Kamu-özel iş birliği projeleri daha verimli hale getirilecek!

Yatırım büyüklüğü 67,5 milyar dolara ulaşan kamu-özel iş birliği uygulamalarında etkinliği, verimliliği ve ekonomikliği sağlayacak yeni bir çerçeve düzenlemeye gidiliyor.

Anadolu Ajansı muhabirinin, 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan derlediği bilgiye göre, kamu sabit sermaye yatırımlarına ilişkin kaynakların artırılması, yatırım programının rasyonelleştirilmesi, ayrılan kaynakların başta öncelikli sektörler ve gelişme alanları için belirlenmiş hedeflere tahsisi olmak üzere etkin biçimde ve sonuç odaklı kullanılması, kamu-özel iş birliği uygulamalarının makroekonomik politikalarla uyumunun sağlanması temel amaç olarak belirlendi.

Bu kapsamda, kamu-özel iş birliği uygulamalarında etkinliği, verimliliği ve ekonomikliği sağlayacak olan yeni bir düzenleme yapılacak.

Türkiye'de yap-işlet-devret (YİD), yap-işlet (Yİ), yap-kirala-devret (YKD) ve işletme hakkı devri (İHD) olmak üzere 4 temel kamu-özel iş birliği modeli mevcut. Bu modellerle 1986 yılından bu yılın haziran ayına kadar 246 kamu-özel iş birliği projesi için uygulama sözleşmesi imzalandı.

Bu projelerin toplam yatırım büyüklüğü 2019 fiyatlarıyla 67,5 milyar dolara ulaştı. Söz konusu tutar içinde ulaştırma sektörü 41 milyar dolar yatırımla ilk sırada bulunuyor. Ulaştırma sektörünü 11,9 milyar dolarla enerji, 11,5 milyar dolarla sağlık sektörleri izledi. Mevcut durumda, 218 proje işletmeye alınırken, 28 projenin yürütülmesine de devam ediliyor.

Ulaştırma projelerinin garanti ödemeleri 8,3 milyar lira

Yatırım Programı'na göre kamu-özel iş birliği çerçevesinde tamamlanıp hizmete alınan şehir hastanelerinin cari giderlerini karşılamak için 4,8 milyar lira, bina kullanım ve zorunlu hizmetler için de 5,7 milyar lira harcama yapılması programlandı. Kamu-özel iş birliği çerçevesinde tamamlanan ulaştırma projeleri kapsamındaki garanti ödemeleri için 8,3 milyar TL kaynak ayrıldı.

Sağlık yatırımlarında kamu-özel iş birliği yöntemiyle toplam 30 bin 815 yatak kapasitesine sahip 20 şehir hastanesi projesinin yapımı planlanarak sözleşmesi DE imzalandı. Ekim ayına kadar söz konusu projelerden toplam 13 bin 423 yatak kapasiteli Yozgat, Mersin, Isparta, Adana, Kayseri, Elazığ, Manisa,  Ankara  Bilkent, Eskişehir ve Bursa şehir hastaneleri açıldı.

Kamu-özel iş birliğinde mevzuat düzenlemesi 2020'de

Kamu-özel iş birliği proje süreçlerinin standartlaştırılmasına katkı sağlamak için proje hazırlık, ihale ve işletme süreçlerinde ihtiyaç duyulan standart dokümanların hazırlanması çalışmalarına başlanırken, Kamu-Özel İş Birliği Çerçeve Kanunu'na ilişkin teknik çalışmalar da tamamlandı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, yatırımcı kuruluşlar ve yerel yönetimlerce dağınık haldeki kamu-özel iş birliği mevzuatı ve hazırlık ile onay sürecindeki farklı uygulamalar ortak esas usuller temelinde projelerin ihtiyaç duyduğu esneklikleri barındıracak biçimde düzenlenecek. Bu kapsamda teknik çalışmaları tamamlanan çerçeve kamu-özel iş birliği mevzuatının gelecek sene yasalaşması için gerekli girişimler yapılacak.

Kamu-özel iş birliği uygulamalarının muhasebeleştirilmesine, mali raporlamasına ve ileriye dönük oluşabilecek risklerin ve yükümlülüklerin kamu maliyesine etkisine raporlama sistematiği içinde yer verilmesi sağlanmış olacak. Bunun için uygulamalarının muhasebeleştirilmesi, mali raporlaması ve gelecek dönem risklerinin uluslararası standartlarla uyumlu şekilde tahmin edilmesine ilişkin ikincil mevzuat çalışmaları da tamamlanacak.

Kamu-özel iş birliği uygulamalarında, kamunun üstlendiği yükümlülükler ve bütçe dengeleri dikkate alınacak, projeler kamu ve özel kesim arasındaki risk paylaşımı en uygun olacak biçimde yürütülecek. Bu kapsamda uygulayıcı kuruluşların kamu-özel iş birliği projelerini hazırlarken mevzuatta düzenlenen analizleri de eksiksiz olarak yapmasını teminen gerekli sistem ve süreçleri oluşturmak üzere rehberler hazırlanacak. Kamu-özel iş birliği projelerinin ekonomik olarak yapılabilirliği ve harcama getirisi söz konusu rehberler doğrultusunda uygulayıcı kurumların iç kontrol mekanizmaları tarafından denetlenecek.

Kamu-özel iş birliği projelerinin hazırlık aşamasında kullanılmak için Fizibilite Raporu Hazırlama Rehberi oluşturulacak. Ayrıca, Harcama Getirisi Analizi Modeli oluşturularak, buna ilişkin bir rehber de hazırlanacak.