İnşaat sektöründe stok eritiliyor!

Öncelikli tespit galiba şu olmalı: "İnşaat sektöründe hala bir arz fazlalığı var..."

Sonra şu gerçeğin altını çizmeli: "Sektör bu fazlalığın elbette farkında ve stokları eritebilmek için hız kesme uğraşı içinde..."

Türkiye İstatistik Kurumu'nun Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile ortaklaşa yaptığı açıklamaya göre yılın ilk çeyreğinde belediyeler yaklaşık 229 bin daire için yapı ruhsatı düzenledi. Ruhsat verilen daire sayısında geçen yılın aynı dönemindeki 259 bin adede göre yüzde 12'ye yakın bir azalma var.

İşte bu büyüklüğe bakarak sektörün frene basma çabası içinde olduğu yorumunu yapıyoruz. Elbette yıldan yıla dalgalanmalar yaşanabilir; bu yıl da dalganın dip noktalarından biri oluşuyordur, bu da mümkün; ama klasik ifadeyle "dağ-taş" konutla dolunca bir yerde de frene basmak zaten şart olacaktı ve o oluyor gibi görünmektedir.

Bu yıl en azından geçen yıldan daha az konut için yapı ruhsatı alınması, gelecek yıllarda tamamlanıp bitecek ve yapı kullanma iznine bağlanacak konut sayısında görece bir yavaşlama, belki de bir azalma gözlenebileceğine işarettir.

Bitenlerde artış var

İnşaatına yeni başlanacak konutların sayısında ilk çeyrek itibariyle geçen yıla göre bir gerileme var. Ancak, inşaatı tamamlanmış ve kullanıma hazır hale getirilmiş, bundan ötürü de yapı kullanma izni verilmiş dairelerin sayısında ise artış söz konusu.

TÜİK verilerine göre, belediyeler bu yılın ilk çeyreğinde 194 bin daire için yapı kullanma izin belgesi verdiler. Sayı geçen yılın aynı döneminde yaklaşık 165 bindi. Bir başka ifadeyle yapı kullanma izni verilen daire sayısı yaklaşık yüzde 17 arttı.

İlk satışla fark 48 bin

Yılın ilk çeyreğinde gerçekleşen ilk el konut satışı ise 146 bin düzeyinde kaldı. Buna göre, yapı kullanma izni verilen daire sayısı ile ilk el satış arasında 48 bin düzeyinde bir fark oluştu.

Kullanımına izin verilen daire sayısı ile ilk satış arasında oluşan fark, geçen yılın aynı döneminin neredeyse bir kat üstünde. Bu yıl 48 bin adet olan iki büyüklük arasındaki fark, geçen yıl 25 bindi.

Kentsel dönüşümün etkisi

Bir dönem yapı kullanma izni verilen konut sayısı ile ilk satış arasındaki farkın tümü konut stokuna eklenen düzey olarak tanımlanıyordu. Ama kentsel dönüşüm bu tanımın değişmesine yol açtı.

Kentsel dönüşüme konu binalar yıkıldıktan sonra inşaat öncesinde yapı ruhsatı ve bitimde de yapı kullanma izni alınıyor. Ancak bu binalardaki daireler bir anlamda sahiplerine "iade edildiği" için, bir satış söz konusu olmuyor. Dolayısıyla yapı kullanma izni ile ilk satışı karşılaştırmak gerçek anlamda doğruyu göstermeyebiliyor.

Ancak, yapı kullanma izni verilen dairelerin ne kadarının kentsel dönüşüm kapsamında olduğuna ilişkin veri bulunmadığı için bu konuda sağlıklı bir değerlendirme de yapılamıyor. Sonuçta, kullanım izni verilen daire sayısı ile satılan ilk el daire sayısı arasındaki farkın gerçek anlamda ne kadarının konut stokuna eklendiği konusunda bir yorum yapmak pek mümkün olmuyor.

Alaattin AKTAŞ/Dünya