Kira bedellerinin muaccel hale gelmesi!
Yeni kira kanunu olan Borçlar Kanunu ile muacceliyet şartı ve cezai şart geçersiz hale gelmiştir. İşte yeni kira kanununda Kira bedellerinin muaccel hale gelmesi ile ilgili hükümler ve örnek yargıtay kararı...
Kira bedellerinin muaccel hale gelmesi!
Yeni kira kanunu olan Borçlar Kanunu ile muacceliyet şartı ve cezai şart geçersiz hale gelmiştir.
Uygulamada en çok karşılaşılan durumlardan biri de kira bedelinin belli süre ödenmemesi halinde dönem sonuna kadarki kiraların muaccel hale gelmesi veya benzer şekilde bunun cezai şart olarak sayılması halidir. Yeni kanun açık bir şekilde bu maddeleri geçersiz saymıştır.
Borçlar Kanunu:
b. Sözleşmeden dönme
MADDE 260- Satıcı, alıcının taksitleri ödemede temerrüde düşmesi sebebiyle satılanın alıcıya devrinden sonra sözleşmeden dönerse, her iki taraf aldığını geri vermekle yükümlüdür. Satıcı, ayrıca hakkaniyete uygun bir kullanım bedeli ve satılanın olağandışı kullanılması sebebiyle değerinin azalması hâlinde tazminat da isteyebilir. Ancak satıcı, sözleşme zamanında ifa edilmiş olsaydı elde edecek olduğundan fazlasını isteyemez.
Satıcı, alıcının peşinatı ödemede temerrüde düşmesi yüzünden satılanın devrinden önce sözleşmeden dönerse, alıcıdan sadece ödenmeyen peşinat üzerinden, sözleşmeden döndüğü tarihe kadar işleyecek yasal faiz ile sözleşmenin kurulmasından sonra, satılanın uğramış olduğu değer kaybı sebebiyle tazminat isteyebilir. Ceza koşulu kararlaştırılmışsa, peşin satış bedelinin yüzde onunu aşamaz.
T.C.
YARGITAY
6. HUKUK DAİRESİ
E. 1991/3160
K. 1991/3535
T. 13.3.1991
• TAHLİYE DAVASI ( Temerrüt Halinde İhtarname Tebliğine Rağmen Borcun Ödenmemesi )
• TEMERRÜT NEDENİYLE AKDİN FESHİ VE TAHLİYE ( Kira Parasının Ödenmesinde Temerrüt Halinde )
• MUACCELİYET ŞARTININ GEÇERLİLİĞİ ( Kira Sözleşmesinde Yer Alan )
• KİRA AKDİNİN FESHİ ( Temerrüt Halinde Gönderilen İhtarnameye Rağmen Borcun Ödenmemesi )
818/m.101/2,260
ÖZET : Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde aylık kira parasının işlemeden, peşin ödeneceğine işaret edildikten sonra özel 4. maddesinde, "aylık kiranın zamanında ödenmemesi halinde aynı dönemin diğer aylık kira paralarının muaccel hale geleceği" kabul edilmiştir. Sözleşme ile kabul edilen bu muacceliyet şartı geçerlidir. Bu muacceliyet şartında herhangi bir ihtar öngörülmemiştir. Öbür taraftan, doğrudan doğruya aktin feshi ve tahliye sonucu doğuran ve özel bir temerrüt halini düzenleyen aynı Kanunun 260. maddesinde de muaccel kira paraları için bu maddede öngörülen içerikli ihtarname gönderilip bu ihtarname ile verilen en az otuz günlük süre içinde ödeme gerçekleşmemesi halinde davacı, aktin feshini ve tahliye isteyebilir.
DAVA : Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan tahliye davasına dair karar, Dairemizin 14.1.1990 gün ve 16471-20 sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti.Bu kararın tashihen tetkiki davacı tarafından süresi içinde istemiş olmakla; dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, temerrüt nedeniyle tahliye davası olup mahkeme davanın reddine karar vermiştir. Karar, süresinde davacı tarafça temyiz edilmiştir. Davacı, kira sözleşmesinin özel 4. maddesindeki muacceliyet şartına dayanarak davalıya, BK.nun 260. maddesi anlamında ihtarname gönderip borçluyu bu maddeye göre mütemerrid duruma düşürdüğü iddiası ile taşınmazın tahliyesini istemiştir.
Davalı; 1990 yılı Ağustos ayı kira parasının ihtarname keşidesinden bir gün sonra 16.2.1990'da ödediğini, temerrüt halinin söz konusu olmadığını savunmuş, davanın reddini istemiştir.
Taraflar arasındaki 1.6.1989 başlangıç tarihli kira sözleşmesinde; aylık kira parasının işlemeden, peşin ödeneceğine işaret edildikten sonra özel 4.maddesinde, "aylık kiranın, zamanında ödenmemesi halinde aynı dönemin diğer aylık kira paralarının muaccel hale geleceği kabul edilmiştir. Sözleşme ile kabul edilen bu muacceliyet şartı geçerlidir. Bu muacceliyet şartında herhangi bir ihtar öngörülmemiştir. Esasen BK.nun 101/2. maddesindeki genel ilkeye göre miktarı ve vadesi belli olduğundan kira alacakları ihtarsız vadesinde ödenmemesi ile borçlu genel anlamda mütemerrid duruma düşer. Davalının her ay peşin uygulamalara göre ayın 3'üne kadar ödenmesi gereken Ağustos ayı kira parasını ödememiş olması sözleşmedeki özel muacceliyet şartına göre aynı döneme ait diğer aylara ait kira paraları da muaccel olmuş sayılır. Öbür taraftan, doğrudan doğruya aktin feshi ve tahliye sorunu doğuran ve özel bir temerrüd halini düzenleyen aynı Kanunun 260. maddesinde de muaccel kira paraları için bu maddede öngörülen içerikli ihtarname gönderilip bu ihtarname ile verilen en az 30 günlük süre içerisinde ödeme gerçekleşmemesi halinde davacı aktin feshini ve tahliye isteyebilir. Olayımızda da, 1990 Ağustos ayından sonraki diğer ay kira paraları içinde bu olgu gerçekleştiği halde tahliye yerine davanın red edilmesi yukarıda açıklanan gerekçelere aykırı görüldüğünden kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ilk HUMK.nun 428. maddesi uyarınca hükmün ( BOZULMASINA ), istek halin de peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 13.3.1991 tarihin de oybirliğiyle karar verildi.
