İşte Türkiye'nin gayrimenkul zenginleri!

Gayrimenkul zenginleri pek göz önünde olmazlar çünkü işin açıkçası görünür olmayı pek tercih etmezler. Sadece bazılarının isimleri "İstanbul'un yarısı onun" cümlesi eşliğinde efsane şeklinde halk arasında dolaşır. Ya da Gelir İdaresi Başkanlığı'nın her yıl açıkladığı Gayrimenkul Sermaye İradı listesinden basına haber olarak birkaç isim çıkar (artık ilk 100'ün çoğunluğu ismini açıklamak istemediği için bu bilgi de erişilmez halde). Bu görünmezlik Türkiye'de zenginliğin - hele ki "kira üzerinden elde edilmiş" olanın pek makbul sayılmamasından kaynaklanıyor. Ama kuşkusuz gayrimenkul yatırımı şans, zeka ve iyi bir portföy yönetimi gerektiriyor. Kiraların düzenli olarak toplanması, vergiler, muhasebe işlemleri vs. doğru yönetilmediği takdirde kolayca eriyebilecek bir servet aynı zamanda gayrimenkul. 

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 2000-2013 arasındaki 14 yılda yayımladığı Gayrimenkul Sermaye İradı listelerini inceledik. Ayrıca bu 14 listeye üç büyük kentin -İstanbul,  Ankara  ve İzmir- listelerini de ekleyerek "yıl, kent ve kişi" bazında karşılaştırdık. Buradaki amacımız 'görünmez' olan kira zenginlerinin profilini çıkarmaktı. Bu hedefe tam anlamıyla erişemedik çünkü özellikle 2006 sonrası çoğu isim "adını açıklamayarak" listede birer gölge haline gelmişti. Öyle ki 2000'de "adı açıklanmayan kişi" sayısı üç iken 2011-2013 arasında ciddi bir artışla 45'e yükseliyor. 2013'e gelindiğinde ise adı açıklanmayanların tahakkuk miktarı İstanbul'un toplam tahakkukunun yarısına erişiyor.  Ancak karşılaştırmalı analiz sonucunda önceki listelerde olup da sonradan görünmez olanların -ölüm, satış ve servet kaybı hariç- sıralamada yer almaya devam ettiğini gördük.  Tabii bunu doğrulatmak mümkün değildi. Yine de son 14 yılda toplamda yaklaşık 4 bin sıradan oluşan listenin analizi bize ilginç profiller ve istatistikler sundu. 

Örneğin son 14 yılın listelerine tam anlamıyla damga vuran Çiftçi Ailesi... 2010'da vefat eden Sıtkı Çifti ile çocukları Satvet, Samim, Serdar ve Sernur Çiftçi, 2000'den bu yana Türkiye'nin en çok kira geliri vergisi ödeyenler listelerinde tam 50 kere yer aldı. 

Son 14 yılda ailenin toplam kira geliri vergisi tahakkuku ise yaklaşık 30 milyon lira. Ya da servetlerini Türk Eğitim Vakfi'na bağışlayan Mehmet ve Rüksan Ürgüplü. 2013'te adı açıklanmayanların ardından dördüncü sırada yer alan Rüksan Ürgüplü listede sadece son dört yıldır olmasına karşın toplamda 7,2 milyon lira tahakkukla, yıllardır listede yer alan birçok isimden daha fazla vergi ödemişti. 

Yaptığımız analiz, beklemediğimiz şekilde üç büyük kent dışında da hatırı sayılır kira zenginlerinin olduğunu ortaya koydu. Öncelikle Türkiye ilk 100'üne, son 14 yılda üç büyük şehir dışında sadece 18 kent girebilmiş. Bu, bir açıdan dengesiz bir dağılıma işaret ediyor ve gayrimenkulde Türkiye'nin en değerli bölgesi olan Marmara yine öne çıkıyor. Üç büyük kenti, kişi sayısı bakımından Bursa, Düzce ve Bolu takip ediyor. Öne çıkan isimler ise Bolu'dan 11 kez Türkiye ilk 100'üne giren Becikoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Becikoğlu ile Bursa'dan sekiz kez listeye giren Karagül Tavukçuluk'un sahibi Şükrü Karagül. 

Daha genel bir bakış açısı ise İstanbul'un son 14 senedeki inanılmaz yükselişini ortaya koyuyor. 2000'de îstanbıl, Türkiye listesinde 77 kişiyle temsil ediliyordu. 2013'e gelindiğinde ise bu rakam 91'e ulaşmıştı. Aynı şekilde 2000 yılında Türkiye listesine giren İstanbulluların toplam tahakkukları da,l milyon liradan, 87 milyon liraya yükseldi. Bu tablo  İzmir  ve Ankara'nın da gerilemesini ifade ediyor. 2000'de listeye Ankara'dan giren kişi sayısı 17'ydi, 2013'te ise sadece üç. 

İzmir ise son 14 yıl boyunca hiçbir zaman listede beş kişiden fazla isimle yer almadı. Her iki kentin de 2013 yılı tahakkukları 2 milyon lirayı geçmiyor. Bu durum bize İstanbul'un Ankara ve İzmir'den ciddi bir şekilde ayrıştığını, gayrimenkul değer ve kiralarının hızla yükseldiğini böylece listede daha fazla isimle yer alabildiğini gösteriyor. 

