Hangi sözleşmeler damga vergisine tabidir? 30-09-2014

Damga vergisi, bir kağıdın yazılıp imzalanarak veya imza yerine geçen işaret konularak düzenlenmiş olması halinde ödeniyor. Peki, damga vergisi ne zaman ödenir? Hangi sözleşmeler damga vergisine tabidir?

Hangi sözleşmeler damga vergisine tabidir?

Damga vergisi, bir kağıdın yazılıp imzalanarak veya imza yerine geçen işaret konularak düzenlenmiş olması ve düzenlenen kağıdın hukuki sonuç doğuracak şekilde ilgili yerlere ibraz edilmesi koşullarının birlikte gerçekleşmesi halinde ödeniyor.

Damga vergisinin hangi kağıtlar için ödenmesi gerektiği, Damga vergisi kanunu kapsamında açıklanıyor. Ayrıca, damga vergisinin tabi olduğu sözleşmeler, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 23294678-010.07.02/51009 sayılı genelge kapsamında açıklanıyor. Peki, hangi sözleşmeler damga vergisine tabidir?

Hangi sözleşmeler damga vergisine tabidir?

A) TELLALİYE (SİMSARLIK) SÖZLEŞMESİ

1) Tellaliye sözleşmesinin Damga Vergisine tabi olması: Emlakçılar tarafından müdürlüklere ibraz edilen tellaliye sözleşmeleri, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun l inci maddesi ve Kanunun eki (I) sayılı tablonun "I-Akitlerle İlgili Kağıtlar" bölümünün A/1 fıkrası gereği damga vergisine tabidir.

2) Tellaliye sözleşmesinin belli bir bedel içermemesi: Müdürlüklerin, bedel içermeyen tellaliye sözleşmelerinde damga vergisinin ödenip ödenmediğini arama yükümlülüğü bulunmamaktadır, bu sözleşmeler belli bir bedel içermediği için damga vergisine tabi değildir. Ancak, sözleşmede açıkça bedel yok ise de, damga vergisinin alınacağı matrahın vergi dairesince belirlenebilmesinin mümkün olduğu hallerde bu tip sözleşmeler damga vergisine tabi olduğundan bunların vergi dairelerine tutanakla ihbarı gerekmektedir.

3) Tellaliye sözleşmesinin emlakçıya iade edilmesi: Damga vergisinde vergiyi doğuran olay Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların düzenlenmiş olması olduğundan, sözleşmelere ait nüshaların bir kısmının müdürlükte kalıp kalmamasının vergilendirmede bir önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle belli bir bedel içeren tellaliye sözleşmesi ibraz edene iade edildiği hallerde bu sözleşmeler nüsha sayısı itibarıyla damga vergisine tabidir.

4) Tellaliye sözleşmesinin fotokopisinin ibrazı: Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların resmi dairelere ibraz edilecek suretlerinin ise Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/3 maddesi uyarınca maktu damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

5) Satışa esas beyan değerinin gerçek satış değerinden düşük beyan edilmesi ile damga vergisinin taşınmaz rayici üzerinden mi, yoksa sözleşme ücreti üzerinden mi tahsil edileceği: 492 sayılı Harçlar Kanununun "Kayıtlı değer, Emlak vergisi değeri" başlıklı 63/5 maddesi, " (Değişik üçüncü fıkra: 4/6/2008-5766/11 md.) Tapuda yapılan işlemden sonra, emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin veya beyan edilen devir ve iktisap bedelinin gerçek durumu yansıtmadığının tespit edilmesi halinde, aradaki farka isabet eden harç ikmalen veya re'sen tarh edilir. Bu suretle tarh edilecek tapu ve kadastro harcı için, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan vergi ziyaı cezası % 25 nispetinde uygulanır. Takdir komisyonu kararlarına istinaden bu fıkra uyarınca tarhiyat yapılamaz." hükmündedir.

Bu nedenle, satış işlemlerinde satışa esas beyan edilen değerin gerçek satış değerinden düşük beyan edildiğinin dosyada mevcut tellaliye sözleşmelerinden anlaşıldığı hallerde, noksan alınan harçlarının ikmali için durumun vergi dairesine ihbar edilmesi gerekmektedir. Tellaliye sözleşmelerinde ise, taşınmaz rayiç bedeli ile sözleşme bedeli karşılaştırılarak, en yüksek vergi alınmasını gerektiren bedel üzerinden damga vergisi alınması gerekmektedir. İşlem anında böyle bir durumun tespiti halinde damga vergisinin ödenmiş olduğunun aranması, önceden yapılan ve zamanaşımına uğramamış bir damga vergisi borcunun tespiti halinde ise durumun bir tutanak ile mahalli maliye kuruluşuna bildirilmesi gerekmektedir.

B) İRTİFAK HAKKI DEVİR SÖZLEŞMESİ

1) Hazine (malmüdürlüğü veya milli emlak müdürlüğü) ile müteahhitler arasında resmisenetten önce düzenlenerek tapu müdürlüğüne gönderilen, düzenlenecek resmi senette busözleşmeye (irtifak hakkı devir sözleşmesine) atıf yapılmasının istenildiği hallerde, irtifak hakkı devir sözleşmesi Damga Vergisi Kanununun l inci maddesi ve Kanunun eki (1) sayılı tablonun "I-Akitlerle İlgili Kağıtlar" bölümünün A/1 fıkrası gereği Damga Vergisine tabidir.

2) Hazine ve diğer kamu kurumları ile irtifak hakkı lehtarı arasında yapılan irtifak hakkı devir sözleşmeleri tapuda resmi şekilde düzenlenmemiş dahi olsa Damga Vergisine tabidir.

3) Hazine (malmüdürlüğü veya milli emlak müdürlüğü) ile müteahhitler arasında resmi senetten önce düzenlenen irtifak hakkı devir sözleşmelerine ilişkin Damga Vergisinin, 44 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği hükümlerine göre ödenmesi gerekmekte olup verginin ödenmemesi ya da noksan ödenmesi durumunda söz konusu sözleşmeye taraf idarenin (malmüdürlüğü veya milli emlak müdürlüğü) vergi ve cezadan dolayı müteselsil sorumluluğu bulunmaktadır.

4) Damga Vergisi Kanunu 44 Seri No.lu Genel Tebliğinin "I-Genel bütçeli dairelerle kişiler arasında düzenlenen kağıtlara ilişkin Damga Vergisi uygulaması" başlıklı bölümünde; genel bütçeli daireler ile kişiler arasında düzenlenen (ihale kararları hariç) kağıtlara ait Damga Vergisinin, anılan dairece kağıdın mahiyeti ve nispi veya maktu vergi tutarını gösteren formüle edilmiş bir yazıyla, kişinin tabi olduğu ödeme usulüne bakılmaksızın, kişiler tarafından, kağıdın düzenlenmesinden önce peşin olarak, genel bütçeli idarelere hizmet veren saymanlıklara veya mükellefin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine makbuz karşılığı ödeneceği açıklanmıştır.