Liman Han yıkılacak mı?

Eminönü İlçesi, Sirkeci’de, Yalıköşkü Caddesi, 11 numaradaki ünlü mimar Vedat Tek’e ait Liman Han 1907 yılında tamamlandı. 2006 yılında İstanbul Ticaret Odası tarafından 564 metrekare olan Liman Hanı 4 milyon dolara satın alındı. Binanın otel yapılması gündeme geldi.  Ancak yapı denize doğru yaklaşık 3-4 derece yatmış ve statik yapısı bozulmuştu. İTO bu nedenle binanın restorasyonuna bir türlü yapamadı.  995 yılında Koruma Kurulu tarafından tescil edilen bina ‘‘koruma grubu 2 ’’ olarak kayıtlara alındı.  2012 yılında hazırlanan Koruma Amaçlı  Uygulama İmar Planı’nda da parsel ‘‘Sosyal Kültürel Tesis Alanı’’ olarak işlevlendirildi. Kurul 2012 yılındaki kararında binanın ön cephesi korunarak, yıkılmasına yönelik restorasyon projesini onaylamıştı.

Hürriyet'ten Ömer Bilge'nin haberine göre İTO hazırladığı mimari teknik raporlar neticesinde elde edilen verilerden hareketle yapının yıkılmadan tüm özellikleriyle korunarak şakulüne getirilmesi ve mevcut haliyle restorasyon edilmesinin uzak görüldüğünü, binanın temel yapısını araştırmak amacıyla sondaj çukurları açılması için eylül ayında koruma kuruluna müracaatta bulundu. 

İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurul’u yerinde inceleme de yaparak, talep edilen isteği 7 Kasım tarihinde görüştü. O görüşmede, ‘‘Mimarlık tarihimizin ve 1. Ulusal mimarlık üslubunun önde gelen temsilcilerinden olan Vedat Tek’in 1907 tarihli Mes’adet veya günümüzdeki adıyla Liman Han yapısının, sadece mimari değerleri ile değil, gelişkin bir betonarme strüktür kurgusu, iç mekan zenginliği ve donanımı ile dönemine tanıklık etmekte ve Sirkeci gibi kentsel ve tarihi bir ticaret merkezinin tarihsel ve kentsel kimliğini oluşturan en önemli yapılardan biri olması nedeniyle 2 olan koruma grubunu 1 olarak yükselme’’ kararı alındı.  Böylelikle binanın yıkımı tamamen önlenmiş oldu.

Tüm bu değerlendirmelerden sonra kurul 660 sayılı ‘‘Yapıların yıkılmadan korunmaları esastır’’ ilke kararına atıfta bulunarak, İstanbul Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitelerinden hocalar tarafından hazırlanan Kasım 2011 tarihli ‘‘Liman Han - Yapının Durum Tespit Raporu’’ nda yapının yıkılmadan korunmasının mümkün olduğu ve bunu sağlayacak teknik imkanların günümüzde mevcut olduğuna’’ karar verdi.  Belirtilen şartlarda restorasyon projesinin hazırlanarak ivedilikle kurula iletilmesi istendi.

İTO karara Kültür Varlıkları Koruma Yüksek Kurulu’nda iptali yönünde itiraz etti. Ankara’da üstdüzey bürokratlardan oluşan yüksek kurul önümüzdeki hafta kararı görüşecek. Yüksek Kurul restorasyon yönteminde nihai kararı verecek.

İTO Başkanı Şekib Avdagiç: “Liman Han’ın mülkiyeti 2006’dan bu yana İTO’ya ait. 1995’te yapının eski sahipleri tarafından üniversitelerce hazırlanan raporlar ile 2006’dan bugüne odamızca hazırlatılan diğer raporlarda, ısrarla Liman Han’daki problemin dolgu zeminden kaynaklı olduğu ve restorasyonun bu doğrultuda yapılmasının zorunlu olduğu ortaya konmuştur. Yapının zemini ve taşıyıcı sistemine yönelik ölçüm sonucunda, Liman Han’ın ön cephesinin orijinal haliyle korunarak, iç kısım ve arka cephelerin yeniden inşa edileceği, içindeki tarihi malzemelerin yeniden kullanılacağı bir proje tarafımızca hazırlatılmış ve Koruma Kurulu’na sunulmuştur. Koruma Kurulu’nun kendi vermiş olduğu eski kararı yok sayması üzerine çalışmalar durdurulmuştur. Bizim arzumuz Liman Han’ın gelecek kuşaklara aktarılması için üzerimize düşen vazifeyi hiçbir mesuliyetten kaçınmadan yerine getirmektir. Şunu net bir dille belirtmek isterim ki, Liman Han restorasyon sonrasında kesinlikle sadece kültürel ve eğitim fonksiyonlarına sahip bir tarihi bina olacaktır.” diye açıklama yaptı.