Heybeliada Ruhban Okulu'nda Türk ve Yunan sanatçılar bir araya geliyor!

Açılıp açılmayacağı konusu yıllardır özellikle Türkiye -Yunanistan arasında ‘diplomatik savaşlar’a sahne olan Heybeliada Ruhban Okulu, pazar günü kapılarını açıyor. Ancak açılış nedeni eğitim değil, konser. ‘Yunanistan’dan Türkiye’ye Kültür Yolculuğu’ etkinliğinde Türk ve Yunan sanatçılar Ruhban Okulu’nda birlikte sahne alacak.

1844’te Hıristiyan Ortodokslar arasında dini birliği korumak amacıyla teoloji okulu olarak kurulan ve 1971’de kapatılan Heybeliada Ruhban Okulu, son dönemlerde alevlenen tartışmalarla yeniden gündemde. Önce açılışına ilişkin düzenlemenin ‘Demokratikleşme Paketi’nde olduğu iddia edilen, ardından Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın “Gerçekleşmesi için birtakım iç dış şartların olgun hale gelmesi lazım” sözleriyle açılma beklentisi oluşan Heybeliada Ruhban Okulu’nda son günlerde farklı bir hazırlık var. 

127 yılda 1000’e yakın mezun veren ve mezunları arasında 12 İstanbul Patriği bulunan Ruhban Okulu’nda 22 Eylül Pazar günü ‘Yunanistan’dan Türkiye’ye Kültür Yolculuğu’ etkinliği düzenlenecek. ‘Heybeliada Dini Müzik Sempozyumu’nun ardından saat 18.30’da başlayacak etkinlikte Yunan ve Türk sanatçılar bir araya gelecek. Etkinlik için Yunanistan’dan müzisyen Eleni Tsaligopoulou ve Kostas Thomaidis gelirken, onlara Türkiye’den Mustafa Doğan Dikmen, Engin Arslan ve Heybeliada’ya yerleşen Yunan sanatçı Vassiliki Papageorgiou eşlik edecek. 

Etkinlikte ayrıca şef Stathis Soulis yönetiminde Mızraplı Telliler Orkestrası ‘Thanasis Tsipinakis’ ile ‘Bosphorus’ orkestrası da yer alacak. 

Yunanistan’dan gelecekler arasında piyanist Yorgos Andreu ve klarnetçi Manos Ahalinotopulos da bulunuyor. Etkinliğe dini liderler de katılacak. Konseri izleyecekler arasında İstanbul Rum Patriği Bartholomeos ile 20-23 Eylül arasında İstanbul’u ziyaret edecek olan Bulgaristan Patriği Neofit de yer alacak. 

Sergi düzenlenmişti

Heybeliada Ruhban Okulu 29 Ağustos 2010’da da kapılarını açmış, Yunanistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu ile Atina Belediyesi’nin ev sahipliğinde ‘İstanbul’un İzini Sürmek’ adlı sergi düzenlenmişti. Serginin açılışı, Heybeliada Aya Triada Kilisesi’ndeki ikindi ayininden sonra Fener Rum Patriği Bartholomeos tarafından yapılmış, sergideki eserler 20 günlüğüne kapılarını açan Heybeliada Ruhban Okulu’nda sergilenmişti.

‘Hükümetin yeterli gücü var’

Konserde yer alan sanatçılardan biri Vassiliki Papageorgiou. Türkiye’de özellikle İlhan Şeşen ve Grup Gündoğarken ile yaptığı düetlerle tanınıyor. Özellikle de ‘Rüzgâr’ şarkısı ile… 

Ailesinin kökeni  İzmir  ve Midilli Adası’na uzanıyor. Atina’da doğan sanatçı 20 yıl önce Türkiye’ye konser vermeye geldi ve kaldı. Son 18 yıldır da Ruhban Okulu’nun ihtişamlı binasının bulunduğu Heybeliada’da yaşıyor. Bu yüzden pazar günü gerçekleşecek olan konser onun için ayrı bir önem taşıyor. Konserin yapılacağı yer Heybeliada Ruhban Okulu olunca Papageorgiou ile bu konudaki beklentilerini de konuştuk.

Atina’dan geldiniz ve İstanbul’da yaşamak için Heybeliada’yı seçtiniz. Bu adanın sizin için ne anlamı ne?

Bu şehre ‘Kompania Rembetika’ ile birlikte ilk kez 1993’te geldim. Aslında 3 hafta kalacaktım, ardından 3 aya çıktı. Sonundaysa temelli yerleşmeye karar verdim. Çünkü burada çok büyük bir müzik hafızası var. Geleneksel müzik çok güçlü. Kültürümüzü korumamız gerekiyor. Kendi geleneğimizi bilirsek ötekinin geleneğini daha iyi takdir edebiliriz. Aslında bu bir anahtar. 

Ancak bu kültürün devamı için gerekli yerlerden biri olarak gösterilen Heybeliada Ruhban Okulu hâlâ kapalı. Son günlerde ise demokratik açılımda yer alacağı iddiaları var.

Bu ada için eskiden ‘yüzen üniversite’ deniliyordu. Nedeni burada eğitimin yüksek seviyesi ve kültürüydü. Hem Rum hem Türk okulları vardı. Şimdiyse bir üniversite kapalı duruyor. Çok yazık oluyor. Yeniden açılması sembolik olarak çok önemli. Korku ve kuşkuların aşılması gerekli. Bu ada yeniden kültür adası olabilir. Bütün kültürleri birleştiren bir adaya da dönüşebilir. Bu ütopya değil, yeter ki yeterli irade olsun. 

Yıllardır Türkiye’desiniz ve her iktidar döneminde Heybeliada Ruhban Okulu için söz verildiğine şahitsiniz. Sorun idarede mi iradede mi?

Okulun açılacağı sürekli söyleniyor ama olmuyor. Niyet var ama engeller çıkıyor. Bu bence irade meselesi. Hep sorun idareden çıkıyormuş gibi görünüyor ama irade gerekli. 

Siz AK Parti iktidarından umutlu musunuz?

Bu hükümet azınlıklar konusunda daha duyarlı. Yeterli gücü de var. 11 yıldır ülkeyi yönetiyor. İrade ve daha iyi bir gelecek inancı varsa bütün idari engeller de kaldırılabilir. Ruhban Okulu açılırsa herkes sevinecek. Eminim ki karşı çıkan insanlar bile kabul edecek. Bu sadece din değil aynı zamanda bir kültür konusu.

Neden kapalı?

1971’de Anayasa Mahkemesi tarafından bütün özel yükseköğretim kurumlarının bir devlet üniversitesine bağlanması kararlaştırılmış ve Heybeliada Ruhban Okulu da ‘özel yüksekokul’ statüsünde değerlendirilmişti. Okulun varlığını sürdürebilmesi için bir Türk üniversitesi veya bir ilahiyat fakültesine bağlanma şartı getirilmişti. Patrikhane bu durumu kabul etmeyince Heybeliada Ruhban Okulu kapatılmıştı.

RADİKAL