Kefalet sigortasına en çok talep inşaat sektöründen!

Artık kamu ihalelerinde de geçerli olan ‘kefalet sigortası, reel sektördeki şirketlerin ‘teminat mektubu’ bulma derdine de son veriyor. Sigorta, borçlu kesimin sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirememesi halinde, borcun sigorta şirketince ödenmesini sağlıyor.

Türkiye'de konuşma fırsatı bulduğumuz sigortacılardan şu sözleri sık sık işitiyoruz: “Türk sigorta sektörü trafik sigortasına çok bağımlı”, “Artık, trafik dışında yeni bir şeyler konuşmak gerekli.” Bu sözler aslında sadece sigorta şirketlerinin yöneticileri değil, son zamanlarda sektörle yakından ilgili herkesin ağzına pelesenk olmuş durumda.

Hayat dışı sektörde toplam prim üretimi içindeki payı yaklaşık yüzde 35 olan trafik sigortasının payını düşürmek, sigorta şirketleri ve acentelerin söz konusu sigortaya olan bağımlılığını azaltmanın yolu da sektörde diğer branşların özellikle de yeni branşların payını artırmaktan geçiyor. Yeni branşlar için de ‘kefalet sigortası’ büyük önem taşıyor.

Para Dergisi'nde yer alan habere göre; Geçen aylarda, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in ‘kefalet sigortasının kamu ihalelerinde de kullanılacağına yönelik’ açıklamalarıyla söz konusu sigorta sigorta gündeminin de ilk sıralarına yerleşti. Sigorta, reel sektördeki şirketlerin bankalardan ‘teminat mektubu’ bulma derdine de son veriyor. 

Hangi sektörlerden sigortaya talep fazla?

1. İnşaat
2. Enerji
3. Savunma sanayi
4. İmalat
5. Altyapı Lojistik

Teminat mektubuna denk

Kefalet sigortası, Şimşek’in açıklamalarıyla gündeme gelmesine karşın aslında çok da yeni bir ürün değil. Hazine Müsteşarlığı, 2014’te söz konusu sigortanın Genel Şartları'nı yayımladı. 2015 yılından itibaren de satılmaya başlayan ürünü, sektörde 27 sigorta şirketi satıyor. Sigorta hakkında kısaca bilgi verecek olursak, kefalet sigortası aslında, aslında bankalardaki teminat mektubuna denk bir ürün. Dünyada teminat mektuplarının yerine sigorta sektörü tarafından verilen bir taahhüt sigortası. 'Teminat sigortası’ olarak da bilinen kefalet sigortasında, sözleşmenin bir tarafının diğer tarafa karşı olan yükümlülüklerini yerine getirememesi veya borçlunun, alacaklı tarafa borcunu ödeyememesi durumunda sigortacı, sözleşmede öngörülmüş miktarı alacaklı tarafa ödüyor. Sigorta şirketinden söz konusu ürünü satın alan sigortalıya, sigorta poliçesiyle birlikte ‘kefalet senedi’ altında bir taahhüt veriliyor. Risk gerçekleştiğinde söz konusu taahhüdün tamamı sigorta şirketince karşılanıyor. Söz konusu riskler de iflas, siyasi risk, iş bırakma ve sözleşmede belirtilen diğer yükümlülükler olarak sıralanıyor.

Kamu ihalelerinde de geçerli

Kefalet sigortası, Türkiye’de iki yılı aşkın bir süredir satılmasına karşın, söz konusu sigorta kamu ihalelerinde geçerli değildi. Bu konuda kefalet sigortası satan şirketlerin de söz konusu ihalelerde geçerli olması için yoğun girişimleri oldu. Geçen yıl, kamu ihaleleri ve kamu alacakları da sigorta Genel Şartları’na eklendi. Son olarak da geçen ay Torba Kanun’da yer alan ve ‘kamu ihalelerinde istekli ve yüklenicilerin, sigorta şirketlerinden alacakları kefalet senedini, teminat mektubu olarak verebilmesine’ olanak tanıyan maddenin, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilmesiyle kefalet sigortasının kamu ihalelerinde kullanılmasının önünde yasal bir engel de kalmadı.

