İzmir kentsel dönüşüm modeli örnek olacak!

Management Plus tarafından düzenlenen “11. Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Zirvesi” 10 Mayıs 2018 Perşembe günü İzmir’de Alsancak Mimarlık Merkezi Konferans Salonu’nda 300 kişinin katılımı ile yapıldı. Zirvede  İzmir  Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu başta olmak üzere ilçe belediye başkanları ve gayrimenkul sektörünün önde gelen temsilcilerinin konuşmacı ve konuk olarak yer aldı.

Zirvede kentsel dönüşüm sürecini dört ayrı oturumda ele alındı. Zirvenin sonuç bildirgesi ve manifestosu açıklandı.

“Kentsel Strateji Doğrultusunda Akıllı Şehirler ve Binalar” temasıyla gerçekleştirilen zirvede, “Odalar ve STK’lar Açısından Kentsel Dönüşüm Süreci ve İzmir Özeli”, “Kentsel Stratejinin ve Koruyarak Dönüşümün İzmir İçin Önemi”, “İzmir’de Kentsel Dönüşümün Gayrimenkul Sektörü Açısından Geleceği”, “Kentsel Dönüşüm Sürecinin Bileşenleri ve Yeni Yaklaşımlar” başlıklarıyla dört ana oturum yapıldı.

Zirve sonucunu değerlendiren Management Plus Genel Müdürü Haldun Ersen “Kentsel dönüşüm sürecini güçlü kılacak husus, insanları sürecin içine dahil etmektir. Dolayısıyla kentleri, sosyal yapısı ve yaşayan dokusu da düşünülerek, yapısal olarak dönüştürmek gerekiyor. Süreci, kenti tanımlayan değer haritaları, yoğunluk haritaları, yoksulluk haritaları, yoksunluk haritaları ve siluet haritaları gibi stratejik haritaların hazırlanması takip eder” dedi. 

Ersen, 2012 yılından 2017 yılının sonuna kadar toplam riskli binaların yüzde 9’unun dönüştürüldüğünü ancak özellikle riskli alan dönüşümlerinin yeterli olmadığını belirterek “Ülkemizin yaklaşık üçte ikisi büyük ölçüde deprem riski altında. Kentsel dönüşüm süreci gelecek 20 yıl içerisinde insani ve ekonomik gelişimin en önemli kalkınma lokomotifi olacak. Buradan yola çıkarak düzenlemeye başladığımız ve ülkemizde kentsel dönüşüm alanındaki önemli etkinliklerden biri olan “Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Zirvesi’nin 11’incisini bu defa İzmir’de düzenledik. Kentsel stratejiye dayalı akıllı şehirleri ele aldığımız zirve, İzmir’in kentsel dönüşüm sürecine ışık tutacak nitelikte oldu. Ayrıca İzmir’e olan göçün yerel yönetimler ve inşaat sektörü açısından nasıl yönetilmesi gerektiğine de değindiğimiz zirvede, İzmir’de kentsel dönüşüm uygulamalarının gelişimini, süreç içinde yaşananlar ve gelecekte yapılması gerekenler hakkında önemli çıktıları da sonuç bildirgesinde kamuoyunun bilgisine sunmaktan büyük mutluluk duyuyoruz” şeklinde konuştu. 

11. HER YÖNÜYLE KENTSEL DÖNÜŞÜM ZİRVESİ’ SONUÇ BİLDİRGESİ

Tüm oturumlar çerçevesinde zirvenin ana çıktıları şu şekilde oluştu: 

1. Kentsel dönüşümün hareket noktası ve değer olarak yer alması gereken en temel boyutunun insan olduğu,

2. Kentsel dönüşümün insanlarımızın ve ekonomimizin gelişimi ve kalkınması için ülkemizin en büyük ve önemli projelerinden biri olduğu,

3. Kentsel dönüşüm ve kentsel yenilenmenin her zaman gündemde tutulması gerektiği ve İzmir için hayati önem taşıdığı,

4. İzmir kentsel dönüşüm modelinin diğer şehirlere örnek olabileceği,

5. İzmir’in akıllı şehirlere yatırımı arttırmasının özellikle enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik açısından çok önemli olduğu,

