Konut satışları uçtu! Son 10 yılın ikinci rekoru!
Ticari gayrimenkul danışmanlık pazarının küresel liderlerinden Cushman - Wakefield tarafından 'Türkiye Pazar Analizleri 2021 Yıl Sonu' raporunun sonuçları açıklandı. Peki ofis, perakende, sanayi, lojistik, konut, otel ve öğrenci yurtları sektörlerinde 2021'de neler yaşandı? İşte ayrıntılar...
Ertelenen alışveriş merkezi açılışları 2021’in son çeyreğinde gerçekleşti
Salgın sürecindeki yeni Kovid-19 varyantları ve vaka sayılarındaki artış endişeye sebep olsa da bu durumun fiziksel perakendeyi beklenilen kadar etkilemediği gözlemlenmiştir. Kasım 2021’de bir önceki aya göre ziyaretçi sayısı endeksinde yüzde 6,25’lik bir düşüş gerçekleşmiştir. Ancak, bir önceki yılın aynı ayına göre karşılaştırıldığında ise yüzde 38,9 artış kaydedilmiştir.
Fiziksel perakendenin yükselişe geçişi ile genel ticaret içerisindeki payını arttırması Haziran ayına etki etmiş ve e-ticaretin aldığı pay yüzde 15,2’ye düşmüştür. Kısıtlamaların kaldırılması ile birlikte ziyaretçi sayılarında gözlemlenen artışın ciro endekslerine de yansıdığı gözlemlenmektedir. Ekim 2021’de alışveriş merkezi ciro endeksi bir önceki yıla göre yüzde 60,7’lik bir oranda artarken, Kasım 2021’de ise yüzde 80.22 oranında ciddi bir artış gözlemlenmiştir. Cirolarda gözlemlenen artış beraberinde 2019 yılından beri gündemde olmayan ciro kirasını tekrar gündeme getirmiştir.
Yılın ikinci yarısında ise enflasyon, kur dalgalanmasının ve yeni varyantların ortaya çıkmasının yarattığı baskıya rağmen, son çeyrekte 6 yeni AVM ile pazara 282.000 metrekarelik yeni arz girişi gerçekleştirmiştir. Böylece AVM arz girişi 2021 yılında 324.644 metrekare olarak gerçekleşirken, bir önceki yıla göre yüzde 5 oranında artış göstermiştir.
Döviz kuru baskısı kiralama işlemlerindeki hareketliliği artırdı
2021 yılının sonunda İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon m² olarak aynı seviyede kalırken, enflasyonun baskısı ile birlikte yılın son çeyreğinde biriken ve bekletilen talep işleme dönüşerek işlem hacmi bir önceki çeyreğin neredeyse 2 katı oranında artmıştır. Böylece, kiralama işlemleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32 oranında artış göstererek, toplamda 304.507 m² olarak kaydedilmiştir.
Dördüncü çeyrekte gerçekleşen kiralama işlemlerinin yüzde 90 oranında büyük çoğunluğunu yeni kiralama anlaşmaları oluştururken, ofis kiraları aylık metrekare başına ₺240 ile en yüksek İstanbul Levent’te gerçekleşti.
Yılın ilk yarısında çoğunlukla uzaktan çalışma sistemiyle ilerleyen firmalar, şirket kültürüne olan bağlılık ve aidiyet duygusunda yaşanan eksikliği beraberinde getirmesi ile birlikte ikinci yarıda hızlıca karma çalışma modeline uyum sağlayarak, büyük oranda ofise dönüşler gerçekleşmiştir.
Dolar kurunda yaşanan dalgalanma ve artan enflasyon neticesinde merkezi iş alanı (MİA) ve çevresinde dolar bazında birincil kiralar düşerken, ikincil lokasyonlardaki ofis pazarında dolar bazında düşük kalan kiraların yükseldiği gözlemlenmiştir.