Pastayı genişletiyoruz, ancak ürünlere talep yaratılmalı

Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Dr. N. Şerif Çakırsoy

Geçen ay Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksek Okulu'nda "Türk sigortacılık ve özel emeklilik sektörünün genel görünümü" konulu bir seminer veren Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Dr. N. Şerif Çakırsoy, seminerde alacak sigortası, kefalet sigortası, katılım sigortacılığı konusunda Hazine Müsteşarlığının çalışmalarına vurgu yaptı. Söz konusu ürünlere yönelik talebin yaratılmasının önemine dikkat çeken Çakırsoy, "Reel sektöre dokunan ve sigorta pastasını genişletecek her alanda çalışma yapıyoruz. Fakat aynı zamanda talep de yaratılmalı. Bu konuda biz kamu otoritesinin yapacağı şeyler sınırlı" dedi.

Söz konusu düzenlemenin de birkaç önemli etkisi var: Öncelikle, Türkiye Sigorta Birliği (Birlik) verilerine göre kefalet sigortasının toplam prim üretimi içinde Eylül 2017 itibarıyla yüzde 0.12 olan payının önümüzdeki dönemde artması bekleniyor. Söz konusu sigortanın bundan böyle kamu ihalelerinde de geçerli olması, sigorta sektörü dışında, Türkiye’de inşaat sektörü ve müteahhitlik hizmetlerini de geliştirici bir etki yapacak. Yüklenici şirketler, bankadan teminat mektubu almak yerine kefalet sigortası yaptırdığında bankadaki nakit kredi limiti de büyüyecek. ‘Nakit havuzlarının çoğalması da özelikle büyük projelerin sayıca artması ve daha fazla yatırım anlamına geliyor.

Sigorta sektöründe dağıtım kanalları ile ilgili toplantılarda sektörde en büyük dağıtım kanalı olan ‘acenteler’in kasko ve trafik sigortası bağımlılığı sıkça dile getirilir ve acentelerin artık farklı ürünler de satmaları gerektiği vurgulanır. İşte, kefalet sigortası gibi sektörün önünü açacak yeni ürünler, acenteler için de fırsat yaratıyor. Nitekim, acentelerin de kredi ve kefalet sigortası gibi ürünleri satmak için istekli olduğu kaydediliyor.

100 milyar TL'lik potansiyel

Kefalet sigortası, dünyada 1 trilyon dolar düzeyinde bir pazarı oluşturuyor. Bir-lik’ten alman bilgilere göre, ABD’de ihtiyacının neredeyse tamamı kefalet sigortası ile sağlanırken, bu oran, Asya Pasifik bölgesinde yüzde 50, Avrupa’da ise yüzde 25 seviyesinde. Bu bilgilerin ışığı altında Türkiye’de de potansiyelin de yüzde 25 olduğu düşünülüyor. Sigorta sektörünün orta vadede 100 milyar TL’sı teminat sağlama potansiyeline sahip olduğu kaydediliyor. Yine Birlik verilerine göre, sigorta sektöründe kefalet branşında, 2017’de de ve bu yılın ilk 9 ayında yaklaşık 30 milyon TL prim üretilmiş.

Euler Hermes Türkiye CEO’su Özlem Özüner:

Talep daha çok inşaat sektöründen geliyor

Kefalet sigortasında güçlü bir oyuncu olarak yer aldıklarını belirten Euler Hermes Türkiye CEO'su Özlem Özüner, şunları söylüyor: "Kefalet sigortası, sigorta sistemimize girmesinden bu yana, özellikle inşaat, enerji, savunma sanayi, imalat, alt yapı ve lojistik projelerinde kullanılıyor. Kefalet sigortasına en yoğun talep ise yurt dışında inşaat faaliyetinde bulunan yüklenicilerden geliyor. Yabancı proje sahipleri, dünya çapında uygulamalardan aşina oldukları kefalet sigortasını, banka teminat mektubuna tercih ediyorlar. 15 Ekim itibariyle kefalet sigortasında aldığımız risk yaklaşık 100 milyon Euro."

Kefalet sigortası şirketler için neden gerekli?

