Kriz GYO'ların portföy değerlerini düşürmedi
Krizin yaşandığı 6 ayda halka açık 14 GYO'nun net aktif değerleri toplamı yüzde 3,5 arttı. Faizlerdeki düşüşle talebin artacağı ve fiyatların yükseleceği beklentisinin portföylerin erimesine engel olduğu belirtiliyor
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları'nı (GYO) projeleri rafa kaldırmak, kira ücretlerinde yüzde 25'lere varan indirimler yapmak zorunda bırakan küresel kriz, bu şirketlerin portföy değerlerini ise esgeçti. Kriz yüzünden birçoğunun planı alt üst olan halka açık 14 GYO şirketinin toplam portföylerinin Eylül 2008'de 4 milyar 134 milyon TL olan net aktif değeri bu yılın mart ayı itibariyle yüzde 3,5 artarak 4 milyar 280 milyon TL'ye yükseldi. Krizin patlak verdiği Eylül 2008 ile Mart 2009 arasında iptal edilen konut sözleşmelerine ve projelere rağmen GYO şirketlerinin net aktif değerlerinde erime yaşanmaması faizlerde yaşanan düşüşün yarattığı talep beklentisine bağlanıyor. GYO'ların net aktif değerlerindeki artışta şirketlerin borçluluğunun azalmasının yanı sıra düşen faiz ortamının talebi artıracağı ve buna bağlı olarak fiyatların yükseleceği beklentisinin çok daha etkili olduğu belirtiliyor.
9 tanesinin değeri arttı
Eylül 2008 ile Mart 2009 dönemini kapsayan 6 aylık süre içerisinde halka açık GYO şirketleri arasında net aktif değerini en çok artıran şirket, Doğuş-GE Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) oldu. Doğuş-GE GYO'nun Eylül 2008'de 135 milyon 684 bin TL olan net aktif değeri bu yılın mart ayında yüzde 19 artarak 161 milyon 474 bin TL'ye yükseldi. Portföyünün yüzde 19,7'lik kısmını bina şeklindeki gayrimenkullerde tutan Doğuş-GE GYO'nun portföyünün yüzde 80,2'lik kısmı ise diğer gayrimenkullerde tutuluyor. Şirket, Romanya'daki bir şirkette bulunan yüzde 49,9'luk payını Eylül 2008'de 4.7 milyon euroya satmıştı. Doğuş GYO'nun ardından net aktif değerini en çok artıran halka açık şirket ise Alarko GYO oldu. Alarko GYO'nun Eylül 2008'de 219 milyon 887 bin TL olan net aktif değeri bu yılın mart ayında yüzde 15,30 oranında artarak 253 milyon 528 bin TL'ye yükseldi. Portföyünün yüzde 25,4'lük kısmı binalarda oluşan Alarko GYO'nun Maslak ve Büyükçekmece'de arsaları bulunuyor.
Alarko GYO'nun ardından Nurol Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın net aktif değeri yüzde 13, Özderici Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın yüzde 11, Sinpaş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın ise yüzde 8 yükseldi.
Borsada halka açık 14 GYO şirketinden 9 tanesinin net portföy değerinde Eylül 2008 ile Mart 2009 arasında yüzde 20'lere varan yükselişler yaşandı. Bu dönemde 5 GYO şirketinin net aktif değerinde ise düşüşler gözlendi. Net aktif değeri en fazla düşen ise yüzde 22'lik kayıpla Yapı Kredi Koray GYO oldu.
İkinci yarı için beklenti yüksek
Uzmanlar, 2009 yılının ilk çeyreğinde gayrimenkul sektöründe canlanma sinyalleri gördüklerine dikkat çekiyor. Özellikle bahar dönemiyle birlikte şirketlerin etkin reklam ve promosyon faaliyetlerine girişmelerinin canlanmada etkili olduğunu belirten uzmanlar, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı konut satış verilerinin de sektördeki ivmeyi açıkça gösterdiğini ifade ediyor. TÜİK tarafından açıklanan 2009 ilk çeyrek konut satış istatistiklerine göre toplam 108 bin 861 adet konut satıldı. Bu rakam 2008 sonuna göre satışların yüzde 17,67 oranında arttığı anlamına geliyor. Uzmanlar, yılın ikinci yarısında da konut satışlarında promosyon ve reklam faliyetleri ve sezon etkisi nedenleriyle artmasını bekliyor.
