Mermer sektörü 2014 yılı boyunca olumsuzlukları konuştu!

Antik dönemden bu yana birçok alanda kullanılan mermer, günümüz mimarisinde de prestijin ve estetiğin sembolü olmaya devam ediyor. Ülkeler zenginleştikçe, kişi başına milli gelir arttıkça, tüm dünyada mermer kullanımı da artıyor. Ayrıca alışveriş mağazalarının ve otellerin kaplama malzemesi olarak genellikle mermeri tercih etmesi, mermer ticaretinin artmasına olumlu katkı yapıyor.

1980’li yılların başında, Libya’ya yapılan mermer ihracatındaki artışla sektör, yurtdışma daha fazla yönelmeye başladı. 1980’li yıllarda Marmara Adası’ndan Almanya’ya sınırlı blok satışımız ve Libya’yabaşlayankesiliürün ihracatımız sektörü heyecanlandırıp sevindiriyordu.

1985 yılında çıkan 3213 sayılı Maden Kanunu’yla birlikte mermerin taş ocağı statüsünden çıkarılıp, maden kapsamına alınmasıyla birlikte sektörde bir hareketlilik ve yatırım hamlesi başladı. Fakat 2000’li yılların başında mermercilikte İspanya ve İtalya’nın hâlâ çok gerisindeydik. 2000 yılı blok mermer ihracatımız 35 milyon dolar, işlenmiş mermer ihracatımız 153 milyon dolar düzeyindeydi. Sektör beklenenbüyüme-yi 2000’li yıllarda yaptı. 2000 yılında 35 milyon dolar olan blok ihracatımız, 2009 yılında 489 milyon dolara, 2014 yılında da 1 milyar dolara çıktı. Yine 2000 yılında 153 milyon dolar olan işlenmiş mermer ihracatımız 2009 yılında 750 milyon dolara, 2014 yılında da 1 milyar 130 milyon dolara çıktı.

Türkiye mermercilik sektörü 10 yılda büyük gelişme gösterdi. Blok mer-~er ihracatında İspanya ve İtalya’yı geride bırakıp, dünyanın en büyük tedarikçisi konumuna geldi. İhracat talebinin artmarvla birlikte mermer blok fiyatlarımızda c; "iddi artışlar görüldü. Türk mermer bloklar ndaki bu fiyat artışı bazılarını rahatsız etmeye başladı. Eskiden ihracatın yapılmadığı dönemde, yok fiyatına mermer bloklarını satmak zorunda kalan mermer ocak işletmecileri, ihracattaki bu talep patlamasıyla birlikte iç piyasa satış fiyatlarını da ciddi oranda artırdı. Eskisi gibi ucuza mermer blok alamayanlar, ‘Mermer bloklarımız yurtdışma yok fiyatına satılıyor” diyerek aslı olmayan bir söylem geliştirdi. Bu yanlış söylem birçok çevreyi etkiledi ve inandırdı. Aynı çevreler blok mermer ihracatına fon getirebilmek için ciddi gayret sarf etse de başarılı olamadı. 1970’li yılların sonunda blok mermer satışına fon uygulamasını yurt genelinde denedik, yanlış olduğunu görüp hemen geri döndük.

Söylenenin aksine; mermer bloklarımızı ihracata hiç de ucuz satmıyoruz. Blok satış fiyatlarımız İspanya’dan daha iyi, İtalya’ya yakın fiyatlarda. İtalya blok mermer satışında bize kaptırdığı birinciliği geri alabilmek için, tüm dünya fuarlarında blok mermer pazarlama faaliyetini büyük oranda artırdı.

15 yıl önce, Afyon ve Marmara Adası gibi belirli dar bir çevrede yapılan Türk mermerciliği bugün; Bursa, İsparta, Burdur, Mersin, Adıyaman, Diyarbakır, Sivas, Malatya, Van gibi illerimizle Türkiye’nin dört bir tarafına yayıldı. Bu şehirlerimizde hem yeni mermer ocak işletmeleri hem de yeni fabrikalar açıldı. Bu işletmeler bulunduğu illerin istihdamına, ekonomisine, ihracatına ciddi katkıda bulunuyor.

Çin'in Türkiye'deki yatırımları moralleri bozdu

10 yıldan fazla bir süre, büyük başarılar sağlayan Türkiye mermercilik sektörü, 2014yıhboyunca olumsuzlukları konuştu. İlk önce Çin’in Türkiye’den satın aldığı mermer blok oranındaki yüzde 20’ye yakın azalma, daha sonra da Çinli maden firmalarının Türkiye genelinde mermer ocağı ruhsat alımlarını artırması, mermer ocak işletmeleri açması, sektörde morallerin bozulmasına sebep oldu.

Yine 2014 yılında orman izin bedellerindeki fiyat artışları, madencilik sektöründe yeni ve büyük bir gider kalemi yarattı. Bazı işletmelerde, orman izinbe-dellerine verilen parayla petrole verilen para en büyük iki gider kalemini oluşturmaya başladı. Bu yıl çıkarılan yeni Maden Kanunu’yla birlikte, gerek devlet hakkı, gerek işletme ruhsat harçları, gerekse yeni kanunla getirilen idari para cezaları, mermercilik sektöründe endişelerin artmasını beraberinde getirdi. Son zamanlarda mermer ocak işletmecileri, acaba başka ne iş yapabilirim diye arayış içine girdiler, iki yıl evvel, en çok eleman arayan 3’üncü sektör konumundaki mermer sanayii 2014 yılmdabirçok çalışanım işten çıkarmak zorundakaldı.

Mermer 2 milyar dolardan fazla döviz getiriyor

Bugün itibarıyla sektör ihracatı 185 milyon dolardan 2 milyar doların üzerine çıktı. Ticaret hacmi büyüdü fakat lobi gücü bakımından 2000 yılında neysek, halen de yine aynı yerdeyiz. Kendimizi anlatmakta çokbaşarılı olamadık. Bu konudaki muhataplarımız da bizi anlama noktasında hiç istekli değil.

Yine de umutsuz olmamak gerektiğini düşünüyorum. Kendimizi, sektörümüzü ısrarla anlatmaya çalışmalıyız. Bugün 220 bin kişiyi istihdam eden doğal taş sektörü, 2023 yılında 800 bin kişiyi istihdam etmeyi hedefliyor. Bu rakam küçük bir ülkenin çalışan sayısına eşit. 2013 yılında 55 kalem madenden 4 milyar 800 milyon dolara yakın döviz geldi. 54 kalem madenden 2 milyar 600 milyon dolar gelirken, mermer tek başına 2 milyar 200 milyon dolar gelir getirdi. 2023 yılı maden ihracat hedefimiz 55 kalem madenden, 15 milyar dolar. Bunun yarıya yakın kısmını yani 7 milyar dolarım doğal taş sektöründen bekliyoruz. Sektörümüzün ne kadar önemli olduğunu bu rakamlar açıkça gösteriyor. Onun için bu tip olumsuzluklar morali-mizibozmamalı, başarının sürmesi için büyük bir gayretle çalışmaya devam etmeliyiz.

Dünya Mermer