Kripto paralar kağıt paraların yerini alabilir mi?

Yeni Şafak Gazetesi köşe yazarı Hayrettin Karaman bugünkü köşesinde kripto para sektörünü kaleme aldı. İşte Hayrettin Karaman'ın 'Kripto para ve dijital sistem' başlıklı yazısı...

1.Soru

Kapitalist dünya ekonomi sistemi yavaş yavaş çöküp, kağıt para sistemiyle vedalaşıp, blockchain formatında “dijitial para” veya “kripto para” sistemine doğru mu geçiş yapıyor?

2. Soru

Yoksa dünya reell (islami) banka, sigorta ve borsa ekonomi sistemi haline gelecek?

Cevap

Önce şunun söylenmesi gerekiyor:

Paraların ve dünyanın geleceği konusu bir kişinin, belli bir branştaki ilim adamının altından kalkabileceği bir konu değil. Farklı branşlardan birçok ilim adamının birer birer gerekli çalışmaları gerçekleştirmesinin ardından bir araya gelip ortak akıl ile açıklama ve çözüm üretebilecekleri bir konudur, bir problematiktir.

Şu şekilde bir bakış açısı sergilenebilir:

Kâğıt para zaten çok sorunlu ve istismar-soygun vasıtası olan bir araç. Bu para hangi devletinki olursa olsun er ya da geç değişime uğrayacak. Bu değişiklik neye doğru olacağı sorusu sorulursa:

Şu anda kripto para genel olarak maddi değer ve menfaatin mübadelesine aracılık eden bir para türü değil; kontrolü devletin elinde bulunmayan iniş çıkışlarla ve dijital işlemlerle para üzerinden para kazanmaya imkan sunan ya da kayıplara neden olan bir paramsıdır. Bu durumda halihazırda kripto para ne kâğıt paranın yerini alır ne de sağlam karşılığı ve güvencesi bulunan, mal ve menfaatin mübadelesine aracılıkda bulunan bir paranın yerini alabilir.

İleride ne olur?

Bu sorunun yanıtı kripto paranın geleceğiyle islâmî kurallara uygun bir para sisteminin muhtemel geleceğiyle bağlantılıdır. Müslüman ilim adamlarının hem kripto para üzerinde hem de islâmî para üzerinde ciddi çalışmalar gerçekleştirmesi gerekli. Bazı çalışmalara start verildi bile.

3. Soru

Mevcut dünyada yaşanan gelişmeler (çöküş) nasıl okunmalı?

Cevap

Hiçbir devlet, yapı, oluşum, teşebbüs zulüm temeli üzerinde ise hakimiyetini sürdüremez. Bizim medeniyet ve kültürümüzde bir düstur bulunur, o da: “Adalet mülkün temelidir.”

Bugün dünyayı kendi çıkarları bağlamında yöenten ülkeler, maddi askeri gücü bulunan bu güçten mahrum olan devlet ve toplumların başlarına çöküp elde avuçta ne varsa onu aldıkları gibi insanlarını da köle haline getirdi. Günümüzdeki servetlerini bu zulmle elde ettiler. Sonra gizli açık teşkilatları bulunan bazı ideoloji ve/veya çıkar grupları; yani görünürde az sayıda sermaye patronları-holdingler-büyük şirketler, perde arkasından bu devletlerde yönetimlere hakim hale geldiler. Hem uluslararası kurum ve kuruluşları yönetiyorlar hem de dünyadaki servetin yüzde sekseninden fazlasıı elinde bulunduruyor. 

Böyle bir düzenin yaşaması mümkün değil, er ya da geç çöküşe uğrar. 

4. Soru

“Dijital ekonomi sistemini” biz “islami açıdan” nasıl anlaşılmalı ve nasıl değerlendirilmeli?

Cevap

İnsanların temel gereksinimlerinde değişiklik olmuyor. Yeme, içme, taşınma, haberleşme, üreme, din, san’at, ahlak… şekiller değişse de hep aynı şekilde varlığını sürdürdü. Dijital sistem, yapay zeka vs. bunları yok edemeyeceği gibi ikame de edemez. Telgraf, telefon, hızlı ulaşım araçları, internet bulunduğunda Müslümanlar nasıl bunları fıkha uygun şekilde kullanmanın yollarını buldularsa dijital sistemi de meşru şekilde kullanmanın yolunu bulur.

5. Soru

Blockchain sisteminde, ticari finans aracı şeklinde “banka sistemi” tamamen bitiyor mu?

Cevap

Bunun şu an bilinmesi mümkün değil. Ülkemizde şu an katılım bankalarımız ve tekafül sigortacılığımız bulunuyor; onlarla işler hallediliyor. 

6. Soru

Dijital ekonomi sistemi kapsamında(blockchain’de) murabaha, muşareke ve mudarebe mümkün olabilir mi? Mümkünse nasıl olabilir? Katılım Bankaları ve Sigortaları dijital ekonomi sisteminde, blockchainde nasıl olacak?

Cevap

Kripto paralar eğer yaygınlık kazanır ve reel değer değişimine aracılık eden bir para haline gelirse bu işlemler de gerçekleştirilebilir. 

Kripto paralar için kritik ay başlıyor!

Kripto paralarda token patlaması!