Kağıthanedeki Milli Arşiv Sitesi inşaatı Mayıs 2012de bitecek!
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, bünyesindeki Cumhuriyet dönemine ait yaklaşık 130 milyon belge ve 497 bin defter Türk ve dünya tarihine ışık tutuyor
Osmanlı devletinin Ermenilerle ilgili planlı bir sevk ve iskan kararı aldığının görüldüğü Osmanlı arşivindeki belgelerde, devletin katliam veya imha kararı aldığı yönünde en ufak bir kayıt ya da ipucu yer almıyor.
AA muhabirinin Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünden aldığı bilgiye göre,
arşiv malzemesi bakımından büyük bir zenginliğe sahip olan Türkiye, Osmanlıdan
devralınan büyük arşiv mirasıyla, bugün dünyanın en zengin arşiv potansiyeline
sahip sayılı ülkelerinden biri durumunda.
Osmanlı Devletinde, kuruluşundan itibaren resmi belgelerin saklanması ve
arşivciliğe büyük önem verildiği, milyonlarca arşiv belgesinin günümüze kadar
ulaştırılmış olmasından anlaşılıyor.
Devletin arşiv evrakının bulunduğu yerlerin farklı semtlerde olması ve
resmi işlemlerin yürütülmesindeki zorluklar nedeniyle, Sultan Abdülmecidin
emriyle modern bir arşiv binasının inşasına başlandı ve 1848 yılında tamamlanarak
hizmete açıldı.
Osmanlı Devletinin çöküşünden sonra bağımsızlığını kazanan 30dan fazla
devletin yanı sıra Türkiye Cumhuriyetinin ilanından bugüne kadar oluşan devletin
siyasi, hukuki, idari, ekonomik, tarihi ve kültürel belgelerini toplayıp muhafaza
ve tasnif ederek istifadeye sunan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlıdan
Cumhuriyete yaklaşık 700 yıllık bir tarihi ve kültürel birikime ışık tutuyor.
Milletlerarası özellik de taşıyan Osmanlı arşivi, Türk milletine hizmet
vermenin yanı sıra bölge ve dünya tarihinin aydınlatılması açısından da önem
taşıyor.
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünün envanterinde bulunan tüm belgeler
özel olarak yapılan iklimlendirme sistemine sahip depolarda muhafaza ediliyor.
Cumhuriyet arşivindeki yaklaşık 30 milyon, Osmanlı arşivinde ise yaklaşık 100
milyon belgenin tasnif çalışmaları devam ediyor.
Buna göre, Osmanlı arşivinde yaklaşık 30 milyon belge tasnif edilerek
araştırmaya açıldı yaklaşık 6 milyon belge de dijitalleştirildi. Cumhuriyet
arşivinde ise 12 bin belge tasnif edilerek araştırmaya açıldı. Fiziksel, kimyasal
ve biyolojik koşullardan etkilenen arşiv malzemesinin ise restorasyonu uzman
personel tarafından titizlikle devam ediyor.
Mondros, Sevr, Berlin, Ayastefanos antlaşmaları, Osmanlı döneminde
düşünülen tüp geçit projesi, o döneme ait İstanbul Boğazına köprü projesi, insan
ve hayvan hakları gibi önemli belgelerin bünyesinde bulunduğu Osmanlı arşivi,
uluslararası anlaşmazlıkların çözümünde de katkı sağlıyor. Ayrıca yeni oluşan ya
da bağımsızlıklarını yeni kazanan ülkeler de tarihteki birçok karanlık noktaları
arşiv sayesinde aydınlığa kavuşturuyor.
Arşiv belgelerinde Ermeni meselesi
Fransa Ulusal Meclisinde 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının
reddini suç sayan yasa teklifinin kabul edilmesiyle yeniden gündeme gelen Ermeni
meselesine ilişkin kurumun 20ye yakın yayını bulunuyor.
Osmanlı devletinin Ermenilerle ilgili planlı bir sevk ve iskan kararı
aldığının görüldüğü Osmanlı arşivindeki belgelerde, devletin katliam veya imha
kararı aldığı yönünde en ufak bir kayıt ya da ipucu yer almıyor. Aksine, arşiv
belgelerine göre, sevk ve iskan kararındaki kurallara uymayan 1673 devlet
görevlisi yargılandı, 12 kişi de bu kapsamda idam edildi. 1914-1921 yılları
arasında Ermeni çetelerinin saldırılarında 518 bin 105 Müslüman öldürüldü. Yine
Rus ve Ermeni saldırılarında 1 milyon 604 bin Müslüman iç bölgelere göç etti. Bu
göç esnasında 701 bin kişi de hayatını kaybetti.
Bazı ülkelerce siyasi ve ideolojik yaklaşımla ele alınan Ermeni konusunun
da tarihin asıl kaynaklarına dayanılarak objektif bir şekilde değerlendirilmesi
amacıyla konuyla ilgili belgeler tasnif edilerek, araştırmaya açıldı.
Araştırmacılara yönelik ise hiç bir sınırlama ve zorluk uygulanmıyor.
Osmanlı döneminde arşivde araştırma izinleri padişah tarafından veriliyordu.
Kurum, Ermeni meselesinin yanı sıra Kıbrıs, Musul-Kerkük, Balkanlar dahil
çeşitli konularda bilimsel ve belgesel eserler yayınlamayı sürdürüyor.
Belgelerden, 16. yüzyılda Kerkükün etnik durumunu gösteren yayında da Kerkükün
bir Türk şehri olduğu görülüyor.
Arşivdeki belgelerin önemli bir kısmı Osmanlı Türkçesi ile yazıldığından
metinleri okuyup anlayabilmek için Osmanlı Türkçesi bilmek önem kazanıyor.
Öte yandan, Osmanlı arşivine ilişkin tüm ünitelerin bir araya
getirileceği Kağıthanedeki Milli Arşiv Sitesi inşaatının Mayıs 2012de
bitirilmesi öngörülüyor
AA
