Meraların kiralanmasında sorunlar tespit edilecek!
Mera alanlarının azalması ve meraların kiralanması sürecinde karşılaşılan sorunların tespit edilerek, verimin artırılması için yapılması gerekenlerin belirlenmesi için meclis araştırması açılmasına ilişkin önerge verildi.
Mera alanlarının azalması ve meraların kiralanması sürecinde karşılaşılan sorunların tespit edilerek hayvancılıkta verimin artırılması için yapılması gerekenlerin belirlenmesi amacıyla bir meclis araştırması açılmasına ilişkin önerge hazırlandı.
Eskişehir Milletvekili Arslan Kabukcuoğlu ve 19 milletvekili tarafından mera alanlarının azalması ve meraların kiralanması sürecinde karşılaşılan sorunların belirlenmesi için meclis araştırması açılmasına ilişkin önerge verildi.
İYİ Parti'li Kabukcuoğlu, verdiği meclis önergesinde şu ifadeleri kullandı: ''Ülkemizin sahip olduğu doğal mera alanlarının giderek yok olması ve mera kiralanması süreçlerinde yaşanan sorunların tespiti, ülkemizde hayvancılığın sürdürülebilmesi ve verimin arttırılması için, mera alanlarının geleceğinin planlamasında yapılması gerekenlerin tespit edilmesi amacıyla, Anayasanın 98'nciTBMM İçtüzüğünün 104 ve 105'inci maddeleri uyarınca Meclis Araştırması açılmasını arz ederiz.''
GEREKÇE
Hayvancılığın önemsendiği ve geliştiği ülkelerde mera alanları hem çok iyi korunur hem de çok verimli kullanılır. Sadece hayvanların beslenmesi, ot, yem bitkisi üretimi için değil, doğal kaynakların korunması, sürdürülebilir tarımsal üretim için meralara büyük önem verilmektedir.
Dünyada 3,4 milyar hektar mera alanı vardır. Bu alanın yüzde 65,2 milyon hektarı Avrupa Birliği'ndedir. Dünya sıralamasına bakıldığında en fazla mera alanı yüzde 12 ile Çin'de bulunmakta olup, bu ülkeyi yüzde 9,8 ile Avustralya, yüzde 7,7 ile de ABD izlemektedir. Türkiye 14,6 milyon hektarlık mera alanı île dünya mera alanı sıralamasında 14,6 milyon hektar ile 46. sıradadır. Çayır ve mera alanı toplam tarımsal alanın yüzde 38'sini içermekte olup dünya ortalaması ise yüzde 67'dir. Çayır ve mera alanları bakımından ilk 10 içerisinde yer almayan fakat dünya hayvancılığında önemli bir yere sahip olan Yeni Zelanda, Uruguay gibi ülkelere bakıldığında bu oranın yüzde 90'ların üzerine çıktığı görülmektedir.
Kentleşmenin bir sonucu olarak Türkiye'nin özellikle son 50 yılda mera alanları hızla azalmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) 2014 verilerine göre, Türkiye'nin toplam alanının yaklaşık yüzde 20'si, tarım alanlarının ise yaklaşık yüzde 38'i olan 14,6 milyon hektar çayır ve mera alanı var. Mera alanları her geçen yıl daralmaktadır. Türkiye'nin çayır ve mera varlığı 1940 yılında 44,2 milyon hektar iken 20 yıl sonra 1960'ta 28.7 milyon hektara geriledi. 1990'da 14,2 milyon hektara düşen çayır ve mera alanının 2014'te 14,6 milyon hektar olduğu tahmin ediliyor. Son dönemdeki artışın, mera alanlarının tespiti ve kayıt altına alınması ile olduğu tahmin ediliyor. Kaldı ki, bakanlığın tespit çalışmasını tamamladığı mera alanı 14,6 milyon hektar değil, 10.3 milyon hektardır. Tarım ve madencilik alanlarındaki talanların da etkisi ile bu kayıplar, hızla devam etmektedir. Mera Kanunu'nda yapılan değişikliklerle çok geniş mera alanları kullanım amacı dışına çıkarılmaktadır.
Hayvancılıkta, en önemli kaba yem kaynakları olan mera alanlarında yaşanan bu hızlı kayıp, besiciliği de olumsuz olarak etkilemektedir. Hayvancılık için yerli ve ucuz yem girdisinin kaynağı olan meraların plansız tarım ve hayvancılık projeleri ile yok edilmesi, ucuz ve yerli et üretimini de bitme noktasına getirmiştir.
Eskişehir ili genelinde 291.644 hektar çayır mera alanı bulunmaktadır. 2018 verilerine göre Eskişehir'de kaba yem ihtiyacı 4 milyon 362 bin tondur. Eskişehir meraları, ot veriminin yeterli olmaması sebebiyle yıllık kaba yem ihtiyacının ancak yüzde 30-35 kadarını karşılayabilmektedir. Ayrıca geri dönüşü mümkün olmayan yatırımlarla mera alanları yok olmaktadır.
Mera kanunu, mera, yaylak ve kışlakları kiralama olanağı getirerek mera alanının gereksinimden fazla olduğu durumlarda özel veya tüzel kişilere kiralanabilmesinin önünü açmaktadır. 4342 Sayılı Mera Kanunu'nun 11. maddesinde, belirlenen " otlama hakkının, o yerdeki yerli çiftçi ailelerinin olduğu", 12. maddesinde, " belirlenen İhtiyacı karşılayacak miktarda mera, yaylak ve kışlaklar ile bunlarla ilgili sulama ve geçit yeri olarak tespit edilen alanların, halkın ortak olarak yararlanmaları amacıyla o köy veya belediye tüzel kişiliğine tahsis edileceği" yer almaktadır. O bölgede bulunanların, ihtiyacından fazla mera alanı tespit edilmesi halinde, hayvancılık yapan özel veya tüzel kişilere kiralanabileceği, Kanunda yer almasına karşın verilere bakıldığında, mera alanları yerli çiftçiler için bile yetersizken mera kiralama önceliğinin, yöre halkı yerine, büyük şirketlere kiralandığı görülmektedir.
Tüm bu gerekçelerle, milletimizin hak ve menfaatlerini gözetme sorumluluğu olan Yüce Meclisimizce, mera alanlarının azalması ve mera kiralanması süreçlerinde yaşanan sorunların tespiti, ülkemizde hayvancılığın sürdürülebilmesi ve verimin arttırılması için, mera alanlarının geleceğinin planlamasında yapılması gerekenlerin tespit edilmesi amacıyla bir araştırma komisyonu açılmasını arz ve teklif ederiz.