Taşı Toprağı Altın

Türkiye'nin gayrimenkul zenginleri ağırlıklı olarak İstanbul'dan çıkıyor. Bu şüphe götürmez bir gerçek ama FORBES'un 2000 ile 2013 arasını kapsayan araştırmasına göre İstanbul, son 14 yıl içinde izmir ve Ankara'yı tamamen silmiş görünüyor. 2000'de Türkiye genelindeki ilk 100 kira geliri rekortmeni içinde İstanbul'dan listeye 77 kişi girerken 2013'te bu rakam 91'e çıktı. Ankara'dan listeye giren kişi sayısı ise 17'den üçe düştü. Sadece 2000 yılında birinci İstanbul dışındaydı -İzmir. Ankara ise hiç birinci çıkaramadı. Toplam tahakkuk son 14 yılda 8,4 kat arttı, 93 milyon lira oldu. 

Hüseyin Engin Muratoğlu

Listenin zirvesinde adı açıklanmayan İzmirli kira zenginin ardından yer aldı.  Fenerbahçeli eski milli basketbolcu ve işadamı 2014'te 72 yaşında intihar etti. Bank Ekspres'in kurucularından olan Muratoğlu, ikinci olduğu sene, 249 milyar lira vergi ödemişti -enflasyon hesabı ve altı sıfır atılmış haliyle bugünkü değeri 515 bin lira. 

Mustafa Koluman 

Üç kere Ankara birincisi oldu. Otomotiv alanında faaliyet gösteren Koluman Holding'in 84 yaşındaki Yönetim Kurulu Başkanı, Almanya, Gaggenau'da kurulu Mercedes Müzesi'nin en büyük destekçilerinden. Koluman, Ankara birincisi olduğu senede 184,7 milyar lira vergi ödemişti -enflasyon hesabı ve altı sıfır atılmış haliyle bugünkü değeri 382 bin lira. 2001'in birincisi istanbul'dandı ama adı açıklanmamıştı ve 408.515 bin lira vergi tahakkuk etmişti.

Erman Ilıcak

 Rönesans Holding patronu kira zenginleri listesine t anlamıyla tepede düştü. 546 bin lira tahakkukla sekizinci sırada y alan Ilıcak, böyleı Ankara'dan listey giren 11 kişinin önünde yer aldı. 

Emel Yeşil 

Listeye 1.47 milyon lira tahakkukla birinci sıradan girdi. Yeşil Kundura'nın kurucusu Mustafa Yeşil'in kızı. Mustafa Yeşil 2003'te emekli olduktan sonra şirketin yönetimini kızına bırakmıştı.  Emel Yeşil Küçükçolak şirketin yeniden yapılanması operasyonunu yürütmüştü.

Rüksan Ürgüplü 

2.1 milyon lira tahakkukla dördüncü sırada yer alan Ürgüplü son dört yıldır listede olmasına karşın toplamda 7.2 milyon lirayla "en fazla kira geliri vergisi" ödeyenlerden biri. 

Mustafa Bezci

Son 13 yıl içinde listeye 10 kere giren Mustafa Bezci 2010'da 483 bin lira tahakkukla Ankara birincisi oldu. Bezci, Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Salih Bezci'nin kardeşi. Aile 50 yılı aşkın süredir inşaat işinde. 

Çiftçilerin Hegomonyası 

Mersinli Çiftçi Ailesi'nin reisi Sıtkı Çiftçi tam sekiz kez Türkiye listesinin zirvesinde yer aldı. 2010'da 98 yaşında vefat eden Sıtkı Çiftçi uzun yıllar Chrysler kamyonları, Volksvvagen otomobilleri ve Engelbert lastiklerinin Türkiye distribütörlüğünü yaptı. Ağırlıkla İstanbul, Akatlar'daki Park Maya sitesinde olmak üzere 120-240 metrekare arasında değişen 400 adet lüks dairesi bulunan Çiftçi, Maya Meridyen İş Merkezi ve Merter'deki Meridyen Plaza'da sahibi olduğu ofisleri de kiraya veriyordu. 2001'den 2010'a kadar dokuz kez ilk 100 listesinde yer alan Çiftçi, sekiz kez de birinci oldu. 2010'da vefat ettiğinde 500 milyon liralık bir servet bıraktığı iddia edilmişti. Çocukları Samim (70), Satvet (69), Sernur (66) ve Serdar (61) Çiftçi de listelerde yer almıştı. Koleksiyoner olan Sernur Çiftçi, Akkök Holding'in ortağı Ali Dinçkök ile evlilik geçirdi ve bu evlilikten iki çocuğu var (Raif Dinçkök ve Alize Dinçkök Eyüboğlu). 

Funda Acar 

2000-2013 arasında Türkiye 100 listesine 11 kez giren ve en fazla kira geliri vergisi ödeyenler arasında yer alan Funda Acar, 10 şirketten oluşan Acarlar Şirketler Topluluğu'nu yönetiyor. 

Yılmaz Becikoğlu 

Aslen Trabzonlu olan Boluspor'un eski başkanı, Türkiye 100 listesine Bolu'dan 11 kez girdi. Becikoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı, inşaat, nakliye ve maden ocağı işletmeciliği yapıyor. Aynı zamanda Bolu'da bir AVM'nin sahibi. Şirketin Sivas, Gölova'da krom, Bolu, Avşar'da kalker ve İzmir, Tire'de dolomit madeni var. 

Burhan Aras 

Listeye yedi kez giren Tokatlı Burhan Aras, servetini gayrimenkul işlerinden kazandı.  83 yaşındaki iş adamı bir söyleşinde büyük çapta ve kaliteli arsalar üzerine ihtisaslaştığını, belli bir süre Ankara'da yürüttüğü işlerini 1970'de istanbul'a taşıdığını anlatıyor. O yıllarda özellikle Anadolu Yakası'nın tanınmış müteahhitlerinden biri olmuş. Marmara Royal Residence, Paragon Tower, Gebze Lojistik Depo, Kozyatağı immak Sitesi, Sancaktepe Projesi, Darıca Villaları, Şişli Royal ve Pendik Royal projelerinden bazıları. 

Forbes