Kira verginizi nasıl düşürürsünüz?

ÖNCE ‘dünden’ ve ‘yarından’ kısaca bahsedelim.  Dün “konut kira gelirlerinin beyanından” bahsetmiştik... 2015’de elde ettiği konut kira geliri 3.600 TL’yi aşanlar 25 Mart’a kadar beyanname verecekler. Yarın “işyeri kira gelirleri beyanından” ve vergi ödemeyip üste bir de “vergi iadesi alabilecek” mülk sahiplerinden bahsedeceğiz. 2015’de yıl boyunca elde edilen işyeri kira geliri net 23.200 TL’yi (brüt: stopaj dahil 29.000 TL’yi) aşanlar beyanname verecek. (Eğer işyeri; basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse beyanname verme sınırı 1.500 TL.)

Kira vergilerinin genel çerçevesi böyle olmakla beraber ‘bugün’ ayrıntıda gizlenenlere madde madde göz atalım...

3.600 TL’lik konut kira geliri istisnasından kimler yararlanamaz?

Beyannamesini; 25 Mart’a kadar vermeyip sonradan (denetim sonucu) vergisini ödeyecekler  yararlanamıyor. Maliye’nin radarına takılanlar; hem vergisini cezalı ödeyecek, hem vergi hesabında 3.600 TL’lik istisnayı düşemeyecekler. 

3.600 TL’lik istisna konut kira gelirleri için düzenlendiğinden, işyeri kira geliri olanlar istisnadan yararlanamıyor. Aynı dönemde; hem işyeri hem konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabında 3.600 TL’yi gelirinden düşebiliyor.

Ticari, zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan, esnaf, tüccar, doktor, avukat vb. kişiler de istisnadan yararlanamıyor. 

Ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının tutarı yıllık 106 bin lirayı aşanlar da istisnadan yararlanamıyor 

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak, 3.600 TL’lik istisnadan ayrı ayrı yararlanabilecekler. 

Kiracının ödemediği (kiracıdan alınamayan) kira beyan edilecek mi?

Ev sahiplerinin (veya işyeri sahiplerinin) kiracılarından tahsil edemedikleri kiralar varsa, alınamayan bu kiralar beyannameye de dahil edilmeyecek, vergisi de ödenmeyecek. 2015’de peşin tahsil edilen gelecek yıla ait (2016) kira geliri varsa, ertesi yıl (2017) Mart’da beyan edilecek. Eğer 2015’de; önceki yıla ait (2014) kira bedeli gecikmeli olarak kiracıdan tahsil edilmişse, 25 Mart’a kadar verilecek beyannameye 2014 kira geliride dahil edilip vergisi ödenecek. 

 
Akrabaların kira ödemeden oturduğu konutlarda vergi

“Yeğenimden para alacak değilim, kira almadığım halde vergi mi ödeyeceğim” sorusunun cevabı ‘vergi var’. Yeğen değil; amca, dayı, teyze, hala, kuzen de olsa farketmiyor, ‘vergi var’. “Kira 

alınmamışsa vergisi nasıl hesaplanacak” derseniz, emsal kira bedeli (emlak vergi değerinin yüzde 5’i) üzerinden vergisi ödenecek. 

“Tapuda benim adıma kayıtlı evimde kızım ve damadım oturuyor, tabiki kira da almıyorum, vergisi var mı?” sorusunun cevabı ‘vergi yok’. Anne, baba, çocuk veya kardeşin kira ödemeksizin oturduğu konut için, konut sahibi vergi ödemiyor. Aynı kişiye (yakınına) ikinci bir konutta tahsis edilmiş ise bu avantaj kalmıyor, emsal kira bedeli üzerinden ev sahibi (ikinci konut için kira almasa da) vergisini ödüyor.

Gurbetçiler kira geliri beyannemesi verecek mi? Vergi ödeyecek mi?

Gurbetçilerimiz için de; konut kira gelirleri yıllık 3.600 TL’yi aştığında vergi var, işyeri kirasında ise tutarı ne kadar olursa olsun vergi yok. İşyeri kirası elde eden gurbetçilerimiz beyanname de vermeyecekler. 

Okul faturası vergiyi azaltır

Çocuğumun özel okul faturası vergiyi azaltıyor mu?

Evet azaltır. Kira gelirinden beyanname verecek mükellefler gelirlerinden; 3.600 TL istisnayı ve gerçek/götürü gideri düştükten sonra vergiyi hesaplarken küçük çocuklarının eğitim masraflarını da indirebilirler. Dolayısıyla özel okul faturaları vergiyi azaltıcı bir etkiye sahip. Ancak özel okul faturası beyan edilen kira gelirinin yüzde 10’nu aşamıyor.  Eğitim masraflarının dışında; sağlık masrafları, özel sigorta masrafları, bağış ve yardımların beyannamede indirim olarak yer alabileceği (ödenecek vergiyi azaltabileceği) Gelir Vergisi Yasası’nın 89.ncu maddesinde (en fazla yararlanılabilecek oranlar belirtilerek) düzenlenmiştir.

