Kadim Canbolat: Asansör mühendislerinin yetişmesi şart!

Son günlerde yaşanan asansör faciaları ile ilgili Yenigün TV’de konuşan işadamı ve siyasetçi Kadim Canbolat, “Asansörü kim yaptıysa bakımlarını da o firmanın yapması gerekir. Asansör mühendislerinin yetişmesi şart” dedi

Yenigün TV'de yayınlanan Ahmet Özsoy’un sunduğu 'Gündem Özel'in bu haftaki konuğu iş adamı siyasetçi Kadim Canbolat oldu. Ticari hayatta bir 30 yılı geride bırakan Canbolat, Petrolden inşaata, asansörden özel otomobil kiralamaya kadar birçok farklı sektörde faaliyet gösteriyor. Kadim Asansörleri’nin sahipliğini de sürdüren Canbolat, asansör sektörünün sorunlarını anlattı. Türkiye'de asansör mühendislerinin yetişmesi gerektiğini söyledi. Asansör sektöründe Türkiye'nin 67 ülkeye malzeme sattığını belirterek, ''Avrupa'da çelik hat ve saç konusunda en iyi malzemeyi Türkiye üretiyor” diye konuştu.

Siyaset ve ticareti bir arada nasıl götürdünüz?

Siyaset emek isteyen ve zaman ayrılması gereken bir konu ticaret aynı şekilde emek ve zaman istiyor. Ticaret yapan kişi işlerine çok zaman harcadığı için giderek siyasetçiye benziyorlar. Ve iş adamları siyaseti hakkaniyeti ile yapıyorlar. Siyaseti ciddi yapmak istiyorsanız işinizi ihmal edebiliyorsunuz. Zaman ayırmanız gerekir. İnsanların birebir sorunlarını ve dertlerini çözebilmeniz için... Vatandaşın yaşadıkları yerleri sorunları analiz edebilmeniz için sürekli halkın içinde olmanız gerekir. Siyasetçi buna zaman ayıramıyorsa siyaset yapmaması gerekir. Biz siyaset yaparken işimize ara verdik. Şuanda siyasette aktif bir görevim yok, işimizle ilgileniyorum. Ama siyasetin de ne zaman ne olacağı belli olmaz.

Asansör sektörüne değinmek istiyorum. Son yıllarda ülkemizde birçok asansör kazası ile karşılaşıyoruz. Asansör nedir?

Asansöre günlük hayatımızda herkes ihtiyaç duyabiliyor. Bugün 5 katı geçen binalarda asansör olmadığı zaman ve ya çalışmadığı zaman asansörün önemini algılıyoruz. Biliyorsunuz yeni trendde yüksek katlı binler yapılıyor. 50 katlı rezidanslar rağbet görüyor. Ve asansör burada en önemli unsur haline geliyor. Asansör bir binadaki en önemli malzemedir. Bu ürünü alırken dikkat etmek gerekir.

Asansörün tarihinden biraz bahseder misiniz?

İsveç'te bir sahnede sanatçının yukarı kaldırılması isteniyor. Bir makara ile bir vatandaş bir sanatçıyı yukarıya doğru uçuruyor. Buradan asansör sistemini akıl ediyor. Ve dünyaya yayılıyor. Geçmişte çok katlı binalar olmadığı için çok ihtiyaç hissedilmiyordu. Fakat yeni sistemde tamamen asansöre dayalı binalar yapılıyor.

Günümüz asansörcülüğü çok gelişti. 1986 yılında asansörcülüğe başladığımda asansörcü sayısı Türkiye genelinde yaklaşık 50 firmaydı. Bunların 15'i uluslar arası çapta firmalardı. Diğer geri kalan firmalarda tamirat yapan firmalardı. 1985 yılında asansörün yüzde seksenini dışarıdan ithal eder durumdaydık. Özal döneminden sonra imalatçıya daha fazla önem verilmeye başlandı. Şuanda Almanya ve İngiltere'ye asansör satıyoruz. Bu sektör son 20 yılda ivme kazandı.

Neye göre kalite?

Asansördeki kalite çeşitli kurumların verdiği belgelere dayalı. İmalatçılara TSE belgesi veriliyor. C belgesi veren firmalar, imalatçılar üzerinde incelemeler yapıyor. Denetimleri daimidir. Geçmişte Sanayi Bakanlığı’nın garanti ve hizmet sonrası yeterlik belgesi de vardı. Yanı zamanda asansörlerin denetimini belediyeler yapıyorlardı. Yapılan bir binanın ruhsatlandırılmasında asansör ruhsatı zorunluluğu vardı. Aynı zamanda Elektrik ve Makine Mühendisleri Odası’nın da asansör kontrollüğü yapması için belediyeler tarafından yetkilendiriliyorlar.

