Kiralar iki yılda yüzde 265 arttı; sınırlama kalkınca piyasa dengelenecek
Endeksa, Haziran 2022’de yürürlüğe giren ve temmuzda sona ermesi beklenen yüzde 25 kira artışı sınırlamasının piyasa üzerindeki etkilerini açıkladı. Kiralar son iki yılda nominal olarak yüzde 265 yükseldi. Enflasyondan arındırılmış artış ise yüzde 47 olarak belirlendi.
Pandemi sürecinin ardından hızla yükselen kiraları frenlemek için Haziran 2022’de uygulamaya giren yüzde 25 kira artışı sınırlamasının, temmuz ayı ile birlikte sonlanması bekleniyor. Sınırlamanın kaldırılmasının ardından kiralık konut piyasasında nelerin değişeceği ise herkes tarafından merak ediliyor.
Kullanıcılarına büyük veri analizi ve yapay zeka ile gayrimenkullerinin gerçek değerini sunan Endeksa, 2 yıldır uygulanan sınırlamanın piyasa üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Endeksa’nın açıkladığı analiz sonuçlarına göre, 2 yıllık sınırlama dönemi süresince Türkiye genelindeki kiralık evlerin değeri, nominal olarak yüzde 265 arttı. Bu veriler enflasyondan arındırıldığında, Türkiye genelindeki ortalama kiraların iki yıllık süreçte reel olarak yüzde 47 yükseldi.
BU İLLERDE ARTIŞ TÜRKİYE ORTALAMASININ ÜZERİNDE
Bazı illerdeki değişim ise Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti. En yüksek nominal değer artışlarının yaşandığı Ordu, Manisa, Edirne, Hatay ve Kocaeli’nde kiralık konutlar Haziran 2022’den sonra ortalama 5 - 6 kat arasında yükselirken, aynı illerde enflasyondan arındırılmış rakamlara göre kira bedelleri 2 kat arttı. Bu rakamlar, özellikle pandemi öncesinde ortalama kira fiyatları Türkiye ortalamasının altında kalan birçok ilde yüzde 25 sınırlamasına rağmen astronomik kira artışları yaşandığını gösteriyor.
Pandemi dönemindeki kira artışlarıyla rekora imza atan Antalya, Adana, Muğla gibi illerde ise son 2 yılda kiraların reel olarak yüzde 10-24 oranında düştüğü görülüyor.
İstanbul, Ankara ve İzmir olarak en büyük 3 ildeki kira değişim bedelleri incelendiğinde Ankara’nın diğer iki büyük şehirden farklı bir seyir izlediği belirlendi. Buna göre Türkiye reel değişim ortalaması yüzde 47 iken, İstanbul’da yüze 31 ile ortalamanın altında artışlar kaydedildi.. Ortalamanın üzerinde kira artışı gösteren iki ilden İzmir’de ise 2 yıllık reel kira değişimi yüzde 52 iken, Ankara’da ise bu oran yüzde 105.
KİRACILI EV DEĞERSİZ GÖRÜLÜYOR
Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, zam sınırlamasının sona erdirilmesinin sektörü pozitif yönde etkileyeceğini belirtti. Kiracıların alım gücünü koruma amacı taşıyan bu uygulamanın piyasadaki arz talep dengesini bozduğunu belirten Ögüt şunları söyledi.
“Endeksa verilerine göre, yüzde 25 kira sınırlaması Türkiye genelinde ortalama kira fiyatlarındaki reel artışı kısmen durdurabildi. Verilerimiz iki yıllık süreçte kiraların reel olarak yüzde 47 arttığını ortaya koyuyor. Son 1 senelik verileri incelediğimizde, Türkiye genelindeki kiralar reel olarak yüzde 8 düştü. Dolayısıyla ilk yıl ev sahiplerinin kiraları çok yüksek oranlarda artırdığını; ikinci yılda ise düzenlemenin kira artış oranlarını baskıladığını görüyoruz. Bununla beraber, evini ilk kez kiraya verecek birçok ev sahibi bu düzenlemenin süreceği ve bir sene sonra kiraya yüzde 25’ten daha fazla zam yapamayacağı tahminiyle hareket etti. Ancak düzenlemenin kaldırılmasıyla orta vadede, piyasa arz talep dengesini bulacaktır.”
Görkem Öğüt, kira fiyatlarının serbest piyasada belirlenecek olmasının konut satışlarına da hareketlilik getireceğini ifade etti. Son dönemlerde kiracı-ev sahipleri arasında yaşanan anlaşmazlıkların artması, kiracılı evlerin satışına da yansıdığına dile getiren Öğüt sözlerini şöyle tamamladı: “Eskiden kiracılı ev daha değerliyken; son dönemlerde kiracısı olmayan boş evler daha değerli görülüyor. Düzenlemenin kaldırılmasıyla bu bakış açısında da bir değişim olabilir.”
Kiracı oranı en yüksek ülkeler resmen belli oldu! Türkiye kaçıncı sırada?