Beyanname verenin kendisi, eşi ve çocuğunun sağlık masrafları vergiyi azaltır mı? 

Sağlık harcamaları (Türkiye’de yapılmış olmalı) aynı şekilde (gelirin yüzde 10’nu aşmayacak şekilde) vergiyi azaltıcı etkiye sahiptir. Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olmalıdır.

Hürriyet 

Haber Zaman Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı...

Ev sahibi olup kira geliri elde edenler için beyanname verme dönemi geldi. Mükellefler bazı noktalarda dikkatli olarak vergi konusunda avantaj yakalayabilir.

Evlerini kiraya verenler 2015 yılı içinde elde ettikleri kira gelirleri için 25 Mart tarihine kadar beyanname vermek zorundalar.  

Meydan Gazetesi'nden Mehmet Bulut'un yazısına göre, Mükellefler, vergi dairesine gitmeden, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesini kullanarak “Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi” ile yıllık beyannamelerini verebilecek.

İnternet imkânı olmayan mükellefler ise vergi dairelerinden temin edecekleri beyannameleri elden ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla verebilecek.

İstisna tutarına dikkat edilmeli

Ev sahiplerinin, 2015 yılında 3600 TL'nin altında kira geliri elde etmeleri halinde beyanname vermelerine gerek yok.

3600 TL'nin üzerinde konut kira geliri varsa beyan edilen kira gelirinden bu tutar düşülebilecek. Eğer kirada birden fazla eviniz varsa 3600 TL'lik istisna tutarı kira gelirleri toplamına bir kez uygulanabilecek.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, bu istisna tutarının sadece konutlara uygulanabilmesi. Yani işyeri kira geliri elde edenler için 3600 TL'lik istisna uygulanmıyor.

Ayrıca, kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar istisnadan yararlanamıyor.

Mükellefin iki seçeneği var

Kira gelirini beyan edecek mükelleflerin tercih edebileceği iki yöntem var. İki yöntemin de avantajları ve dezavantajları bulunmakta.

Birinci yöntem beyanname hazırlanması noktasında daha basit olan “götürü gider yöntemi”… Götürü gider yönteminde mükellefler, kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın yüzde 25'i oranındaki götürü gideri indirebiliyorlar. Yani yıllık kira gelirinden hem 3600 TL'lik istisna hem de kalan tutarın yüzde 25'i indiriliyor ve beyan edilecek gelire ulaşılıyor.

Burada önemli olan nokta şu: Götürü gider yöntemini seçenler 2 yıl boyunca bu yöntemden vazgeçemiyorlar.

Hiç vergi ödemeyebilirsiniz…

Kira geliri elde edenler için ikinci yöntem ise gerçek gider yöntemi. Kira gelirinizi beyan etmeden önce evle ilgili giderlerinize bakmanızda fayda var. Eğer bu giderleriniz istisna sonrası gelirin yüzde 25'inden fazla ise götürü gider yöntemi yerine gerçek gider yöntemini seçmenizde fayda var.

Gerçek gider yönteminde brüt kira geliri tutarından aşağıdaki giderler indirilebiliyor:

- ev sahibi tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri ile idare giderleri,

- Sigorta giderleri,

- Evinizi banka kredisi ile almışsanız ödediğiniz faiz giderleri,

- Sadece bir ev ile sınırlı olmak üzere elde edilen yıldan itibaren 5 yıl süre ile bedelinin yüzde 5'i,

- Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım giderleri,

- Evini kiraya verenler kendisi de kira da oturuyorsa ödedikleri kira bedeli.

Yani gerçek gider usulünü seçmişseniz ve saydığım giderler kira gelirinizden fazla ise hiç vergi ödemeyebilirsiniz.

Vergi ödemeyip, üstüne vergi iadesi de alabilirsiniz!

Bazı durumlarda kira geliri sahipleri bırakın vergi ödemeyi, üstüne vergi iadesi de alabiliyor. Ancak bu durum konutların kiralanması halinde söz konusu değil. Sadece işyeri kiralarında mümkün.

İşyerleri kira ödemeleri sırasında, brüt tutarı üzerinden yüzde 20 oranında vergi kesintisi yapılıyor. Yapılan bu kesinti, yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup ediliyor.

Bu durumda da yapılmış olan kesintilerin, beyan edilen gelirden fazla olması halinde iade edilecek gelir vergisi doğuyor.

Zaman