AVM'lerin sayısı 300'e çıkacak
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), yıllık konut ihtiyacının 600 bin civarında olduğu Türkiye'de konut ihtiyacı olanların sadece yüzde 15'inin satın alma gücüne ve kredi taksitlerini ödeyebilecek maddi yeterliliğe sahip olduğunu açıkladı. Konut ihtiyacının karşılanması için Hazine arazilerinin değerlendirilmesi gerektiğini belirten bildirgede, müteahhit firmalara teşvik ve indirim sağlanarak bu durumun değiştirilebileceği ifade edildi. Ayrıca Hazine arazilerinin bir kısmının tüm Türkiye'yi kapsayan üst ölçekli "toprak yönetimi" politikası oluşturularak satış, kamu ile özel sektör işbirliği ve bedelsiz koşullu devir metotlarıyla değerlendirilebileceğine de dikkat çekildi. Bildirgede alışveriş merkezi (AVM) yatırımları konusunda mevcut 213 AVM'nin 2010 sonuna kadar 300'e ulaşacağı tahmini yer alırken, İstanbul'un 2 milyon metrekarelik ofis stoğunun yetersiz olduğu vurgulandı.
Pınar Sungur /Referans
9 tanesinin değeri arttı
Eylül 2008 ile Mart 2009 dönemini kapsayan 6 aylık süre içerisinde halka açık GYO şirketleri arasında net aktif değerini en çok artıran şirket, Doğuş-GE Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) oldu. Doğuş-GE GYO'nun Eylül 2008'de 135 milyon 684 bin TL olan net aktif değeri bu yılın mart ayında yüzde 19 artarak 161 milyon 474 bin TL'ye yükseldi. Portföyünün yüzde 19,7'lik kısmını bina şeklindeki gayrimenkullerde tutan Doğuş-GE GYO'nun portföyünün yüzde 80,2'lik kısmı ise diğer gayrimenkullerde tutuluyor. Şirket, Romanya'daki bir şirkette bulunan yüzde 49,9'luk payını Eylül 2008'de 4.7 milyon euroya satmıştı. Doğuş GYO'nun ardından net aktif değerini en çok artıran halka açık şirket ise Alarko GYO oldu. Alarko GYO'nun Eylül 2008'de 219 milyon 887 bin TL olan net aktif değeri bu yılın mart ayında yüzde 15,30 oranında artarak 253 milyon 528 bin TL'ye yükseldi. Portföyünün yüzde 25,4'lük kısmı binalarda oluşan Alarko GYO'nun Maslak ve Büyükçekmece'de arsaları bulunuyor.
Alarko GYO'nun ardından Nurol Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın net aktif değeri yüzde 13, Özderici Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın yüzde 11, Sinpaş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın ise yüzde 8 yükseldi.
Borsada halka açık 14 GYO şirketinden 9 tanesinin net portföy değerinde Eylül 2008 ile Mart 2009 arasında yüzde 20'lere varan yükselişler yaşandı. Bu dönemde 5 GYO şirketinin net aktif değerinde ise düşüşler gözlendi. Net aktif değeri en fazla düşen ise yüzde 22'lik kayıpla Yapı Kredi Koray GYO oldu.
İkinci yarı için beklenti yüksek
Uzmanlar, 2009 yılının ilk çeyreğinde gayrimenkul sektöründe canlanma sinyalleri gördüklerine dikkat çekiyor. Özellikle bahar dönemiyle birlikte şirketlerin etkin reklam ve promosyon faaliyetlerine girişmelerinin canlanmada etkili olduğunu belirten uzmanlar, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı konut satış verilerinin de sektördeki ivmeyi açıkça gösterdiğini ifade ediyor. TÜİK tarafından açıklanan 2009 ilk çeyrek konut satış istatistiklerine göre toplam 108 bin 861 adet konut satıldı. Bu rakam 2008 sonuna göre satışların yüzde 17,67 oranında arttığı anlamına geliyor. Uzmanlar, yılın ikinci yarısında da konut satışlarında promosyon ve reklam faliyetleri ve sezon etkisi nedenleriyle artmasını bekliyor.
AVM'lerin sayısı 300'e çıkacak
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), yıllık konut ihtiyacının 600 bin civarında olduğu Türkiye'de konut ihtiyacı olanların sadece yüzde 15'inin satın alma gücüne ve kredi taksitlerini ödeyebilecek maddi yeterliliğe sahip olduğunu açıkladı. Konut ihtiyacının karşılanması için Hazine arazilerinin değerlendirilmesi gerektiğini belirten bildirgede, müteahhit firmalara teşvik ve indirim sağlanarak bu durumun değiştirilebileceği ifade edildi. Ayrıca Hazine arazilerinin bir kısmının tüm Türkiye'yi kapsayan üst ölçekli "toprak yönetimi" politikası oluşturularak satış, kamu ile özel sektör işbirliği ve bedelsiz koşullu devir metotlarıyla değerlendirilebileceğine de dikkat çekildi. Bildirgede alışveriş merkezi (AVM) yatırımları konusunda mevcut 213 AVM'nin 2010 sonuna kadar 300'e ulaşacağı tahmini yer alırken, İstanbul'un 2 milyon metrekarelik ofis stoğunun yetersiz olduğu vurgulandı.
Pınar Sungur /Referans
