İSO 500'de ilk 100'e hangi şirketler girdi?

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçlarında ilk sırayı geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) aldı.

TÜPRAŞ, 2013' te 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv Sanayi AŞ izledi. Üçüncü sırayı ise 9 milyar 263  milyon 860 bin 1 lira ile Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) aldı.

İSO'nun ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçları düzenlenen toplantı ile açıklandı. Araştırma sonuçlarına göre, 2013 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden satışları, 2012 yılına göre yüzde 8,3'lik bir artışla 353 milyar 699 milyon liradan 383 milyar 36 milyon liraya çıktı. Ekonominin yüzde 4 oranında büyüdüğü bir yılda yaşanan bu büyüme rakamı "başarı" olarak değerlendirildi.  

Net üretimden satışlar baz alınarak inceleme yapıldığında TÜPRAŞ, 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv  Sanayi AŞ izledi.

2012 yılında beşinci sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 2013 yılı sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. İlk 10 kuruluş arasına girebilen tek kamu kuruluşu olan EÜAŞ'ın üretimden satışları 9 milyar 263 milyon 860 bin lira olarak gerçekleşti.

Dördüncü sırada yine bir otomotiv şirketi olan Oyak-Renault yer aldı. 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Oyak-Renault’un üretimden satışları 8 milyar 646 milyon 831 bin lira oldu. Son yıllarda beyaz eşya alanında gösterdiği başarıyla ilk 10’da yer alan Arçelik, 7 milyar 790 milyon 736 bin liralık üretimden satışlarıyla 2013'ün en büyük beşinci şirketi oldu.

Bir başka otomotiv şirketi TOFAŞ 5 milyar 818 milyon 911 bin lira ile altıncı sırada yer aldı. İlk 10 sıralamasında 2012 yılına göre iki basamak birden yükselen İçdaş Çelik, 5 milyar 640 milyon 702 bin liralık üretimden satışlarıyla yedinciliğe çıktı.

2012 yılındaki yerini koruyan Ereğli Demir Çelik 5 milyar 265 milyon 424 bin liralık üretimden satışıyla 2013 yılında sekizinci sırada yer aldı. Bir başka demir çelik şirketi, İskenderun Demir Çelik de 5 milyar 170 milyon 580 bin liralık üretimden satışıyla bir önceki yıla göre 2 basamak gerileyerek dokuzuncu oldu.

Bu grubun 2012'de 10. sırasında bulunan Aygaz, 2013 araştırmasında da yerini korudu. Aygaz'ın üretimden satışları 5 milyar 26 milyon 95 lira oldu. 

Karlılıkta kamu kuruluşları önde

Araştırmaya göre, üretimden satışlarda ilk 10’da yer alan firmalar değişmezken, karlılığa gelindiğinde daha farklı bir tabloyla karşılaşılıyor. 2012'de en karlı 10 sanayi kuruluşu içerisinde, kamu sektöründe faaliyet gösteren iki kuruluş yer alırken, 2013'te bu sayı 3'e çıkmış durumda. Bu sıralamada asıl dikkati çeken ise kar şampiyonu şirketler arasında imalat sanayi şirketlerinin azlığı. İsmini açıklamayan bir şirket dışındaki 9 şirketten sadece üçü, Mercedes-Benz Türk, Philip Morris ve Soda Sanayii imalat sanayiyi temsil ediyor. Diğerleri enerji ve madenciliği temsil ediyor. 

2013 yılında enerji kaynaklı iki sanayi şirketi kamu kuruluşu karlılıkta ilk iki sırada yer aldı. 2012 yılında en karlı firmalar arasında 12. sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ, 2013'te 2 milyar 569 milyon 102 bin liralık karıyla birinci, 2012'nin en karlı şirketi olan Türkiye Petrolleri, 1 milyar 634 milyon 199 bin liralık karıyla, 2013 yılında ikinci oldu. Sıralamada üçüncü şirket ise isminin açıklanmasını istemedi. 

Karlılıkta dördüncü sırada 842 milyon liralık karla Eti Maden İşletmeleri, beşinci sırada 805 milyon liralık karıyla Mercedes-Benz Türk bulunuyor. 761 milyon liralık karla altıncı sırayı alan Philsa Philip Morris’i yedi ve sekizinci sırada iki maden şirketi takip ediyor. Bu firmalar sırasıyla 669 milyon lira ve 543 milyon liralık karlarıyla Tüprag Metal ve Koza Altın. 

Dokuzuncu sırada kimya sektöründe faaliyet gösteren Soda Sanayii AŞ’nin 523 milyon lira kar ile önceki yıla göre büyük bir çıkış yaptığı görülüyor. Bir diğer madencilik firması olan Eti Bakır ise 442 milyon liralık karıyla 2013 sıralamasında onuncu sırada yer aldı.

TÜPRAŞ ihracatta da lider

Türkiye’nin en büyük şirketi TÜPRAŞ, üretimden satışlardaki liderliğini ihracatta da koruyor. Toplam 4 milyar 118 milyon dolarlık ihracatıyla listenin zirvesinde yer alıyor. Ardından gelen diğer iki şirket de sırasıyla 3 milyar 696 milyon dolar ve 3 milyar 523 milyon dolarlık ihracat tutarlarıyla Ford Otomotiv ve Oyak-Renault oldu. 