6. İzmir’in deprem riski altında olmasından dolayı ve kentsel dönüşümün acil bir zorunluluk olduğu,

7. İzmir’de toplu konut ihalelerine girecek müteahhit sayısının artması gerektiği, 

8. Akıllı kentin İzmir’ de bir hedef olduğu fakat öğrenerek ve uygulayarak ihtiyaç duyulan konularda programlar alarak geliştirilmesi gerektiği,

9. Revize planlarla kentsel dönüşüm yapılamayacağı ve bir faciaya gidilebileceği,

10. Herhangi bir afet durumunda İzmir’ de ekonomik kayıpların 30 milyar dolara çıkabileceği,

11. İzmir’ de yılda 25 bin bina dönüştürülebilirse yaşanacak olumsuzlukların önüne geçilebileceği,

12. Kentsel dönüşümün halkla bütünleştirilerek ve uzlaşarak geliştirilmesi gerektiği 

13. Tüm paydaşların üzerine düşen sorumluluklar çerçevesinde insani menfaatler boyutunda kentsel dönüşüme önem vermeleri gerektiği,

14. Kentsel dönüşümün etik boyutunun çok önemli olduğu ve herkesin daha çok kazanmak istediği bir rant anlayışıyla İzmir’de kentsel dönüşümün gelişemeyeceği,

15. İzmir de kentsel dönüşüm çalışmaları diğer şehirlere göre gecikse de bunun bir fırsat olduğu ve diğer şehirlerde yapılan hataların yapılmasını önleyeceği,  

16. Yeşil alanı, donatısı olmayan, insanların sosyo-psikolojik ihtiyaçlarını gözetmeyen ve gidermeyen projelere kentsel dönüşüm projeleri denemeyeceği,

17. İnsan ve toplum sağlığının iyileştirilmesi, yüksek yaşam kalitesi sunan mekanların üretilmesi, yeni iş alanlarının geliştirilmesi, azalan komşuluk ilişkilerinin güçlendirilmesinin kentsel dönüşümün önemli bir boyutunu oluşturduğu,

18. Kentsel strateji ve master plan yaklaşımın kentsel dönüşümün ana felsefesi olması gerektiği ve İzmir için hayati öneminin olduğu,

19. Kentsel dönüşüm sürecinde İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerin yerel yönetimlerin vizyon planı, stratejik planlama ve master plan peşinde koşması gerektiği,

20. Sosyal donatı alanlarının kentsel dönüşümün vazgeçilmez unsuru olması gerektiği ve projelerin buna göre geliştirilmesinin zorunlu hale getirilmesi,

21. Yatay mimari koşullarını yaratabilmek için ada bazlı dönüşümün İzmir’de motive etmek gerektiği,

22. Estetik tasarımlarla kentsel dönüşümün yapılması ve İzmir şehir dokusunun korunarak entegre edilmesi gerektiği,

23. Akıllı şehir çalışmalarının kentsel dönüşüm çalışmalarıyla entegre edilmesi gerektiği,

24. Sanayi alanlarının dönüştürülmesinin önündeki yasal engellerin bir an önce kaldırılarak İzmir’ in gelişimine önünün açılması gerektiği, 

25. İzmir Büyükşehir ve ilçe Belediyelerin yapacağı çalışmalarla tarihi dokuyu öne çıkarmasının gerektiği,

26. İzmir İlçe Belediyelerinin kentsel dönüşümün içine daha fazla girmelerinin gerektiği,

27. Sosyal ve ekonomik boyutun kentsel dönüşümde ön plana alınması, insan ve mekan kavramı ekseni üzerine oturtulması gerektiği,

28. Kentsel dönüşüm sürecinin hızlanması için halkla ilişkiler ve iletişim sürecinin geliştirilmesi gerektiği,

29. 6306 nolu yasa ile diğer belediye yasalarının entegre edilmesi gerekliliği

30. Kentsel dönüşüm kanununun inovatif bir hale getirilmesi için karbon salınımının azaltılması ve enerji verimliliğinin arttırılması konularının 6306 nolu yasanın içine koyulması gerektiği,

