Kartal kentsel dönüşümde son durum ne?

İstanbul’un Anadolu yakasındaki ilçesi Kartal’da Mart 2014 itibariyle riskli yapı konusunda; toplam 20 mahallede 400'e yakın bina riskli yapı olarak tespit edildi. Bunlardan 8 adet siteye ait toplam 35 adet yapı (blok) törenle yıkıldı. Mülkiyeti Kartal Belediyesi’ne ait olan parseller üzerinde yaşayan 600'den fazla vatandaşa tapuları verildi. 

Kartallılara, riskli yapı tespit süreçlerinden başlayarak tüm dönüşüm süreci boyunca teknik ve hukuki danışmanlık hizmeti veren Kartal Belediyesi Deprem Dönüşüm Müdürlüğü, vatandaşların riskli yapılarına ait yıkım ruhsatını da veriyor. Yani, riskli yapının tespit edilmesinden başlayıp yıktırılmasına kadar olan tüm süreci detaylarıyla takip etmekte ve binaya ait dosyayı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'ne boş bir imar parseli olarak teslim ediyor...

Kartal’da 2 riskli alan!

Riskli alan konusunda ise; Kartal İlçesinde kanun kapsamında riskli alan olarak ilan edilen 2 bölge bulunuyor.

Bunlardan birincisi; Kartal Belediyesi'nin hazırlamış olduğu teknik rapor ışığında belediye tarafından teklif edilen Petrol-İş Mahallesi, Yukarı Mahalle ve Kordonboyu Mahallelerinin bir kısmını kapsayan yaklaşık 12,5 hektarlık alan. 

Söz konusu bölge; 12.10.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu Kararı ile Riskli Alan olarak ilan edildi. Bölgede Kartal Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan 12.11.2013 tarihinde 7275 sayılı Bakanlık Olur'u ile uygulama yetkisi aldı. 

Bu yetki çerçevesinde; alanda yapılacak olan halihazır harita hazırlanması, imar planı yapılması, gayrimenkul değerleme yapılması ve kentsel tasarım projesi hazırlanması süreçlerini kapsayan iş, Kartal Batı Merkezi Projesi Uzlaşma Süreci İşi adıyla ihale edildi. 

Bölgeye ait tasarım projesinin hazırlanması ve vatandaşlarla uzlaşmaya ait muvaffakatnamelerin imzalanması ile sona erecek işin Kasım 2014'te bitirilmesi öngörülüyor. Kartallı hak sahipleri, bu aşamadan sonra söz konusu projeyi hangi müteahhitlere uygulatacaklarına kendileri karar verecek.

Kartal’daki diğer riskli alan ise; Yunus Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve İLBANK'ın teklifi ile ilan edilen ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın uygulama yetkisi ile süreci işleyen alan…

Kartal Belediyesi, kentsel dönüşüm projesinde neler yaptı?

- Kartal ilçesindeki tüm deprem dönüşüm çalışmalarının tek elden yürütülmesini sağlamak amacıyla 08.02.2012 gün ve 2012/15 sayılı Kartal Belediye Meclis kararıyla Deprem Dönüşüm ve Yapı Kontrol Müdürlüğü’nü kuran ilk belediye oldu. 

- Deprem Dönüşüm ve Yapı Kontrol Müdürlüğü, çok sayıda bina sakininin talepleri doğrultusunda binaların depreme dayanıklılık ölçümlerini nasıl yapacakları, mevcut imar hakları ve 6306 sayılı yasa hakkında bilgilendirme sağlayıp bu dönüşüm sürecini planlı bir uygulamaya dönüştürdü.

- Kartal Belediyesi kuruluşu olan KARYAPSAN A.Ş., Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan aldığı lisansla riskli yapı tespitlerine başladı.

- Kartal ilçesinde bulunan toplam 32.300 binadan yaklaşık 20.000’i 2001 yılında yasalaşan "Yapı Denetim Kanunu"ndan önce yapılaştığından, söz konusu binalar  “afet riski taşıyan yapı” olarak kabul edildi. 

- Afet Riski Taşıyan Yapı Envanteri oluşturuldu. 

- Envanterdeki verilere; Büyükşehir Belediye Başkanlığı Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından yapılan mikro bölgeleme haritalarındaki zemin verileri entegre edilmek suretiyle Kartal’ın “Toplam Deprem Risk Envanteri” oluşturuldu. 

- İlçe genelinde 359 adet site bulunmakta olup bunların 107’si Uğur Mumcu Mahallesi’nde yer alıyor ve 775 sayılı yasa kapsamında “Gecekondu Önleme Bölgesi”nde kalıyor. Diğer 19 mahalledeki site sayısı ise 252... Bu 252 site ile ilgili çalışma; yapım yılları, microbölgeleme haritasına göre zemin durumları, üzerindeki bağımsız bölüm adetleri ve mevcut imar planlarına göre yapılanma durumları şeklinde yürütüldü.

- Mülkiyeti Kartal Belediyesi’ne ait olan parseller üzerinde yaşayan 600'ü aşkın vatandaşa tapuları verildi. 

Kartal’da dönüşüm türleri!

Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz, Kartallılar için düzenlenen bilgilendirme toplantılarında dönüşümü şöyle anlattı;

"Yerinde Dönüşüm: Mülkiyet ve çarpık kentleşme sorunu olan bölgelerde, sorunun çözümünü takiben hak sahiplerinin birleşerek mevcut plan şartları doğrultusunda yeniden ve yerinde yapılanmaları YERİNDE DÖNÜŞÜM olarak tanımlıyoruz. 

Bu tip dönüşümde ana eksen; mülkiyet sorununa çözüm odaklı yaklaşan Belediyemizin öncelikle hak sahiplerini birer tapu sahibi yapması ve akabinde hak sahiplerinin fikir birliğine ulaşmaları sağlanarak, gayrimenkul değerleme esası çerçevesinde yapılan bu uygulama esnasında Kartal Belediyesi tarafından kentsel tasarım projesi dahil her türlü proje desteği verilmesi ve tüm sürece ait işleyişin teknik ve hukuki danışmanlık hizmetleriyle desteklenmesiyle dönüşümün gerçekleştirilmesidir.  

Deprem Dönüşüm: Deprem riski altında bulunan yapıların dönüşümünü DEPREM DÖNÜŞÜM olarak tanımlıyoruz. Bu tip dönüşüm; 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı tespit süreci ile; veya kanuna ait bu süreci işletmeksizin meri plan koşulları doğrultusunda gerçekleşen dönüşümdür. 

Bu tip dönüşümde ana eksen; kanun kapsamında riskli yapı veya riskli alan tespit sürecini takiben uygulama alanında bulunan hak sahiplerini kanunda yer alan  avantajlardan yararlandırılmak suretiyle dönüşümün gerçekleştirilmesidir. 

Kentsel Dönüşüm: KENTSEL DÖNÜŞÜM ise; dönüşüm ihtiyacı tespit edilen bölgenin, fonksiyon değişikliği içerecek şekilde planlanması ve bu plana uygun olarak yeniden yapılanması kavramıdır. Kentsel dönüşümün ana ekseni; ilgili bölgeye ait rant oluşturan ve hak sahiplerini yerlerinden uzaklaştıran fonksiyon değişikliklerinin yerine, dönüşümün doğası gereği oluşacak rantın tamamının hak sahiplerine yerinde teslim edilmesidir."

Emre Kulcanay / Emlakkulisi.com