GYO'lar ve GYF'ler konuta erişimi kolaylaştırabilir! 

2020 pandemi etkisinin fiyatlanmaya başlanmasının ardından barınma krizi ortaya çıktı. Peki konut piyasası nasıl düzelir? İşte detaylar...

Dünya Gazetesi köşe yazarı Çağlar Kimençe, bugünkü köşesinde barınma sorununu kaleme aldı. 2020 pandemi etkisinin fiyatlanmaya başlanmasının ardından arz kesintilerinin tetiklendiğine dikkat çeken Kimençe, "Reel kesim hızla reaksiyon verdi ve bu finansal piyasaları da etkiledi. Merkez bankaları, ortaya çıkan üretim ve talep sorunlarının etkilerini gidermek için tarihi sayılabilecek genişleyici hamleler yaptılar" diye konuştu.

Çağlar Kimençe, diğer taraftan ise ülke yönetimlerinin de harekete geçerek bi­reylere ve şirketlere mali destek sağlamaya başladıklarını, uygulanan tedbirlerle ekonomilerin canlanmaya başladığını fakat arz sorunu giderilmeye çalı­şılırken ortaya yeni sorunların çıktığını belirtti.

2019'DAN 2024 AĞUSTOS'A KADAR KONUT ENDEKSİ 11,9 KAT ARTMIŞ 

Çağlar Kimençe'nin aktardığına göre, Mal ve hizmet fiyatlarının ulaştığı pande­mi sonrası fiyatlar, mali değeri yüksek mallara erişimin zorlaşmasına neden oldu. 

"Barınma, temel ihtiyaçlar arasında önemli bir yere sahip. Pandemi ile oluşan dengesizlik­ler ve konut ihtiyacının misli olarak artması, global çapta barınma sorununun yaşanması­na yol açtı. Geldiğimiz noktada konut maliyet­lerindeki artış kira ve satın alma isteklerinin önüne çıkan diğer engel konumunda" ifadelerini kullanan Kimençe, dezenf­lasyon sürecinde; talebin kısıldığına, ürüne ya da hizmete erişimi kolaylaştıran kredi kanalı­nın daraldığına ve kredi fiyatlarında artış ya­şandığına dikkat çekti. 

2019 yıl sonundan 2024 Ağustos sonuna ka­dar olan dönemde, TCMB Konut Endeksi 11,9 kat, TÜFE 5,6 kat ve dolar kuru 5,7 kat  yükselmiş durumda. 

Rakamlar, konut fiyatları­nın diğer varlıklara göre çok belirgin artmasının konuta erişimin daha da zorlu hale geldiğini açıkça gösteriyor. 

Kimençe, "Aynı dönem­de asgari ücret de 7,8 kat yükselmiş ki bu durum, TÜFE artışının üzerinde olmasına rağmen konut fiyatlarındaki artışın gerisinde oluyor" dedi. 

KONUT EDİMİNDE GYO'LAR

Çağlar Kimençe, söz konusu yazısında "Konut ediniminin zorlaşması, söz konusu ihtiyacın giderilmesi için finansal araç çeşitliliğinin çoğalması gerekliliğini gündeme getiriyor. Bu konuda ilk akla gelen ve piyasada uzun süredir olan, gayrimenkul yatırım ortaklık­ları (GYO) oluyor. Anonim şirket tüzel kim­liği ile kurulmuş ve BIST’te işlem görmekte olan söz konusu şirketler, konut ediniminin kolaylaşmasını sağlayabilir mi sorusuna bir bakalım" diye konuştu. 

2020 yılının başından bu güne kadar, pandemi sonrası dö­neme, baktığımızda TCMB Konut Endeksi’nin 11,9 kat, BIST GYO Endeksi’nin 7,2 kat arttı­ğını aktaran Kimençe, BIST GYO Endeksi’nin içinde yer alan majör GYO şirket hisselerindeki artış­ların geniş dağılımı işaret ettiğine, İş GYO ve Em­lak GYO sırasıyla 9 ve 8,8 kat artış ile TCMB Konut Endeksi’nde en yakın artış kaydeden­ler olurken, Halk, Vakıf, Ziraat gibi diğer majör GYO’ların performansları belirgin ölçüde zayıf görünüm sergilediğine dikkat çekti. 

Kimençe, "Bu noktada konut fiyatla­rını belirleyen dinamiklerle, BIST fiyatlarının dinamiğinin farklı olduğu gerçekliğini vurgulayabiliriz. Ayrıca söz konusu hisselerin ve BIST GYO Endeksi’nin, fiyat endeksi oldukla­rını ve temettü ödemelerini dışarıda bıraktığı­nı da hatırlayalım. Temettü ödemeleri dahil edil­se bile, belirgin farkın kapanmasını sağlama­da pek mümkün olmayacağını da söyleyebiliriz" bilgilerini verdi. 

GAYRİMENKUL YATIRIM FONLARI KONUTA ERİŞİMİ KOLAYLAŞTIRIR MI? 

Yetkili finans kuruluşları son dönemde ar­tan sayıda gayrimenkul yatırım fonlarını ürün gamlarına dahil etmeye başladı. Kamu Aydınlat­ma Platformu’na (KAP) göre bugün itibari ile bu nitelikte 201 adet fon mevcut. 

Fonbul.com’a göre bu fonların büyüklüğü ise 110 milyar Türk Lirası seviyesinde. Söz konusu fonların, satın alınmak istenen bölgedeki gayrimenkul­lere yatırım yapmış olmaları, arzu edilen ko­nut edinim isteğini kolaylaştırabilir. Söz konusu fon pazarının sayı, hacim ve kapsadığı lokasyon olarak hızlanarak büyüye­bileceği öngörülüyor. 

BUNDAN SONRA KONUT PİYASASINDA NE OLUR? 

Çağlar Kimençe, söz konusu yazısında konut piyasasında bundan sonraki sürece de değindi. 

Kimençe, "Gayrimenkullerin finansal ürüne dönüşmesi­nin yasal çerçevesi ilerleme kaydediyor. Söz ko­nusu ilerlemenin barınma ihtiyacının teminine fayda sağlayacağı, temini kolaylaştıracağı açık. Temel bir ihtiyacın giderilmesine katkı sunmak, finansal araç arz edenlere pazarın potansiyelin­den yararlanma imkanı vereceği aşikar. Ürün gamının genişlemesi, rekabetin ve kalitenin art­masına da vesile olacaktır. Sürecin arz edenler ve talep edenler açısından ise kazankazan ekse­ninde ilerleyeceğini düşünüyoruz" açıklamasında bulundu.