31. Malik, müteahhit ve belediyenin iş birliği içinde olması gerektiği,

32. Otopark ve donatı alanlarını projede çözemeyenlerin ruhsatlarının verilmemesi gerektiği,

33. İzmir’in otopark sorununun ivedi bir şekilde ele alınması ve çözülmesi gerektiği,

34. İzmir’e olan göçün yönetilmesi için gerekli çalışmaların acil başlatılması gerektiği,

35. Göç doğru yönetilirse İzmir’in betonlaşma ve yüksek binalardan çok yaşanabilir konutlara kavuşabileceği,

36. Proje geliştiren müteahhit firmaların İzmir’e göç eden insanların beklentilerine ve ihtiyaçlarına göre proje geliştirmeleri gerektiği, 

37. Kentsel dönüşümün Türkiye’nin geleceği olduğu,

38. Kentsel dönüşümün şehre ve şehir dokusuna katkısı olması gerektiği, 

39. Gecekondulaşma sürecinde terörün arttığı, kentsel dönüşümün bunu engellediği gerçeğinin unutulmaması gerekliliği,

40. Tip sözleşmelerin geliştirilmesi gerektiği,

41. Maliklerinde haklarını koruyabilecek ama süreci hızlandıracak bir tebligat yönetmeliğinin çıkarılması gerektiği, 

42. Gayrimenkul danışmanlarının kentsel dönüşüm konusunda uzmanlaşmalarının ve bu sürecin içene daha fazla müdahil olmaları gerektiği,

43. Fizibilite ve değerleme kavramlarının kentsel dönüşüm için hayati önem taşıdığı bu çalışmalar yapılmadan projelere başlanmaması gerektiği, 

44. Müteahhitlerin ek maliyetlerle karşılaşmamaları için özellikle yasadaki hukuki süreçlerle ilgili dikkat edilmesi gereken hususların çok olduğu ve bu konuda hukuki danışmanlığın İzmir’ de gelişmesinin önemi,

45. Donatı alanlarının artmasıyla suç oranlarının düşeceği,

46. Kentsel dönüşüm projeleri için çok daha düşük faizli kredi imkanlarının devlet desteği ile sağlanması gerekliliği,

47. Kentsel dönüşümde garantör kredisi tesis ederek projelere finansman sağlanabileceği vurgulandı.

Zirvenin Sonuç Manifestosu

Kentsel dönüşüm sürecini güçlü kılacak husus, halkı sürecin içine dahil etmektir. Dolayısıyla, kentleri kentsel ölçekte, sosyal yapısı ve yaşayan dokusu da düşünülerek, yapısal olarak dönüştürmek gerekmektedir. Süreci, kenti tanımlayan değer haritaları, yoğunluk haritaları, yoksulluk haritaları, yoksunluk haritaları ve siluet haritaları gibi stratejik haritaların hazırlanması takip eder. Aşama aşama ilerleyen bu süreçte üzerinde durulması gereken üç önemli odak vardır. 
Birincisi, stratejik vizyon olarak tanımlanan, dönüşümün parsel ya da proje bazında değil, daha geniş bir vizyonla yapılmasıdır.

İkincisi, stratejik kentsel planlamadır. Sürecin bir kentsel vizyon kurgusu temelinde yürütülmesi gerekmektedir. 

Üçüncü odak ise stratejik kentsel tasarımdır. Tasarım ilkelerinin, tasarımdan etkilenecek insanlarla belirlenmesi esastır. Bunun için, tartışmaların yapılabileceği platformlar oluşturulmalı ve katılımlar sağlanmalıdır. Bu aşamalar sonucunda elde edilen analizlerle beraber, İzmir’de nerelerin dönüşüm, nerelerin gelişim alanı olduğu, yaşayan insanların ne ölçüde etkileneceği konusunda bilimsel kararlar alınabilecektir. Hedefimiz, dünyadaki kentsel tasarım ilkeleri ile uygulanmış başarılı kentsel dönüşüm projelerini ve bu alandaki gelişmeleri özümseyen, parsel bazında değil kentsel ölçekte ele alınmış, yaşayan sosyal yapıyı da önemseyen, akıllı ve sürdürülebilir kentler planlamaktır.