1. Bir işi taahhüt eden ya da bir mal, hizmet satan şirketin alıcıları genellikle söz konusu şirketten (satıcı] yazılı garanti veya teminat talep ediyor.
2. Türkiye'de satıcı ya da yüklenici şirketler genellikle bankaların kapısını çalarak, teminat mektubu istiyor.
3. Teminat mektupları, şirketlerin 'kredi limitleri’ üzerinde baskı yaratıyor; bunun sonucunda yeni yapılan yatırımlar, şirketlerin nakit akışlarını tehlikeye atabiliyor.
4. Şirketler, bankadan teminat mektubu almak yerine kefalet sigortası yaptırdığında bankadaki nakit kredi limiti de büyüyor.
5. Kefalet sigortası, üçüncü taraflara karşı doğacak yükümlülükleri ile ilgili olarak şirketlere çok çeşitli garanti seçenekleri de sunuyor.
    

TMB Başkanı Mithat Yenigün:

Müteahhit firmaların rekabet gücü artacak

Türkiye Müteahhitler Birliği [TMB} Başkanı Mithat Yenigün, kefalet sigortasının müteahhit firmalara yararı konusunda şunları söylüyor: "Kefalet bonoları uzun yıllardır özellikle Afganistan, Suudi Arabistan ve Irak’ta Amerikan ordusu ve diğer Amerikan kamu kuruluşlarınca düzenlenen ihalelere katılan Türk firmaları tarafından kullanılıyor. Kefalet bonosu veya kefalet sigortası; sigorta şirketleri tarafından poliçe olarak düzenlenmekte olup, ziyadesiyle inşaat sözleşmeleriyle ilgili olarak sağlanan teminatlar olarak kullanılıyor. Sigorta ile aşırı düşük teklifler engellenecek, işlerin zamanında ve istenen kalitede bitirilmesi sağlanacak ve adil bir rekabet ortamı temin edilecek. Aynı zamanda, söz konusu sigorta uluslararası piyasalarda müteahhit firmalarımızın rekabet gücünü arttıracak.”

TÜSAF Başkanı Murat Büyükçelebi:

Kefalet sigortasını acenteler satmaya istekli

Kredi sigortası ve kefalet sigortası gibi yeni sigorta ürünlerini acentelerin de satmaya istekli olduklarını belirten Türkiye Sigorta Acenteleri Federasyonu Başkanı Murat Büyükçelebi, şunları söylüyor: "Kredi ve kefalet sigortaları, özellikle trafik ISI sigortasına bağlı kalmak istemeyen H acenteler için de çok önemli ve farklı ürünleri oluşturuyor. Kamu kesiminin de bu işe önem vermesiyle, bankaların verdiği teminat mektuplarına alternatif oluşturan kefalet sigortalarının sadece sigorta sektörü değil aynı zamanda inşaat sektörü ve müteahhitlik hizmetlerini de geliştirici etkisinin olacağını düşünüyorum."

Türkiye Sigorta Birliği gözüyle kefalet sigortası

1. Geçen 10 yılda, özellikle Avrupa ve Güney Amerika'da banka teminat mektubunun yanı sıra kefalet sigortası kullanımı yaygınlaştı.
2. Banka teminat mektubuna alternatif bir güvence sağlayan kefalet sigortası Türkiye'de de reel sektöre ilave kapasite sağlayacak.
3. Kamu İhale Kanunu’ ve 'Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunlarda sayılan teminatlara eklenmesi ile birlikte, kefalet sigortası kamu ihalelerinde teminat olarak sunulabilecek.
4. Kefalet sigortasının sağlamış olduğu ilave kapasitenin inşaat sektöründe büyüme ve işsizlik oranın azalmasına katkı sağlaması bekleniyor.

TÜGİAD Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Çelik:

Taahhüt sektörüne nefes aldıracak

Türkiye Genç İşadamları Derneği [TÜGİAD] Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Çelik, kefalet sigortasının, reel sektör açısından son derece büyük bir öneme sahip ve kayda değer alternatif bir finansal enstrüman olduğu görüşünde. Çelik, sigortanın reel kesime yararları konusunda ise şunları söylüyor: "Bankalardan teminat mektupları alıyoruz. Ancak idarelerin, ihaleleri çok uzun sürede sonuçlandırmasından dolayı, aldığımız geçici teminatlar 6 ay gibi süre içinde çözülebiliyor. Bu durum, ciddi teminat sıkışıklığına yol açabiliyor. Bu nedenle, kefalet sigortasının, daha rekabetçi, taahhüt sektörüne nefes aldıracak bir uygulama olacağını düşünmekteyiz."