Hangi market kimin? Kim yönetiyor?
Türkiye genelinde zincir marketlerle ilgili yürütülen "fahiş fiyat" tartışması gündemde büyük yankı uyandırdı. Siyasi liderler bu tür marketleri ürünlerine çok sık zam yapmakla eleştirirken şirketler ise yüksek enflasyon oranlarınını işaret ediyor. Peki, zincir marketlerle ilgili neler biliniyor?
BİM MARKET KİMİN? BİM'İ KİM YÖNETİYOR?
BBC Türkçe'de yer alan detaylara göre, bahsi geçen marketlerden en büyük beşinin sahiplik yapısı, son dönemdeki kâr bilgileri ve piyadaki büyüklükleri mercek altına alındı. Kurucuları arasında Mustafa Latif Topbaş, Cüneyt Zapsu, Aziz Zapsu, Yasin Kadı gibi isimlerin olduğu BİM, 1995 senesinde 21 mağaza ile faaliyete başladı. Birleşik Mağazalar A.Ş. (BİM), günümüzde organize perakende sektöründe pazar payı en yüksek şirket. Zaman içinde sermaye sahipliği ve yönetim kurulu yapısında değişiklik oldu.
Şirketin internet sitesinde bulunan bilgilere göre grup, 2021 sonu itibariyle 9 bin 451 market sayısına ulaştı.
File Marketleri de BİM’in bir projesi olarak faaliyet gösteriyor. File ile birlikte mağaza sayısı 9 bin 611. BİM sadece ülkemizde değil, yurt dışında Fas ve Mısır’da faal durumda. Fas’ta 2021’de 578, Mısır’da ise 300 mağazası bulunuyor. Türkiye, Mısır ve Fas’daki toplam mağaza sayısı 10 bin 489 yapıyor.
BİM sitesinde, 2021 sene sonu itibariyle 3 bin 723’ü ofis, 6 bin 437’si depo ve 60 bin 37’si mağazalarda olmak üzere toplam 70 bazı 197 kişinin istihdam aldığı bildiriyor.
Kamu Aydınlatma Platformu’nun (KAP) verilerine göre BİM’in hisselerinin yüzde 15,15’i Merkez Bereket Gıda şirketine ait. Naspak Gıda şirketi ise BİM hisselerinin yüzde 11,30’unu elinde tutuyor. Bu iki şirket Topbaş ailesinin farklı üyelerinin yönetiminde bulunuyor. BİM hisselerinin yüzde 71,03’ü halka açık, yüzde 2,52’si halka kapalı. Yönetim Kurulu’nun başında Mustafa Latif Topbaş bulunuyor. BİM, 2022 yılının ilk dokuz ayında yaklaşık yüzde 109 oranında bir artışla, 4,8 milyar lira kâr elde etti.
A101 KİMİN? A101'İ KİM YÖNETİYOR?
2008 yılında kurulan A101, Türkiye’nin en yaygın market zinciri. BİM’in kurucuları arasında yer alan fakat daha sonra BİM’den ayrılan Cüneyt ve Aziz Zapsu, A101’in kuruluşunda da önemli rol üstlendi.
Turgut Aydın’ın kurucusu olduğu Aydın Grup’un 2009'da A101'e dahliyle yeni bir süreç başladı. 2014 yılında Aydın Grup A101 şirketindeki payını yüzde 79’a yükseltti.
Ağustos 2016’da, Gülen yapılanmasına finansal destek sağlama iddiasıyla sürdürülen bir soruşturma kapsamında, dönemin A101 Yönetim Kurulu Başkanı Turgut Aydın ve Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Yaşar Aydın gözaltına alındı. İş insanları kısa süre sonra serbest bırakıldı.
Sitesinde yer alan bilgilere göre A101’in, 2021 ysene sonu itibariyle 11 binin üzerinde mağazası bulunuyor. Yine sitedeki bilgilere göre 61 binden fazla çalışanı ve 600’ün üstünde tedarikçisi var.
A101’in Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Yaşar Aydın, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ise Turgut Aydın. Halka açık olmadığı, Borsa İstanbul’da işlem görmediği için A101’in mali verileri kamuya kapalı.
ŞOK MARKETLER KİMİN? ŞOK'U KİM YÖNETİYOR?
Sitesinde yer alan bilgilere göre 2011 yılında 1.255 mağaza ve yedi depo ile Ülker ailesinin elindeki Yıldız Holding bünyesine katılan ŞOK Marketler zinciri, 1995 yılında 13 mağaza ile faaliyet almaya başladı.