Hizmet sonrası yeterlilik belgesi kaldırıldı dediniz.

Türkiye'de bir asansör yapabilmeniz için sanayi sicil belgesi, imalat belgesi, yeterlilik, garanti ve İSO gibi birçok belge isteniyor. Bu belgelerin çokluğu firmaların iş üretilirliğini kısıtlar hale geldi. Bu nedenle belgelerin azaltılması gerektiğini düşünüyorum. Bu kadar belgelerin alınmasını fazla buluyorum. Yüzlerce belge ile uğraşıp imalat yapamazsınız.

Asansör yapıldıktan sonra bakım çok önemli bunu firmalarda, apartman yöneticileri de ihmal ediyorlar. Aylık bakım ücreti 250'den başlayıp bin TL'ye kadar çıkıyor. Bu tarife varken apartman yöneticisi 50 TL'ye bakım yaptırıyor. Ve deforme olmuş oluyor. Ve asansör olmaktan çıkıyor. O yönetici aslında binaya daha fazla para ödettiriyor. Ayda 50 TL bakım yapan firma yılda 5 bin lirada parça parası çıkartıyor. Asansörü kim yaptıysa bakımlarında o firma ile devam ettirmesi gerekir. Bir kaza yaşandığı zaman asansör firmaları suçlanıyor. En az bunlar kadar bu firmalara işveren yöneticiler, müteahhitler ve kurumların daha inceleyip sık dokumaları gerekir.

Asansörün kontrollük mekanizmasında belediyelerle ilgili, 1950 yılından sonra Türkiye'de varlık göstermiştir. Asansörcülük 1990’lı yıllara kadar asansörcüler tarafından monte edilmiş. 1987 yılında ilk TSE belgesi alınmış üründür. Demek ki 1987 yılına kadar binlerce asansör vardı. Asansörcülüğün mühendislik dalı yok. Makine mühendisliğinin içinde bir ders olarak anlatılıyor. Oysa asansör çok kapsamlı bir ürün. Baktığınızda bir demir yığınını alıyorsunuz. Akıllı bir ürün haline getiriyorsunuz. Üç kişiden fazla alma diyorsunuz ikaz ediyor. Bu sıradan bir ürün olarak görülemez. Üç mühendislik dalını bünyesine alabilecek bir ürün. Makine, elektrik, elektronik mühendisliğini içine alabilecek bir dal. Mühendislik fakültelerinde asansör mühendisi yetişmesi lazım. Bu kişilerinde asansör kontrollerini yapmaları gerekir. Böyle bir dalın Türkiye'de oluşturulması lazım. Bu basit bir dal da değil. Üç dalın bir arada verilerek oluşturulacak mühendislik alanı oluşturulması lazım. İzmir'de yaklaşık 600 bin konut olduğu söylenir. Bunun yarısı asansörlüdür. Türkiye geneline baktığınızda teknik adamların yetişmesi gerekir.

Türkiye'de asansör sektörü teknolojiye ayak uydurabilmiş midir?

Türkiye'deki asansörlerin teknolojik olarak hiç bir eksiği yok fazlası var. Ürettiğimiz bir çok malzemeyi ihraç ediyoruz. 67 ülkeye ürün ihraç eden firmalarımızı var. Türkiye'de üretilen çelik hat, Avrupa'da en çok tercih edilen çelik halattır. Dünyanın en kaliteli saçı Türkiye'de imal edilir. Asansörün demirden yapıldığını unutmamak lazım. Bizde demir çelik ürünlerinin kalitesi çok yüksek ve bunlara sahip çıkmamız gerekir.

Elektronik sistemler de yerli imalatlarımız var. Son 10 yılda oluşan bir şey, şahıslar 500 bin dolara daire satıyorlar. En az kırka yakın daire olan apartmana 50 bin TL'ye asansör yapıyor. Asansör fiyatları arabalar gibidir. Kalitesine göre 30 bin TL’ye de araç alırsınız, 200 bin Euro’ya da. Ucuz mal kalitesizdir.

İnşaat asansörleri için ne düşünüyorsunuz?

İnşaat asansörleri inşaat sırasında binaya malzeme taşınır. Bu konuda sıkı tedbirler alınması gerekir. Burada maliyet kaçırıldığı için kötü malzeme kullanılıyor. Bana göre ülkemizdeki bu tip asansörlerde emniyet tedbirleri yüzde 30 civarındadır.

Yenigün