TOFAŞ bu klasmanın dördüncüsü ve onu 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Arçelik izliyor. 2012 yılının onuncusu olan Toyota Otomotiv, 2013'te altıncılığa yükseldi. Vestel Elektronik 2013 yılında bir sıra gerileyerek yedinci sırada yer aldı. OMV Petrol Ofisi listede sekizinci sıradaki yerini korurken, onu İçdaş takip etti. Bosch ise 2012 yılında on birinci sıradayken bir basamak yükselerek en büyük 10 ihracatçı sıralamasına onuncu sıradan girmeyi başardı.

En büyük 100 sanayi kuruluşu

İSO'nun "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırmasında ilk 100 sıralaması ve önceki araştırmadaki yerleri şu şekilde: 

2013 Sıra No2012 Sıra NoKuruluşlarÜretimden

Satışlar (Net)

(TL)

11TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.39.729.407.044

22Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.9.714.212.513

35EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü9.263.860.001

43Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.8.646.831.598

54Arçelik A.Ş.7.790.736.897

66TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.5.818.911.878

79İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş.5.640.701.549

88Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.5.265.424.361

97İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.5.170.580.044

1010Aygaz A.Ş.5.026.095.220

1112Çolakoğlu Metalurji A.Ş.4.504.671.148

1229Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş.4.203.818.225

1311PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.3.862.135.599

1413Mercedes-Benz Türk A.Ş.3.512.714.226

1514Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş.3.501.412.952

1617Unilever San. ve Tic. T.A.Ş.2.983.755.234

1722Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş.2.966.511.509

1816Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.2.746.661.573

1923Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş.2.403.830.933

2021Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş.2.390.595.958

2125Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı2.358.965.819

2220İpragaz A.Ş.2.357.598.000

2324Kroman Çelik Sanayii A.Ş.2.291.359.030

2426Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş.2.267.423.163

2537Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.2.266.584.895

2615Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu2.212.592.358

2730Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş.2.038.213.585

2828Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş.1.962.733.084

29---

3039Bosch San. ve Tic. A.Ş.1.927.316.697

3133Coca-Cola İçecek A.Ş.1.903.033.713

3273Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş.1.854.392.895

3343Ak Gıda San. ve Tic. A.Ş.1.837.840.136

3432Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.1.835.659.651

3546Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş.1.833.875.752

3631Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş.1.826.825.872

3734KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş.1.792.772.890

3836AKSA Akrilik Kimya Sanayii A.Ş.1.782.893.094

3944Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş.1.781.169.269

4027Diler Demir Çelik Endüstri ve Ticaret A.Ş.1.706.694.195

4138İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş.1.629.299.849

4241Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü1.628.735.733

4345Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.1.621.740.410

4458Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayii A.Ş.1.582.405.302

4535Yolbulan Baştuğ Metalurji Sanayi A.Ş.1.569.453.029

4642Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.1.549.612.944

4787Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş.1.535.199.242

4840Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş.1.525.998.064

4953Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü1.510.892.677

5055Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş.1.506.235.134

5156SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş.1.482.822.194

5260Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş.1.396.691.739

5354Enerjisa Enerji Üretim A.Ş.1.360.186.107

5450BRİSA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş.1.336.904.285

5557Oltan Gıda Maddeleri İhr. İth. ve Tic. Ltd. Şti.1.312.568.614

5659Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş.1.294.475.954

5751Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş.1.252.164.520

5849Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş.1.188.809.197

5947MMK Metalurji San. Tic. ve Liman İşletmeciliği A.Ş.1.184.394.016

6066Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş.1.176.753.334

6175Akçansa Çimento San. ve Tic. A.Ş.1.164.214.836

6263Hayat Kimya Sanayi A.Ş.1.157.463.652

6367Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. A.Ş.1.152.515.050

6452Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş.1.146.686.807

6565HES Hacılar Elektrik San. ve Tic. A.Ş.1.142.948.125

6674Sasa Polyester Sanayi A.Ş.1.141.043.743

6769Türk Pirelli Lastikleri A.Ş.1.136.793.315

6870Siemens San. ve Tic. A.Ş.1.136.649.500

6978Delphi Automotive Systems Ltd. Şti.1.087.432.115

7048Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş.1.085.246.183

7162Aksa Enerji Üretim A.Ş.1.072.842.369

7281Soda Sanayii A.Ş.1.071.959.226

7371Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.Ş.1.044.972.695

7483TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.1.016.203.108

7576C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.1.016.143.192

7661Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş.1.003.097.632

7777S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği992.124.239

7890Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş.966.017.975

7986Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşletmeleri San. Tic. A.Ş.944.069.996

8091Tezcan Galvanizli Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş.942.545.924

8193Ülker Çikolata Sanayi A.Ş.936.569.805

8272Koza Altın İşletmeleri A.Ş.931.771.503

8364Ege Çelik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş.909.299.167

8468Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş.897.490.011

8594Gülsan Sentetik Dokuma San. ve Tic. A.Ş.891.227.728

8696Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş.890.311.048

8788Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş.884.345.009

88128Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş.878.798.569

89101BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.869.182.275

9079Goodyear Lastikleri T.A.Ş.859.517.125

91110Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi A.Ş.841.913.644

92184Karakaş Atlantis Kıymetli Madenler Kuyumculuk Telekomünikasyon San. ve Tic. A.Ş.836.769.182

93151Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.824.128.265

94100Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş.818.607.008

95337Genpower Jeneratör San. ve Tic. A.Ş.818.260.079

96104Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş.808.642.800

97105Trakya Cam Sanayii A.Ş.807.951.976

9884Boytaş Mobilya San. ve Tic. A.Ş.800.145.907

9985Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş.793.753.157

10092Erpiliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti.791.839.521