu an için orman alanı hariç diğer tüm parseller Kültür ve Turizm Bakanlığı tasarrufu altında bulunmaktadır.

Belediyenin Girişimi Sonuç Verecek mi?

Tesis Turizm Bakanlığı’na devredildikten sonra, Foça Belediye Başkanlığı, öncelikle alanın imar planının yapılması gerekliliğini öngörmüş, alanın imar planının yapılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan 5 Kasım 2013 tarihinde “İmar planı yapılmasında sakınca yoktur.” yazısı almıştır. Şu an ÖÇK (Özel Çevre Koruma) alanında kalan Tatil Köyü’nün Foça Belediye Başkanlığı’nın marifetiyle imar planı yapılmıştır. Plan, halen (20.05.2016 itibarı ile) Şehircilik ve Çevre Bakanlığı’nda onay beklemektedir. Onaylanması halinde Tatil Köyü ile ilgili her an her türlü yeni ve olumlu bir gelişme olabilir. Bugüne kadar herhangi bir olumlu ilerleme kayıt edilememesinin en önemli sebebinin imar planı olmamasından kaynaklandığını düşünüyorum.

Foça Tatil Köyü Foçalılarındır 

Bu arada yaptığım araştırmalar sırasında gönlümü rahatlatan 19.09.2010 tarihinde Foça Belediye Başkanlığı’nın Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Tatil Köyü’nün Foça Belediyesi’ne tahsisi ile ilgili yazdığı yazı olmuştur. Bu bağlamda Foça Belediye Başkanlığı, Foça Tatil Köyü’nün bugün (20.05.2016) içinde bulunduğu metruk durumun ortadan kaldırılması ile oluşabilecek yangın ve benzeri olumsuzlukların önlenmesi ve ülkemiz turizmine kazandırılması amacı ile Foça Belediyesi’ne süreli veya süresiz tahsisinin yapılmasını istemiştir. Umut ederim en azından bu istek kabul görür, Foça Tatil Köyü Foçalıların belediyesi tarafından tasarruf altına alınır. Gerçi Foça Belediyesi’nin resmi yazıyla, alanın belediyeye tahsisini istemesi üzerinden yaklaşık iki sene geçmiş olmasına rağmen bakanlıktan henüz olumlu veya olumsuz cevap alınamamıştır. Bu arada alanın tamamı 280 dönüm civarında olup, bunun ormana ait olan 144 dönümü üzerine Orman İdaresi’nin 1. Sınıf Mesire Yeri yapmayı planladığı bilinmektedir. Bu planlama içerisinde Tatil Köyü’nün geride bıraktığı çok miktarda evin de mesire alanı içerisinde kalacağı ve kullanılacağı da kaçınılmaz bir gerçektir. Böyle vahim bir durumun vücut bulması halinde aynı alana Tatil Köyü benzeri bir tesisin yapılması ihtimali tamamen ortadan kalkacaktır. Bu bakımdan başta Foça Belediyesi seçilmişleri, Büyükşehir Belediye yetkilileri, sivil toplum kuruluşları olmak üzere muhakkak ve muhakkak eski Tatil Köyü alanının sadece ve sadece Foça’nın dokusuna uygun bir şekilde bir turizm işletmesine kazandırılması için gözlerini açık, ellerini çabuk tutmaları; bu uğurda çok çalışmaları, bu işi birinci dereceden görev olarak kabul etmeleri gerekmektedir. Aksi olabilecek her türlü gelişmeye her zaman şiddetle karşı koymalıdır. Tatil Köyü’nün yapılışı sırasında başta Foça Belediyesi’nin ve Foçalı bazı ailelerin fedakarlıkları ile vücuda gelen Foça Tatil Köyü alanının bundan sonra da tasarrufu konusunda Foçalıların fikri ve görüşünün alınması elzemdir, haktır, şarttır.

Yenigün