2013 yılında Dia S.A., Onurex, Dim mağaza zincirini satın aldı ve 2014’te tüm mağazalar ŞOK mağazalarına dönüştürüldü. Her sene yaklaşık bin mağaza açma hedefi bulununan zincir marketin Türkiye’nin 81 ilinde 9 bin 523’ü aşan mağazası, 31 dağıtım merkezi ve 40 bini aşan personeli var.
KAP’taki bilgilere göre ŞOK Marketler zincirinin hissedarları ve sahip oldukları hisse yüzdeleri şu şekilde:
- Turkish Retail Investments B.V: Yüzde 24,27
- Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı: Yüzde 23,66
- Small Cap World For Reconstruction and Develeopment: Yüzde 5,72
- İstanbul Portföy Yıldız Serbest Özel Fon: Yüzde 5,13
ŞOK Marketler'in Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Solakoğlu, Ali Ülker yönetim kurulu başkan yardımcısı, Murat Ülker ise yönetim kurulu üyesi. ŞOK Market zinciri, 2022 ilk dokuz yayında yaklaşık yüzde 282 artışla 1,8 milyar lira kâr elde etti.
MİGROS KİMİN? MİGROS'U KİM YÖNETİYOR?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1954 senesinde aldığı bir kararla İsviçre’deki Migros’a benzer bir organizasyon kurma kararı aldı ve belediye kontrolünde gıda ve ihtiyaç malzemelerini seyyar satış kamyonlarıyla satan bir sistem kurdu. Koç Grubu, 1975 senesinde Migros’taki çoğunluk hisselerini aldı ve mağazalar İstanbul’dan Türkiye’ye yayılarak yaygınlaştı.
2005 yılında Migros, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bir projesi olarak doğmuş olan Tansaş’ı bünyesine kattı. Sitesinde bulunan bilgiye göre 2008 yılında hisselerin Moonlight Perakende ve Ticaret A.Ş.’ye devri tamamlandı.
2015’te ise Migros’un hisselerinin yüzde 40,25’ini Anadolu Endüstri Holding satın aldı. KAP’taki verilere göre Migros Ticaret A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanı, Tuncay Özilhan. Özilhan, Anadolu Grubu’nun da Yönetim Kurulu Başkanı. KAP’ın verilerinde, sermaye yapısında yüzde 49,18 oranı ile "MH Perakendecilik ve Ticaret Anonim Şirketi" yüzde 50,82 ise "diğer" görülüyor. Macrocenter da Migros Ticaret A.Ş. bünyesinde bulunuyor. Sitesinde yer alan bilgiye göre şirket.; 2.714 Migros ve 131 Macrocenter olmak üzere yurt içinde 81 şehirde 2.843 mağazayla faaliyette bulunuyor.
2022 senesinin ilk dokuz ayında net dönem kârı, yüzde 282,8 artışla yüzde 1,4 milyarı buldu.
CARREFOURSA KİMİN?
Türkiye’deki ilk marketini 1993 yılında İstanbul İçerenköy’de açan Carrefour, çalışmalarına 1963 yılında Fransa’da başlamış ve dünya çapında faaliyet gösteren bir perakende zinciri.
1996’da Sabancı Holding ile Carrefour Grubu’nun gerçekleştirdiği ortaklık sonucu CarrefourSA ismi doğdu ve bu isimle ilk market Adana’da açıldı. CarrefourSA 1999’da Continent, 2005’te ise Gima ve Endi marketlerini satın alarak market ağını büyüdü.
2015'te CarrefourSA, İsmar ve 1e1 marketlerinden toplam 55 marketin yanı sıra Kiler Alışveriş Hizmetleri Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ninyüzde 85 hissesini satın aldı. Şirketin yönetim kurulu başkanı Nusret Orhun Köstem, yönetim kurulu başkanvekili ise Laurent Charles René Vallée. KAP’ta yer alan sermaye payları şöyle: Hacı Ömer Sabancı Holding Anonim Şirketi (Yüzde 57,12), Carrefour Nederland BV (Yüzde 32,16), diğer (Yüzde 10,72). Sitesindeki detaylara göre CarrefourSA’nın bugün, 52 şehirde 643 marketi ile dokuz deposu bulunuyor ve bu işyerlerinde 10 bin 500 personel çalışıyor. CarrefourSA, 2022’nin ilk dokuz ayını toplam yaklaşık 184 milyon lira net zarar ile kapanış yaptı.
O ilde 11 arsa, 3 konut ve 1 adet iş yeri satışa sunuluyor! Tarih resmen açıklandı!
Konut sitesi aidatlarında zam dönemi başlıyor! Aidatlara yüzde 60'lık dev zam kapıda...
